«Βασίλειο» παράνομων χωματερών η Πελοπόννησος

Την ίδια στιγμή που καθυστερούν ή αγνοείται η τύχη των έργων διαχείρισης απορριμμάτων με συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), η Ελλάδα έχει πληρώσει περί τα 40 εκατ. ευρώ πρόστιμο στην Ε.Ε. για τη λειτουργία παράνομων χωματερών.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (δείτε τον πίνακα στη δεξιά στήλη), αν και έχουν μεσολαβήσει περισσότερα από δέκα χρόνια από την τελευταία φορά που η Ελλάδα δεσμεύτηκε πως θα κλείσει τις παράνομες χωματερές και θα αποκαταστήσει τους χώρους, στις αρχές του 2017 λειτουργούσαν ή δεν είχαν αποκατασταθεί συνολικά 92.

Πρωταθλητής στις παράνομες χωματερές είναι η περιφέρεια Πελοποννήσου, με 35 χώρους από τους 92. Πρόκειται για την περιφέρεια όπου οι δήμαρχοι αντιδρούν εδώ και χρόνια στην υπογραφή της σύμβασης για την κατασκευή μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων με ΣΔΙΤ.

Μάλιστα, ενώ η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί πως η σύμβαση θα υπογραφεί μέσα στον Απρίλιο, τελικά υπήρξε νέα καθυστέρηση, ενώ ο προσωρινός ανάδοχος (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) έχει επιλεγεί από τον Αύγουστο του 2014, δηλαδή προ τριετίας! Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι πως εσχάτως οι δήμαρχοι που αντιδρούν εξασφάλισαν και τη στήριξη τοπικών βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, οι οποίοι «βγήκαν στο κλαρί» επειδή η κα Εύη Τατούλη, κόρη του περιφερειάρχη Πέτρου Τατούλη, θέλει να πολιτευτεί με τη ΝΔ.

Η Ελλάδα δεν πληρώνει πρόστιμο μόνο για τις ενεργές παράνομες χωματερές, έξι από τις οποίες βρίσκονται στην Πελοπόννησο (επισήμως, γιατί ανεπισήμως είναι άγνωστος ο αριθμός), αλλά και για το γεγονός πως δεν έχουν αποκατασταθεί οι χώροι σε όσες έκλεισαν.

Γιατί δεν έχουν αποκατασταθεί; Επειδή ενίοτε οι τοπικοί παράγοντες εξακολουθούν να αδειάζουν σκουπίδια σε δήθεν κλειστούς χώρους, οπότε είναι αδύνατο να προχωρήσει η αποκατάσταση. Οι κάτοικοι της Πελοποννήσου και άλλων περιοχών της χώρας βλέπουν πολλά ρέματα να έχουν σκεπαστεί από σκουπίδια, την ίδια στιγμή που οι δημοτικές αρχές σφυρίζουν αδιάφορα. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν περιοχές, όπως δηλώνουν στελέχη που ασχολούνται με τη διαχείριση απορριμμάτων, για τις οποίες δεν γνωρίζουμε πού πάνε τα σκουπίδια!

Το Euro2day.gr απευθύνθηκε, χωρίς να λάβει απάντηση, στο αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) τόσο για να εξακριβώσει για πόσες χωματερές θα πληρώσουμε το επόμενο πρόστιμο, στα τέλη Ιουνίου, αλλά και για το αν έχει η κυβέρνηση την πρόθεση να επιβαρύνουν τα πρόστιμα τους τοπικούς δήμους, όπως προβλέπει και ο σχετικός νόμος.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί, με αποτέλεσμα την αδιαφορία/ανικανότητα τοπικών αρχόντων ανά την Ελλάδα να την πληρώνουν όλοι οι φορολογούμενοι. Ετσι και οι δήμαρχοι δεν χρειάζεται να λογοδοτούν στους πολίτες, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις (όπως πρόσφατα στη Ζάκυνθο, όπου τα σκουπίδια πλημμύρισαν το νησί) υπήρξαν έκτροπα.

Η Ελλάδα θα πληρώσει και αυτό το εξάμηνο νέο πρόστιμο στην Ε.Ε. για τις παράνομες χωματερές, γιατί εκτός από την αδιαφορία ορισμένων δημοτικών αρχόντων, αρνητικό ρόλο παίζει και η επαμφοτερίζουσα στάση της κυβέρνησης.

Τους πρώτους μήνες πέρασε ακόμα και νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να μπλοκάρει τα ΣΔΙΤ στα απορρίμματα, ρίχνοντας νερό στον μύλο τοπικών παραγόντων και μικροσυμφερόντων, ακόμα και αν σε ορισμένες περιπτώσεις είχε δίκιο. Ετσι χάθηκαν περίπου τρία χρόνια για τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ ακόμα και σήμερα υπάρχουν διαγωνισμοί που έχουν «παγώσει», με άγνωστη ημερομηνία ολοκλήρωσης.

Το ενδιαφέρον είναι πως το δεύτερο ΣΔΙΤ για κατασκευή μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων (μετά τη Δυτική Μακεδονία, όπου η μονάδα βρίσκεται στο τελικό στάδιο) θα είναι η περιφέρεια Ηπείρου, η οποία δεν έχει ούτε μία χωματερή στον κατάλογο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τα πρόστιμα. Στον σχετικό διαγωνισμό επικράτησε τελικά η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η οποία και αναμένεται να υπογράψει σύντομα τη σύμβαση.

Πολύ κοντά στην ολοκλήρωση βρίσκεται και ο διαγωνισμός για τη μονάδα διαχείρισης των Σερρών, για την οποία έχει επιλεγεί προσωρινός ανάδοχος η κοινοπραξία Archirodon - Intrakat - Envitec και πρόσφατα έλαβε το πράσινο φως από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Και στην Ηλεία, όπου το πρόβλημα διαχείρισης απορριμμάτων είναι εντονότατο (με καταγγελίες για διάθεση σε ρεματιές κ.λπ.), υπάρχει προσωρινός ανάδοχος (J&P ΑΒΑΞ - Μεσόγειος), χωρίς να είναι γνωστή η ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης. Οι καθυστερήσεις συνδέονται και με την ένταξη των έργων στο ΕΣΠΑ 2014-2020.

Αντίθετα, σε περιοχές στις οποίες βασιλεύουν οι παράνομες χωματερές (ή οι μη αποκατεστημένες χωματερές) όπως στην Κέρκυρα, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Κομισιόν, οι τοπικοί παράγοντες σταμάτησαν τους διαγωνισμούς για ΣΔΙΤ.

Το ίδιο συνέβη και με τον αντίστοιχο διαγωνισμό στην Αχαΐα και αλλού. Οι δημοτικοί άρχοντες στις συγκεκριμένες περιοχές αποφάσισαν να προωθήσουν ένα μοντέλο διαχείρισης χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτών στις μονάδες επεξεργασίας, όπως και στην Αττική.

Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν πως, μετά την Πελοπόννησο, το μεγαλύτερο πρόβλημα το αντιμετωπίζουν τα τουριστικά νησιά του Αιγαίου. Η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, πάντως, προωθεί σχέδιο για την κατασκευή τεσσάρων μονάδων επεξεργασίας στα νησιά με τον μεγαλύτερο πληθυσμό και συγκεκριμένα σε Ρόδο, Κω, Σύρο και Νάξο. Για να κατασκευαστούν, όμως, οι μονάδες, πρέπει τα έργα να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ, να προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί, να αντιμετωπιστούν οι τοπικές αντιδράσεις κ.ο.κ.

Μέχρι τότε θα πληρώνουμε όλοι μαζί τα πρόστιμα στην Ε.Ε.

*Ο πίνακας με τις παράνομες χωματερές στην Ελλάδα δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό"