Ν. Καραμούζης: Τα NPEs και οι τρεις μεγάλες προκλήσεις για τις τράπεζες

«Εχει βελτιωθεί η χρηματοοικονομική κατάσταση των τραπεζών, η πρόσβασή τους στις διεθνείς αγορές και η ρευστότητα της αγοράς», τόνισε ο Νίκος Καραμούζης σε ομιλία του στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων.

Οριοθετώντας την κατάσταση, δήλωσε ότι σημαντικά ζητήματα παραμένουν στον κλάδο:

* τα επιτόκια χορηγήσεων παραμένουν τα υψηλότερα στην Ευρωζώνη, που παρέχουν μια ζώνη προστασίας και εσόδων, αλλά είναι βέβαιον ότι θα συμπιεστούν,

* οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων δεν έχουν αρθεί πλήρως,

* το ύψος των NPEs, κοντά στα €80 δισ., 46% του συνόλου των δανείων, το υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη, ένας αναπτυξιακός βραχνάς για τις τράπεζες και την οικονομία, ενώ οι τράπεζες έχουν δεσμευθεί να μειώσουν τα NPEs κατά € 53 δισ. τα επόμενα 2½ χρόνια, ένας απαιτητικός και δύσκολος στόχος,

* η απομόχλευση συνεχίζεται, η χρηματοδότηση της οικονομίας παραμένει με αρνητικό πρόσημο και η ζήτηση δανείων υποτονική,

* η πρόσβαση στις διεθνείς αγορές βελτιώνεται, αλλά με σχετικά υψηλό κόστος και εμπόδια,

* οι αγορές παραμένουν προβληματισμένες, παρά τις σημαντικές βελτιώσεις, αναφορικά με την επάρκεια κεφαλαίων και προβλέψεων των τραπεζών στο να εξυγιάνουν πλήρως τον ισολογισμό τους από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Επιπροσθέτως, ο τραπεζικός κλάδος στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη σε κάποιο βαθμό χαρακτηρίζεται και από:

*  χαμηλή κερδοφορία,

* φθίνοντα έσοδα από τόκους,

* στασιμότητα των εσόδων από προμήθειες,

* υψηλό σχετικά λειτουργικό κόστος που θα αυξηθεί περαιτέρω με την πώληση των NPEs,

* συνεχιζόμενο σχετικά υψηλό ποσοστό προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις στην Ελλάδα που κυμαίνονται ανά τράπεζα μεταξύ 1,25% και πάνω από 2% του συνόλου των δανείων ετησίως,

* και τις χαμηλές αποδόσεις στα ίδια κεφάλαια.

«Όλα τα παραπάνω δεν συμβάλλουν στο να μετατραπεί ο τραπεζικός κλάδος σε ισχυρό αναπτυξιακό καταλύτη, να συνδράμει δηλαδή καθοριστικά στην αναπτυξιακή ανάταξη της οικονομίας. Άρα, αποτελεί αναπτυξιακή προϋπόθεση να φτιάξουμε κατά προτεραιότητα το τραπεζικό πρόβλημα, ώστε να γίνει αρωγός της αναπτυξιακής προοπτικής με ρευστότητα και χαμηλό κόστος χρήματος», συμπλήρωσε.

Ο γνωστός τραπεζίτης αναφέρθηκε στις προκλήσεις που θέτει η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση της ψηφιακής τεχνολογίας. Όπως είπε, εκτός του σημαντικού ύψους των NPEs στην Ελλάδα και την τεχνολογική πρόκληση, υπάρχουν τρεις ακόμα σημαντικές προκλήσεις για το τραπεζικό σύστημα, που επίσης καθιστούν αναγκαίο τον ριζικό μετασχηματισμό του υφιστάμενου τραπεζικού προτύπου λειτουργίας.

Πρώτον, εντείνεται ο ανταγωνισμός από την απελευθέρωση πρόσβασης τρίτων παρόχων στα προσωπικά δεδομένα και στις συναλλαγές των τραπεζικών πελατών.

Δεύτερον, το νέο αυστηρότερο, απαιτητικότερο, πιο σύνθετο και πολύπλοκο ρυθμιστικό και εποπτικό πλαίσιο, με αυστηρότερους κανόνες και απαιτήσεις για κεφάλαια, ρευστότητα, εταιρική διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων.

Τρίτον, εντείνεται ο ανταγωνισμός παντού και συμπιέζονται τα περιθώρια κέρδους,  όχι μόνο εντός του τραπεζικού κλάδου αλλά και από την ανάπτυξη σοβαρών και αξιόπιστων εναλλακτικών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

Όπως χαρακτηριστικά είπε, στην Ελλάδα, λόγω της κρίσης, οι εξελίξεις είναι βραδύτερες και η παρουσία των παραδοσιακών τραπεζών δεσπόζουσα, αλλά για παράδειγμα:

* η Ν26 και η Resolut έχουν ήδη κατά την προσωπική μου εκτίμηση πάνω από 250.000 Έλληνες πελάτες,

* αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις (π.χ. ΤΙΤΑΝ, Mytilineos, Ελληνικά Πετρέλαια, Motoroil, αλλά και μικρότερες) αντλούν ήδη κεφάλαια και ρευστότητα μέσω ομολογιακών εκδόσεων στην εγχώρια ή και διεθνή κεφαλαιαγορά,

* ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις υφιστάμενες τράπεζες εντείνεται και τα περιθώρια κέρδους μειώνονται, π.χ. στις χρηματοδοτήσεις επιχειρήσεων,

* εναλλακτικοί πάροχοι, VIVA, Cosmote, ΟΠΑΠ, διεκδικούν το μερίδιό τους σε συγκεκριμένες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, αλλά σε πολύ αρχικό στάδιο ανάπτυξης,

* και σταδιακά νέες μικρές τράπεζες εμφανίζονται στην Ελληνική αγορά, όπως Praxia, Aegean Baltic και IBG, που όμως στις τρέχουσες συνθήκες δεν συνιστούν απειλή.

Ο ανταγωνισμός θα είναι αμείλικτος και ισχύει στην περίπτωσή μας, το «αλλάζω ή βουλιάζω», τόνισε. «Αν δεν το κάνουμε εμείς ταχύτατα και αποτελεσματικά, αν εφησυχάσουμε και υποτιμήσουμε το "τσουνάμι" που έρχεται, θα υποστούμε βαριές συνέπειες και κάποιοι άλλοι θα καλύψουν το κενό, γιατί η χώρα, όπως κάθε χώρα, δεν θα μείνει στο τέλος χωρίς σύγχρονη τραπεζική και με ανταγωνιστικούς όρους χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση».