PwC: Ομόλογα έργου για χρηματοδότηση μεγάλων επενδύσεων

Μεγάλα έργα υποδομής στην Ελλάδα, που δεν μπορούν να υλοποιηθουν εξαιτίας της έλλειψης πόρων, έχουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω των ομολόγων έργου υποστήριξαν κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Χρηματιστήριο Αθηνών Σωκράτης Λαζαρίδης και τα ανώτερα στελέχη της εταιρείας συμβούλων PwC Αιμίλιος Γιαννόπουλος και David MacGray.

Σύμφωνα με μελέτη της PwC για τη χρηματοδότηση των μεγάλων έργων υποδομής η Ελλάδα θα χρειαστεί κεφάλαια περί τα 25 δισ. ευρώ μέχρι το 2025. Ο επικεφαλής της εταιρείας στην Ελλάδα Κώστας Μητρόπουλος υποστήριξε πως τα ομόλογα έργου (project bonds) μπορούν να υποκαταστήσουν τον τραπεζικό δανεισμό ο οποίος, όπως αποδείχθηκε στην περίπτωση των οδικών αξόνων, μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά περίπλοκη υπόθεση αν οι συνθήκες αλλάξουν.

Η αγορά των ομολόγων έργου αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς διεθνώς με κινητήριο μοχλό την ανάγκη των μεγάλων επενδυτών (όπως τα ασφαλιστικά ταμεία) για καλύτερες αποδόσεις. Οπως είπε ο κ. Γιαννόπουλος, ενώ το 2009 η αγορά έφτανε τα 2 δισ. δολάρια ετησίως, το 2013 εκτοξεύθηκε στα 14 δισ. δολάρια. Επιπλέον, οι ανάγκες για υποδομές διεθνώς εξακολουθούν να αυξάνονται και υπολογίζονται, με συντηρητικές εκτιμήσεις, σε τρία τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για την επόμενη εικοσαετία.

Ενώ αρχικά τα ομόλογα έργου εμφανίστηκαν στην Αυστραλία και στην Ασία τώρα κάνουν την εμφάνισή τους και στην Ευρώπη, ενώ η αξιοποίησή τους αποτελεί βασική κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκειμένου να συμπληρωθούν οι πόροι που χρειάζονται για τις μεγάλες επενδύσεις. Μάλιστα, όπως είπε ο κ. Μητρόπουλος, προωθείται η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού οργανισμού ο οποίος θα αξιολογεί (κατά κάποιο τρόπο) την ποιότητα των ομολόγων έργου ώστε να γίνουν προσιτά σε περισσότερους επενδυτές. 

Ο κ. Λαζαρίδης υποστήριξε πως το ελληνικό χρηματιστήριο εμφανίζεται θετικό στην προοπτική της δημιουργίας των νέων προϊόντων και ελπίζει πως σύντομα θα βρεθούν οι σύμβουλοι και οι επενδυτές οι οποίοι θα θέλουν να προχωρήσουν στο πρώτο πιλοτικό ομόλογο έργου.  Οπως είπε:"Είναι προφανές ότι για τη χρηματοδότηση μεγάλων υποδομών στη χώρα μας- που έχουν μάλιστα πολλαπλασιαστικό όφελος υπερδιπλασιάζοντας τα οφέλη για την ελληνική οικονομία- στα επόμενα χρόνια θα πρέπει να βρεθούν και να σχεδιασθούν εναλλακτικοί τρόποι, ιδιαίτερα κατά την περίοδο μετά την διεθνή και την ελληνική κρίση.

Αυτά τα μοντέλα χρηματοδότησης έχουν αναπτυχθεί σε αγγλοσαξωνικές χώρες με επιτυχία και το τελευταίο διάστημα διαπιστώνουμε ότι υπάρχει ενδιαφέρον και στην Ελλάδα. Από τη δική μας πλευρά, έχουμε μελετήσει και συνεχίζουμε να μελετούμε τις διεθνείς πρακτικές, έχουμε την απαραίτητη προετοιμασία για να στήσουμε μία τέτοια αγορά, βλέπουμε ενδιαφέρον και στο Λονδίνο από χρηματοοικονομικούς οίκους για τα συγκεκριμένα προϊόντα και κυνηγάμε για τον σκοπό αυτό μία σειρά από συναντήσεις".

Ο κ. Γιαννόπουλος, Partners της PwC Ελλάδας, υποστήριξε πως ειδικά για τη χώρα μας που στηρίζεται στον τουρισμό, οι υποδομές είναι απαραίτητες. Ετσι τα ομόλογα έργου έρχονται να υποκαταστήσουν κατά κάποιο τρόπο τις τράπεζες στη χρηματοδότηση υποδομών σε μια περίοδο δύσκολη για το τραπεζικό σύστημα όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα προσφέρει διέξοδο σε μακροπρόθεσμους επενδυτές, όπως τα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία αναζητούν αποδόσεις μεγαλύτερες από το λιγότερο του 1% που προσφέρουν π.χ. τα γερμανικά ομόλογα. 

 Όπως ανέφερε ο κ.David McGray, Infrastructure Director της PwC Αγγλίας, η χρηματοδότηση έργων μέσω έκδοσης oμολόγων ργου κερδίζει σημαντικό έδαφος σε παγκόσμιο επίπεδο ως συμπληρωματική στα παραδοσιακά χρηματοδοτικά εργαλεία. Βοηθά στη γεφύρωση προσφοράς-ζήτησης για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής, η οποία είναι αναγκαία για τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη τόσο των αναπτυσσόμενων όσο και των ανεπτυγμένων οικονομιών. 

Τα ομόλογα έργου, μπορούν να αποτελέσουν ελκυστικό επενδυτικό εργαλείο για πολλές κατηγορίες επενδυτών, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστικών ταμείων, των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, των εξειδικευμένων επενδυτικών κεφαλαίων, των μεγάλων ιδιωτών επενδυτών αλλά και των μικροεπενδυτών. Οι μικροεπενδυτές αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις σε σύγκριση με τα κρατικά ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης -η απόδοση των οποίων βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα- σε συνδυασμό με την ασφάλεια που παρέχει η υψηλή σχετικά προβλεψιμότητα των μελλοντικών χρηματορροών των χρηματοδοτούμενων έργων.

Η χρήση εξειδικευμένων μηχανισμών και εργαλείων ενίσχυσης της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ομολόγων έργου στα επίπεδα που είναι αποδεκτά από το επενδυτικό κοινό, μπορεί να είναι απαραίτητη έτσι ώστε η επένδυση να γίνει ελκυστικότερη στους πιο συντηρητικούς επενδυτές όπως τα ασφαλιστικά ταμεία.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, μέσω της πρωτοβουλίας «Europe 2020 Project Bond Initiative» διαθέτει ένα σχετικό μηχανισμό ενίσχυσης ομολόγων έργου (PBCE), μέσω χορήγησης διαθεσίμων γραμμών χρηματοδότησης, τα οποία αντλούνται σε περίπτωση που οι χρηματορροές του έργου δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του πρωτεύοντος δανεισμού.