Τα κριτήρια προστασίας της πρώτης κατοικίας

Με μια πρόταση, η οποία σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης κ. Κωστή Χατζηδάκη θα προστατεύσει 9 στους 10 από τους δανειολήπτες που καλύπτονταν με το σημερινό πλαίσιο, η κυβέρνηση επιχειρεί να «κλείσει» το καυτό μέτωπο των πλειστηριασμών.

Η νομοθετική ρύθμιση για το 2014 στην οποία υπήρχαν ενστάσεις μέχρι και την τελευταία στιγμή από την τρόικα (έχει τουλάχιστον την ανοχή της, είπε ο Κ. Χατζηδάκης), πρόκειται να κατατεθεί Πέμπτη στη Βουλή, να συζητηθεί την Παρασκευή στην αρμόδια Επιτροπή και να τεθεί προς ψήφιση από την Ολομέλεια το Σάββατο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, με το σχέδιο διαφώνησε το ΔΝΤ, αλλά τελικά η διοίκηση του Ταμείου αποφάσισε να μη θέσει εμπόδια με δεδομένο πως στηρίχθηκε από τις δύο άλλες πλευρές της τρόικας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα)

Η ρύθμιση θέτει τέσσερα κριτήρια που πρέπει να ισχύουν αθροιστικά:

- Αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας: Δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ (καταργούνται οι προσαυξήσεις ανάλογα με τα παιδιά που ανέβαζαν το όριο ως τις 450.000 ευρώ).

- Καθαρό οικογενειακό εισόδημα (χωρίς τις κρατήσεις για ασφαλιστικά Ταμεία, φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης): Πρέπει να είναι μέχρι 35.000 ευρώ (μικτό φθάνει 50.000 ευρώ).

- Συνολική αξία κινητής και ακίνητης περιουσίας: Πρέπει να είναι μικρότερη ή ίση των 270.000 ευρώ. Από το ποσό αυτό το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών του οφειλέτη δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, για να αποτραπούν «παρατράγουδα» στο νομοσχέδιο θα προβλέπεται ότι το ύψος των καταθέσεων θα έχει ως σημείο αναφοράς την 20 Νοεμβρίου. Θα προβλέπεται όμως και έλεγχος της κίνησης του λογαριασμού τους τελευταίους 24 μήνες. 

- Ελάχιστη καταβολή δόσης: Για τους μισθωτούς, συνταξιούχους προσδιορίζεται στο 10% του καθαρού εισοδήματος μέχρι 15.000 ευρώ. Από 15.000 ευρώ και πάνω το ποσοστό διαμορφώνεται στο 20% για το υπερβάλλον ποσόν.

Δηλαδή, για ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ η μηνιαία δόση καθορίζεται στα 83 ευρώ, για εισόδημα 15.000 ευρώ η μηνιαία δόση διαμορφώνεται στα 125 ευρώ, ενώ για οικογενειακό εισόδημα 35.000 που είναι και το ανώτατο όριο αυτής της ρύθμισης η μηνιαία δόση διαμορφώνεται στα 458 ευρώ.

Ειδικές κατηγορίες

Ειδικότερα και σε ό,τι αφορά τα ΑΜΕΑ, τρίτεκνους και πολύτεκνους, τα όρια αυξάνονται, ως εξής: Η μεν αντικειμενική αξία πρέπει να είναι έως 220.000 ευρώ, το οικογενειακό εισόδημα μέχρι τις 38.500 ευρώ, η συνολική αξία της κινητής και ακίνητης περιουσίας να μην υπερβαίνει τις 297.000 ευρώ και οι κινητές αξίες τις 16.500 ευρώ.

Σε ό,τι αφορά Ελεύθερους Επαγγελματίες και εμπόρους η δόση καθορίζεται στο 10% του καθαρού εισοδήματος μέχρι 15.000 ευρώ. Από τις 15.000 ευρώ και πάνω το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται στο 20%. Ωστόσο θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η δόση θα πρέπει να είναι τουλάχιστον στο 30% της τελευταίας ενήμερης δόσης του επαγγελματία.

Σχετικά με τους ανέργους με μηδενικό εισόδημα ή μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας, υπάρχει η πρόβλεψη να μην πληρώνουν μηνιαία δόση.

Παρουσιάζοντας το σχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης ο αρμόδιος υπουργός ανέφερε χαρακτηριστικά «με τη ρύθμιση αυτή η χώρα εξακολουθεί να έχει το ισχυρότερο πλαίσιο προστασίας από τους πλειστηριασμούς». Ο ίδιος εκτίμησε πως μπορεί να μην γίνει και κανένας πλειστηριασμός, εάν οι δανειολήπτες ανταποκριθούν και καταβάλουν μηνιαίες δόσεις.

Να σημειωθεί ότι για τους εμπόρους δεν απαιτείται φορολογική ή ασφαλιστική ενημερότητα.

Τι γίνεται από το 2015

Σε ό,τι αφορά στο Μόνιμο Πλαίσιο από το 2015 προβλέπει τα εξής:

1) Από το 2015 θα ισχύσει ένα μόνιμο πλαίσιο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων οφειλών. Στο πλαίσιο αυτό συστήνεται κυβερνητικό συμβούλιο διαχείρισης ιδιωτικού χρέους, στο οποίο θα συμμετέχουν τα υπουργεία Ανάπτυξης, Οικονομικών, Δικαιοσύνης και Εργασίας. Στόχος του είναι η διαμόρφωση ολοκληρωμένων πολιτικών για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, και για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους.

2) Έκδοση κώδικα δεοντολογίας από την Τράπεζα της Ελλάδας για τον τρόπο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών οφειλών. Ο Κώδικας δεοντολογίας θα περιλαμβάνει διατάξεις για την αξιολόγηση κινδύνου, αποπληρωμή, εισαγωγή ορισμών του συνεργάσιμου δανειολήπτη και των αποδεκτών δαπανών διαβίωσης. Το πλαίσιο αυτό θα βασιστεί στο Ιρλανδικό μοντέλο.

3) Ρόλο διαμεσολαβητή, μεταξύ δανειολήπτη και πιστωτικού ιδρύματος, αναλαμβάνει ο Συνήγορος του Καταναλωτή, με σκοπό τη ρύθμιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

ΕΚΠΟΙΖΩ: Περιορισμένη προστασία της κύριας κατοικίας

Η πρώτη ανάγνωση των βασικών σημείων του σχεδίου της κυβέρνησης για την «προστασία» από τους πλειστηριασμούς προκαλεί απογοήτευση και προβληματισμο, αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΕΚΠΟΙΖΩ.

Ειδικότερα η ΕΚΠΟΙΖΩ υποστηρίζει σε ανακοίνωσή της:

Αποτελεί προϊόν μιας διαπραγμάτευσης από την οποία έλειπαν οι ενώσεις καταναλωτών, ενώ το σύνολο σχεδόν των κοινωνικών, επαγγελματικών και επιστημονικών φορέων είχε διατυπώσει το αίτημα για τριετή αναστολή πλειστηριασμών με το ισχύον καθεστώς.

Πρόκειται στην ουσία για μια γενική απελευθέρωση των πλειστηριασμών, με περιορισμένη μόνο προστασία της κύριας κατοικίας, καθώς η ευεργετική για την πλειοψηφία των δανειοληπτών απαγόρευση πλειστηριασμών όλων των ακινήτων για οφειλές μέχρι 200.000 ευρώ σε τράπεζες καταργείται. Αποτέλεσμα αυτής της κατάργησης είναι η έκθεση στον κίνδυνο πλειστηριασμού έναντι εξευτελιστικών τιμημάτων ακίνητα, όπως εξοχικές κατοικίες, οικόπεδα, καταστήματα που αποφέρουν ενδεχομένως κάποιο εισόδημα,ενώ δεν έχουν εκλείψει, αντίθετα έχουν επιδεινωθεί, οι συνθήκες υπό τις οποίες αρχικά νομοθετήθηκε η προστασία αυτή το 2008.

Όμως και η ανακοινωθείσα προστασία της κύριας κατοικίας διαφαίνεται ότι θα είναι πολύ περιορισμένη. Συμπεραίνει κανείς ότι οι εμπνευστές ενός τέτοιου σχεδίου είναι αποκομμένοι από την πραγματική κατάσταση που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία, καθώς δεν λαμβάνονται υπόψη αφενός το κόστος αξιοπρεπούς διαβίωσης του νοικοκυριού και αφετέρου οι εξωπραγματικές, για τα δεδομένα της αγοράς, αντικειμενικές αξίες των κατοικιών. Ως εκ τούτου, τα κριτήρια που ανακοινώθηκαν δεν είναι αντικειμενικά και δίκαια, αλλά βασίζονται σε απρόσωπους αριθμούς και μέσους όρους.

Εξάλλου, δεν διευκρινίζεται α) αν οι οφειλές θα συνεχίσουν να εκτοκίζονται κατά τη διάρκεια της «προστασίας», φορτώνοντας με υπέρογκους τόκους ιδίως τα προϊόντα καταναλωτικής πίστης, β) αν θα προστατεύεται και η μοναδική κατοικία του οφειλέτη, γ) με ποιο τρόπο θα ελέγχεται η πλήρωση των προϋποθέσεων, με τον κίνδυνο επίσπευσης μαζικών πλειστηριασμών από τις τράπεζες και τους οφειλέτες να αναγκάζονται να προσφεύγουν σε πολυέξοδες ανακοπές και αιτήσεις αναστολής στα δικαστήρια.

* Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης Τύπου του Κ. Χατζηδάκη και η παρουσίαση του πλαισίου προστασίας των δανειοληπτών δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".