Κατασκευές: Βήματα προς τα πίσω στη διαφάνεια καταγγέλλει ο ΣΑΤΕ

Ο χρόνος φαίνεται να κυλά πιο γρήγορα μετά την πρωτοβουλία των Προέδρων του Πανελληνίου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ) Γ. Βλάχου, του Συνδέσμου Ελληνικών Εταιρειών - Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ) Κ. Καλέργη και του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων (ΣΤΕΑΤ) Γ. Συριανού για υπογραφή στις 5-12-2018 Μνημονίου Συναντίληψης και Συνεργασίας με στόχο την από κοινού κατάστρωση, προώθηση και υλοποίηση ενός Σχεδίου Δράσεων και Πρωτοβουλιών για την εξυγίανση, την ανάκαμψη και τη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου αφού κατά την σημερινή Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του ΣΑΤΕ σύσσωμος ο κλάδος αναγνώρισε τον κομβικό ρόλο και την αναγκαιότητα ενιαίας έκφρασής του.

Ο Γ. Βλάχος επεσήμανε ότι τα βήματα που η Πολιτεία όφειλε να δρομολογήσει προς την εξασφάλιση της διαφάνειας στον τομέα παραγωγής δημόσιων έργων όχι μόνο δεν γίνονται αλλά παρατηρούνται φαινόμενα σκανδαλώδους νομοθέτησης, ενώ οι Γ. Συριανός και Κ. Καλέργης δήλωσαν εμφατικά ότι ο κλάδος πρέπει να κερδίσει δύο στοιχήματα: τον Εθνικό Στρατηγικό Σχεδιασμό Υποδομών και το Εθνικό Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Έργων, ζητήματα πάνω στα οποία εργάζονται οι τρεις φορείς.

Στους χαιρετισμούς που προηγήθηκαν της Γενικής Συνέλευσης ο Βουλευτής Αργολίδας και πρώην Υπουργός Γιάννης Μανιάτης διατύπωσε την άποψη ότι η Δημόσια Διοίκηση θα πρέπει να εξελίξει τον ρόλο της και να υποχωρήσει από εκείνες τις αρμοδιότητες που παρουσιάζει χαμηλή παραγωγικότητα και να επικεντρωθεί στον ρόλο του ελέγχου και ρύθμισης των αγορών, ενώ ο Γραμματέας Προγράμματος της Ν.Δ. Γιώργος Στεργίου επεσήμανε την ανάγκη ενός κεντρικού σχεδιασμού για την παραγωγή των υποδομών με σκοπό την αναβάθμιση της ποιότητας των κατασκευαζόμενων έργων.

Γιώργος Βλάχος (ΣΑΤΕ): Οι πρόσφατες τροποποιήσεις του Ν.4412/2016 που επέρχονται με τον Ν.4605/2019 δίνουν το σύνθημα για γενική "ρεμούλα"!
"Οι από δεκαετίας κοινές προσπάθειες του ΣΑΤΕ - ΤΕΕ για διασφάλιση της διαφάνειας, μέσω της δημοσιότητας, στην παραγωγή δημοσίων έργων, απέβησαν, δυστυχώς, ατελέσφορες", σημείωσε ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ που ανέδειξε ότι "τα βήματα που γίνονται στο θέμα της διαφάνειας είναι προς τα πίσω αφού από την θεσμοθέτηση του ΔΙΑΥΓΕΙΑ το 2011 και την υποχρεωτική χρήση του ΕΣΗΔΗΣ και στα δημόσια έργα το 2017 σήμερα, με την ψήφιση του άρθρου 43 του Ν.4605/2019 θεσπίστηκαν: η - ουσιαστικά - πλήρης απελευθέρωση των απ'ευθείας αναθέσεων, η κατάργηση χρήσης του ΕΣΗΔΗΣ για τις περιπτώσεις έργων του άρθρου 32 του Ν.4412/2016, απεριόριστο όριο προϋπολογισμού για - ουσιαστικά - απευθείας αναθέσεις, καθώς, και η κατάργηση των Επιτροπών Διαγωνισμού για τις περιπτώσεις προσφυγής στην διαδικασία με διαπραγμάτευση.

Δόθηκε, δηλαδή, το σύνθημα για γενική "ρεμούλα"", ήταν το συμπέρασμα του Προέδρου του ΣΑΤΕ, ο οποίος συμπλήρωσε ότι "έχουμε καταφέρει το σύστημα των ηλεκτρονικών δημοπρασιών (ΕΣΗΔΗΣ) να καταλήγει να είναι πιο γραφειοκρατικό από ότι ο παλαιός κλασσικός τρόπος δημοπράτησης", ενώ με απογοήτευση συμπλήρωσε ότι "το Ελληνικό Δημόσιο πλήρωσε 9 εκ. € για ένα σύστημα που δεν μπορεί να αποτελέσει αξιόπιστη πηγή χρήσιμων στατιστικών δεδομένων για τις συμβάσεις των δημοσίων έργων, τουλάχιστον στο επίπεδο του απλού πολίτη, αφού δεν προβλέπεται η σχετική προσβασιμότητα". "Από την εφαρμογή του Ν.4412/2016 o ΣΑΤΕ διαπιστώνει ότι μεγάλο πλήθος Αναθετουσών Αρχών ερμηνεύει τις διατάξεις με τέτοιο τρόπο ώστε σχεδόν να φωτογραφίζει τους συμμετέχοντες, γεγονός που έχει επισημανθεί στο Υπουργείο Υποδομών και την ΕΑΑΔΗΣΥ, επανειλημμένα (περισσότερες από 60 καταγγελίες του ΣΑΤΕ το τελευταίο έτος), χωρίς έμπρακτο αποτέλεσμα".

Υπό αυτές τις συνθήκες ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ περιέγραψε τις ακόλουθες δράσεις του Συνδέσμου: Υποβολή τεκμηριωμένων προτάσεων, υπό το πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικαίου και ενδυνάμωση της συνεργασίας των επαγγελματικών φορέων του κλάδου μέχρις ότου επιτευχθεί η πραγματικά ενιαία έκφρασή του.

Γιώργος Στεργίου (Ν.Δ): Στόχευση η υψηλή ποιότητα των δημοσίων έργων 
"Αναμένουμε τους φορείς εκπροσώπησης των εταιρειών του Κλάδου να τοποθετηθούν επί του προγράμματος της Ν.Δ. για την ανάπτυξη των υποδομών της Χώρας που παρουσιάσαμε προς λίγων ημερών", τόνισε ο Γραμματέας Προγράμματος της Ν.Δ. , κ. Γιώργος Στεργίου, συμπληρώνοντας "Δεν διεκδικούμε το αλάθητο με το πρόγραμμα αλλά τολμάμε να το θέτουμε σε ουσιαστική διαβούλευση με τους φορείς που πραγματικά γνωρίζουν τα ζητήματα του Κλάδου, όπως ο ΣΑΤΕ και οι άλλες οργανώσεις. Η επιλογή της Ν.Δ. να παρουσιάζει σταδιακά και ανά τομέα δράσης το πρόγραμμά της τελειώνει μία εποχή στείρας αντιπαράθεσης και κριτικής που επί σειρά ετών είχε επικρατήσει να τηρούν όλα τα κόμματα εξουσίας όταν βρίσκονταν στην αντιπολίτευση", σημείωσε και συνέχισε "Θεωρούμε ότι ο Τεχνικός κόσμος μπορεί να παίξει ρόλο καταλύτη στην Χώρα για επιστροφή σε δυναμική ανάπτυξη της οικονομίας".

"Η Χώρα έχει ανάγκη από ένα Εθνικό Σχέδιο για τις Υποδομές και την Διαχείριση των Φυσικών Πόρων καθώς και έναν κεντρικό σχεδιασμό των υποδομών, συνθήκη που τηρείται ακόμη και στις πλέον φιλελεύθερες οικονομικά χώρες όπως η Βρετανία, όχι όμως στην Χώρα μας", τόνισε και συμπλήρωσε ότι πρόταση της Ν.Δ. είναι τα έργα πάνω από ένα όριο προϋπολογισμού να αποφασίζονται και ελέγχονται ως προς την υλοποίησή τους από ένα διυπουργικό όργανο, υπό το γραφείο πρωθυπουργού.

"Ακόμη και σε επίπεδο Περιφερειών διαπιστώσαμε έλλειψη σχεδιασμού ενός προγράμματος έργων υποδομής, συνθήκη που θα πρέπει να μεταβληθεί ώστε και τα έργα σε επίπεδο Περιφέρειας να υπακούουν στον κεντρικό σχεδιασμό υποδομών της Χώρας", ανέφερε ο κ. Στεργίου.

"Ακόμη κι αν "έβρεχε" χρήματα, δεν θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στα δημόσια έργα, ελλείψει ώριμων μελετών", τόνισε ο εκπρόσωπος της Ν.Δ. και συνέχισε "Η δημοσιονομική κατάσταση της Χώρας επιβάλλει την αξιοποίηση κάθε πηγής χρηματοδότησης των έργων: αυτόκλητες προτάσεις, ΣΔΙΤ, κινητοποίηση κεφαλαίων εξωτερικού, παραχωρήσεις κ.α." ενώ "τελικός στόχος θα πρέπει να είναι η υψηλή ποιότητας των παραγόμενων δημοσίων έργων στην Χώρα".

Γιάννης Μανιάτης (ΚΙΝΑΛ): Μοναδική επιλογή το "Νέο Κράτος" για να μπορέσει η Χώρα να ανακάμψει
Τραγική υποβάθμιση των επενδυτικών δαπανών στην Χώρα κατά την τελευταία δεκαετία, διαπίστωσε ο βουλευτής Αργολίδας και πρώην Υπουργός Γιάννης Μανιάτης, σημειώνοντας ότι ενώ το 2009 το σύνολο των επενδύσεων στις κατασκευές ήταν 22,5 δισ. € κατά το 2018 ανέρχονταν σε μόλις 2 δισ. €. "Αυτή η εικόνα", σημείωσε, "έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις ανάγκες της Χώρας για νέες υποδομές αλλά και για συντήρηση των υφιστάμενων έργων υποδομής που πλέον προσεγγίζουν τα 40 και 50 χρόνια ζωής τα περισσότερα εξ αυτών. Οι νέες υποχρεώσεις της Πολιτείας για τις υποδομές, αναγκαστικά οφείλουν να χρηματοδοτηθούν από πολλές και διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης όπως τα ομόλογα έργων, τις παραχωρήσεις, τις ΣΔΙΤ και τις αυτόκλητες προτάσεις μιας και τα χρήματα που θα έχει στην διάθεσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να κατανείμει προς τα έργα θα είναι σημαντικά λιγότερα από ότι τα προηγούμενα έτη εξαιτίας της εξόδου από την ΕΕ της Μεγ. Βρετανίας και της άρνησης των μεγάλων κρατών για αύξηση του ποσοστού συμμετοχής στον κοινοτικό προϋπολογισμό".

"Παράλληλα, η παραγωγή των δημοσίων έργων στην Χώρα θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης που σήμερα είναι υποστελεχωμένη και δεν μπορεί να παρακολουθήσει τις σχετικές εξελίξεις". "Απαιτείται", σύμφωνα με τον κ. Μανιάτη, "ένα Νέο Κράτος, όπου θα ρυθμίζει μεν το πώς θα λειτουργεί η παραγωγή των δημοσίων έργων, ωστόσο τις λειτουργίες του project management, της τήρησης των μητρώων κατασκευαστών και μελετητών και άλλες θα τις αναλαμβάνει ο ιδιωτικός τομέας, ο οποίος έχει και το κίνητρο και την ικανότητα να είναι πιο αποτελεσματικός", αυτό ωστόσο θα γίνεται "σε στενή συνεργασία και υπό την καθοδήγηση από το Δημόσιο".

"Ταυτόχρονα", συνέχισε ο πρώην Υπουργός, "απαιτείται η αξιολόγηση τόσο των ιδιωτικών φορέων πού αναλαμβάνουν αυτές τις υπηρεσίες όσο και των στελεχών του Δημοσίου, ώστε οι πιο παραγωγικοί υπάλληλοι να ανταμείβονται (bonus) και να παύσει το σημερινό φαινόμενο παροχής bonus σε όλους των υπαλλήλους ανεξαρτήτως της καταβαλλόμενης προσπάθειας και επίτευξης αποτελέσματος". Αυτή η επιλογή έχει εκτιμηθεί ότι θα εξοικονομήσει 1 δις € για τις δαπάνες του Δημοσίου.

Ο Βουλευτής Αργολίδας εξέφρασε την άποψη ότι κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει με το πρόγραμμα Υποδομών που παρουσίασε η Ν.Δ. ωστόσο θα πρέπει τα έργα που προτείνονται να ιεραρχηθούν ως προς την σημαντικότητα και δυνατότητα υλοποίησης. Πρότεινε σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα της Χώρας να επιλεγεί ένα έργο σύμβολο που θα αντανακλά το είδος της ανάπτυξης που κάθε περιοχή προβάλλει και στοχεύει - στην Περιφέρεια της Αττικής πιστεύει ότι αυτό θα πρέπει να είναι το έργο του Ελληνικού.

Γ. Συριανός (ΣΤΕΑΤ): Εθνικός Στρατηγικός Σχεδιασμός Υποδομών και Εθνικό Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Έργων, τα δύο στοιχήματα του κλάδου
Στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του ΣΤΕΑΤ Γεώργιος Συριανός αναφέρθηκε στην εργώδη προσπάθεια που καταβάλλουν οι ΣΑΤΕ, ΣΕΓΜ και ΣΤΕΑΤ για την υλοποίηση του μνημονίου συναντίληψης και συνεργασίας που οι 3 φορείς υπέγραψαν στις 5 Δεκεμβρίου 2018. Οι συγκεκριμένες προτάσεις της πρωτοβουλίας των τριών φορέων αφορούν:

α) την ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης του φαινομένου των Ασυνήθιστα Χαμηλών Προσφορών (ΑΧΠ) που συνιστά πλέον μάστιγα για τον κλάδο, αλλά και την οικονομία εν γένει, φαινόμενο που οφείλεται και στα αυθαίρετα τιμολόγια εργασιών που οδηγούν σε εικονικούς προϋπολογισμούς έργων, χωρίς αναφορά σε αναλύσεις τιμών, που καταλήγει σε προβλήματα ποιότητας, χρόνου, απώλειας πόρων. Η πρόταση των φορέων για την αντιμετώπιση του προβλήματος έχει δύο σκέλη: το πρώτο αφορά την πρόταση άμεσης θεσμοθέτησης πρότασης που βρίσκεται σε στάδιο οριστικής επεξεργασίας και θα παρουσιαστεί σε ειδική εκδήλωση και το δεύτερο σκέλος που αφορά την ανάγκη καθορισμού ενός πραγματικά αντικειμενικού μέτρου για το κόστος του έργου, που να αποτελεί εμπόδιο για την υποβολή προσφορών κάτω του κόστους, συνθήκη που δημιουργεί απαίτηση θεσμικής μεταρρύθμισης με την Νομοθετική σύσταση Φορέα για το «Εθνικό Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης των Τεχνικών Έργων»

β) Κινητοποίηση όλων των τρόπων χρηματοδότησης των έργων (ΠΔΕ, ΕΣΠΑ, Αυτόκλητες προτάσεις, ΣΔΙΤ, Παραχωρήσεις, Πακέτο "Γιούνκερ" και εξέλιξή του)

γ) Ενδυνάμωση του ρόλου της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας

δ) Εθνικός Στρατηγικός Σχεδιασμός Υποδομών, όχι μόνο με ευθύνη της Δημόσιας Διοίκησης αλλά και ενός τεχνοκρατικού και συμβουλευτικού οργάνου / φορέα.

Μ. Δαχτυλίδης (ΠΕΔΜΕΔΕ): Διαχρονική η έλλειψη στήριξης από την Πολιτεία των μικρών και μεσαίων εργοληπτών της Χώρας
Στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της ΠΕΔΜΕΔΕ επεσήμανε ότι η πολιτική της Χώρας στα δημόσια έργα δεν καθορίζεται από τις επιθυμίες και τις επιλογές της εκάστοτε κυβέρνησης αλλά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες, ενώ σημείωσε ότι ακόμη και σε εκείνο το κομμάτι του θεσμικού πλαισίου που οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν και την ευθύνη και την δυνατότητα να θεσμοθετήσουν απελευθερωμένα, δυστυχώς οι επιλογές τους καταλήγουν καταστροφικές για τις μικρομεσαίες εργοληπτικές επιχειρήσεις της Χώρας. Έκανε την εκτίμηση ότι η ενιαία έκφραση του Κλάδου είναι νομοτέλεια και εξέφρασε την ελπίδα η πρόταση της ΠΕΔΜΕΔΕ για Συνομοσπονδία των Εργοληπτικών Οργανώσεων να οδηγήσει σε μία οργάνωση, με οικονομική αυτάρκεια, συνθήκη που θα της προσδώσει και άλλη προοπτική.

Κ. Μακέδος (ΤΜΕΔΕ): Εάν δεν αντιμετωπιστούν οι παθογένειες και δε διαμορφωθεί η νέα ύλη έργων το brain drain, η υποανάπτυξη και η ανεργία θα συνεχίσουν 
Στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του ΤΜΕΔΕ τόνισε ότι "ο Τεχνικός Κόσμος πλήρωσε πολύ ακριβά την δεκαετή κρίση χωρίς να είναι μέρος του προβλήματος αλλά, αντίθετα, μέρος της λύσης, καθώς αποτελεί έναν εκ των βασικών αναπτυξιακών μοχλών της χώρας, έχοντας προσφέρει σε μέγιστο βαθμό στην αύξηση του ΑΕΠ της" και συνέχισε "το ΤΜΕΔΕ και τη χρονιά που πέρασε συνέχισε την έμπρακτη στήριξή του στη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, τη «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής οικονομίας. Συνέχισε και ενίσχυσε το ισχυρό εγγυοδοτικό του έργο, καταγράφοντας αύξηση κεφαλαίων σε ποσοστό 4,4% σε σχέση με το 2017 και εκδίδοντας τις εγγυητικές του επιστολές ψηφιακά, σε ποσοστό που ξεπερνάει το 65%, ενώ οι εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης αυξήθηκαν κατά ποσοστό 15,9%, σε σχέση με το 2017.

Επιπλέον, εκδόθηκαν και νέες Υ.Α. με τις οποίες μεταβιβάστηκαν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, ενώ εντός του 2019 αναμένεται να ολοκληρωθεί από την Πολιτεία η μεταβίβαση του συνόλου της περιουσίας του ΤΜΕΔΕ. Ωστόσο εάν δεν αντιμετωπιστούν οι παθογένειες και δε διαμορφωθεί η νέα ύλη έργων με βάση το αναπτυξιακό τους αποτύπωμα, τη σχέση κόστους - οφέλους, αλλά και σύγχρονες προδιαγραφές, που προκύπτουν από τις συνέπειες και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τις δυνατότητες και τις επιταγές της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, θα συνεχίσουμε να μιλάμε για brain drain, υποανάπτυξη και ανεργία", δήλωσε με έμφαση ο κ. Μακέδος.

Ανδρέας Γερακάκης (ΣΑΤΕ): Έκθεση πεπραγμένων ΣΑΤΕ 2018
Ο Γενικός Γραμματέας του ΣΑΤΕ επεσήμανε κατά την έκθεση των πεπραγμένων για το έτος 2018 ότι "ήταν μία ακόμη πολύ δύσκολη χρονιά για τα δημόσια έργα, λόγω της συρρίκνωσης του αντικειμένου του κλάδου και της ασάφειας που προκύπτει από την εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων υπό τον Ν. 4412/2016, νόμος του οποίου οι τροποποιήσεις δεν έχουν τελειωμό. Δυστυχώς, 2,5 έτη μετά την ημέρα δημοσίευσης του Ν.4412/2016 υπάρχουν ακόμη ασαφή σημεία στις διαγωνιστικές διαδικασίες των έργων, υπάρχουν ακόμη διαδικασίες για "λίγους" - μάλιστα, θα πολλαπλασιαστούν με την πρόσφατη, προεκλογική, ψήφιση σχετικών τροπολογιών του άρθρου 32 - γεγονός που αναδεικνύει, στην καλύτερη περίπτωση, ανεπάρκειες στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μίας πολιτικής για τα δημόσια έργα. Υπό αυτές τις συνθήκες ο ΣΑΤΕ προσπάθησε υπό το νέο Διοικητικό Συμβούλιο που προέκυψε από τις περσινές αρχαιρεσίες να θέσει προτεραιότητες και να υλοποιήσει βασικούς στόχους όπως: η επίλυση του γενικευμένου προβλήματος των Ασυνήθιστα Χαμηλών Προσφορών, η ανάδειξη και ανάκληση διαγωνιστικών διαδικασιών που εμπεριέχουν εμφανώς περιοριστικούς έως και φωτογραφικούς όρους σε σειρά χαρακτηριστικών έργων, η προς όφελος των μελών μας διεκδίκηση φορολογικών αιτημάτων, καθώς και η προώθηση χρόνιων θεσμικών αιτημάτων. Ταυτόχρονα, ο Σύνδεσμος είναι παρών στην απαίτηση διαφανών και νόμιμων διαγωνιστικών διαδικασιών παρεμβαίνοντας σε χαρακτηριστικές περιπτώσεις που μας κατήγγειλαν τα Μέλη μας ειδικά στις φωτογραφικές διατάξεις δημοπρασιών"

Στην Συνέλευση απηύθυναν χαιρετισμό ο Πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γ. Στασινός, ο Α΄Αντιπρόεδρος της ΕΝΠΕ Γιάννης Σγουρός, ο Πρόεδρος του ΣΕΓΜ κ. Κ. Καλέργης, ο Πρόεδρος της ΠΕΔΜΗΕΔΕ κ. Γ. Μπενέκος και ο εκπρόσωπος της ΕΑΑΔΗΣΥ, κ. Αντ. Νίκας.