Δορυφορικά διόδια: Η πανευρωπαϊκή μάχη και ο ελληνικός διαγωνισμός

Σκληρή μάχη πανίσχυρων ελληνικών και ευρωπαϊκών ομίλων βρίσκεται σε εξέλιξη για το νέο δορυφορικό σύστημα αναλογικών διοδίων, με το υπουργείο Υποδομών να προχωρά μέσα στον Μάιο στο δεύτερο στάδιο του διαγωνισμού των 450 εκατ. ευρώ.

Την προηγούμενη εβδομάδα άνοιξαν οι φάκελοι των προσφορών που υπέβαλαν πέντε κοινοπραξίες και έτσι είναι πλέον γνωστά όλα τα μέλη τους. Ταυτόχρονα, οι διαμάχες των ίδιων ισχυρών ομίλων για άλλους διαγωνισμούς σε αντίστοιχα συστήματα διοδίων ανά την Ευρώπη (Τσεχία, Βουλγαρία κ.λπ.) δείχνουν τι πρόκειται να ακολουθήσει και στην περίπτωση της χώρας μας. Δείχνουν, επίσης, πως τα χρονοδιαγράμματα που έχει ανακοινώσει η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών για το ελληνικό σύστημα δεν είναι και τόσο ρεαλιστικά.

Το ελληνικό σύστημα δορυφορικών και αναλογικών διοδίων διεκδικούν πέντε κοινοπραξίες:

* Στην πρώτη, συμμετέχουν ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ο όμιλος του Σωκρ. Κόκκαλη (μέσω Intrasoft International και Intrakat) και η ιταλική Autostrade.

* Στη δεύτερη, ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με τον γαλλικό κατασκευαστικό κολοσσό Vinci και την αυστριακή Kapsch TrafficCom.

* Στην τρίτη, η επίσης αυστριακή κατασκευαστική εταιρεία Strabag, με τη σλοβακική SkyToll.

* Στην τέταρτη, ο όμιλος Μυτιληναίος με την ουγγρική Nusz και

* στην πέμπτη, ο ΟΤΕ με την T-Systems International GmbH, που είναι επίσης θυγατρική του ομίλου Deutsche Telekom.

Και ενώ ο διαγωνισμός για το ελληνικό σύστημα διοδίων βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, την προηγούμενη Πέμπτη κορυφώθηκε ο επιχειρηματικός πόλεμος στην Τσεχία, καθώς η κυβέρνηση της χώρας επέλεξε την κοινοπραξία Skytoll - CzechToll (που ανήκει στον όμιλο PPF) για να αναπτύξει το αντίστοιχο σύστημα στη χώρα. Σημειώνεται πως απώτερος μέτοχος της Skytoll είναι ο Τσέχος επιχειρηματίας Petr Syrovatko. Οι Αυστριακοί της Kapsch TrafficCom, που θεωρούν πως κακώς έχασαν τη διαχείριση του συστήματος διοδίων, που έχουν μέχρι σήμερα, ανακοίνωσαν πως θα συνεχίσουν τον δικαστικό αγώνα.

Οι Skytoll - CzhchToll ανακοίνωσαν πως προετοιμάζονται για την υπογραφή της συμφωνίας και πως το νέο σύστημα διοδίων της Τσεχίας θα είναι πλήρως λειτουργικό από 1/1/2020, με το συνολικό λειτουργικό κόστος στα 106,6 εκατ. ευρώ. Γι’ αυτό αρκετοί αναρωτιούνται στην Ελλάδα πώς θα λειτουργεί το ελληνικό σύστημα από τα τέλη του έτους (έστω πιλοτικά και μόνο στην Εγνατία Οδό), όπως υποστηρίζει ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης, όταν ο αντίστοιχος διαγωνισμός είναι ακόμα στην αρχή!

Οι Αυστριακοί της Kapsch μπορεί να έχασαν την προσφυγή που είχαν καταθέσει στην Επιτροπή Ανταγωνισμού της Τσεχίας και να προχωρούν, όπως ανακοίνωσαν, σε νέες δικαστικές ενέργειες, αλλά κέρδισαν τα δικαστήρια στη Βουλγαρία. Στα μέσα Ιανουαρίου, υπέγραψαν σύμβαση για την ανάπτυξη δορυφορικού συστήματος στη Βουλγαρία. Η σύμβαση, ύψους 75 εκατ. ευρώ, υπεγράφη από κοινοπραξία της οποίας ηγείται ο όμιλος Kapsch και θα αναλάβει να αναπτύξει ένα ηλεκτρονικό σύστημα διοδίων.

Η συμφωνία προβλέπει πως η κοινοπραξία θα αμείβεται από τα διόδια μετά την εγκατάσταση του συστήματος, με το χρονοδιάγραμμα να προβλέπει τη λειτουργία του εντός 19 μηνών.

Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας προβλέπει πως τα έσοδα κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του συστήματος θα φτάσουν το μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Το σύστημα θα καλύπτει 16.317 χιλιόμετρα οδικών αξόνων και μικρότερων δρόμων στη γειτονική χώρα. Τα οχήματα άνω των 3,5 τόνων θα πληρώνουν διόδια ανάλογα με την απόσταση, ενώ τα ελαφρύτερα οχήματα (π.χ. Ι.Χ.) θα αγοράζουν κάρτες χρήσης του οδικού δικτύου ανάλογα με τον χρόνο (για παράδειγμα κάρτα για μία ημέρα, μία εβδομάδα κ.λπ.).

Ο όμιλος Kapsch είναι ένας από τους ισχυρότερους τεχνολογικούς παρόχους στην Αυστρία, με έσοδα άνω του 1,1 δισ. ευρώ στην τελευταία χρήση και περίπου 100 θυγατρικές και γραφεία ανά τον κόσμο. Οι κύριες θυγατρικές τους είναι οι Kapsch BusinessCom, Kapsch CarrierCom, Kapsch PublicTransportCom και Kapsch TrafficCom. Η τελευταία, που ασχολείται με τα συστήματα διοδίων, είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Βιέννης, απασχολεί 4.800 εργαζόμενους και στη χρήση 2016/17 είχε έσοδα 648 εκατ. ευρώ.

Περισσότερα από 3.000 χιλιόμετρα οδικών αξόνων στην Ιταλία (μέσω της Autostrade) και άλλα 2.000 χιλιόμερα σε Βραζιλία, Χιλή, Ινδία και Πολωνία καθώς και αεροδρόμια διαχειρίζεται ο ιταλικός όμιλος Atlantia. Μεγαλύτερος μέτοχος της Atlantia είναι η Edizione S.r.l, η επενδυτική εταιρεία της οικογένειας Benetton.

Σύμφωνα με τον συνολικό σχεδιασμό του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, «το υφιστάμενο σήμερα καθεστώς διοδίων, με μετωπικούς σταθμούς, με δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον λόγω των συχνών στάσεων ανά 30-40 χλμ. περίπου και με δίκαιες διαμαρτυρίες από τους χρήστες λόγω της μη αναλογικής χρέωσης, θα αντικατασταθεί από πλήρες Σύστημα Ηλεκτρονικών Διοδίων, με το οποίο θα γίνεται ηλεκτρονικά η χρέωση της διανυθείσας απόστασης και μόνο, με εξαιρέσεις την Αττική Οδό, τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου και τη Ζεύξη Πρέβεζας-Ακτίου, στις οποίες όμως επίσης θα γίνεται ηλεκτρονικά η χρέωση του διοδίου τέλους».

Συγκεκριμένα θα χρησιμοποιείται ένα διττό σύστημα επιβολής τελών, ήτοι:

1. Τα επαγγελματικής χρήσεως οχήματα θα έχουν εγκατεστημένη μια Εποχούμενη Συσκευή (On Board Unit - OBU) που θα επιτρέπει την παρακολούθηση και καταγραφή της θέσης και της πορείας τους με τη βοήθεια δορυφόρων (τεχνολογία GNSS).

2. Τα ιδιωτικής χρήσεως οχήματα θα αναγνωρίζονται αυτόματα με κάμερες κυκλοφορίας από τις πινακίδες κυκλοφορίας τους κατά την είσοδο και έξοδό τους από το οδικό δίκτυο επί του οποίου επιβάλλονται τέλη (τεχνολογία Automatic Number Plate Reading - ANPR).

Έτσι, και στις δύο περιπτώσεις καταγράφεται με ακρίβεια η χιλιομετρική απόσταση που τα οχήματα διανύουν στους αυτοκινητοδρόμους και χρεώνονται αναλογικά με τη χιλιομετρική αυτή απόσταση.

Ειδικότερα, η καταγραφή της διαδρομής των επαγγελματικής χρήσεως οχημάτων θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλες εφαρμογές (όπως στη διαχείριση στόλου αυτοκινήτων, την επιτήρηση χρήσης στο παράπλευρο οδικό δίκτυο κ.α.). Για τα ιδιωτικής χρήσης οχήματα, θα καταγράφεται μόνο η διανυθείσα απόσταση στον αυτοκινητόδρομο, ώστε το σύστημα να καλύπτει όλες τις προδιαγραφές προστασίας προσωπικών δεδομένων των χρηστών.