Παραγραφή οφειλών: Τι πρέπει να προσέξουν οι ασφαλισμένοι

Μόνο κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου θα ξεκινήσει η διαδικασία παραγραφής οφειλών προς τον e-ΕΦΚΑ, καθώς μπορεί το όφελος να είναι σημαντικό για χιλιάδες  ελεύθερους επαγγελματίες κι εργοδότες, πλην όμως, στην περίπτωση των μη μισθωτών η διαγραφή αφορά και τον αντίστοιχο ασφαλιστικό χρόνο.

Η απόφαση για 10ετή παραγραφή των οφειλών προς τον e-ΕΦΚΑ, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις,  ξεκίνησε να εφαρμόζεται και η διοίκηση του Φορέα εξέδωσε οδηγίες για τη «βήμα προς βήμα» εφαρμογή του μέτρου που αφαιρεί σημαντικό «βάρος» χρεών από τους πολίτες, ενώ παράλληλα «ανοίγει» την πόρτα προς τη συνταξιοδότηση για υποψήφιους συνταξιούχους που οφείλουν στο ΕΦΚΑ-ΚΕΑΟ.

Πρόκειται για την ενεργοποίηση διάταξης νόμου που ψηφίστηκε σε εφαρμογή απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και μειώνει σε 10 χρόνια (από 20 που ίσχυε παλαιότερα) τον χρόνο που έχει στη διάθεσή του ο Φορέας προκειμένου να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από ασφαλιστικές εισφορές που δεν καταβλήθηκαν.

Ειδικά για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους με οφειλές στα πρώην ταμεία ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΤΣΜΕΔΕ κ.λπ. ισχύουν τα εξής:

• Ο έλεγχος της παραγραφής πραγματοποιείται μόνο κατόπιν αιτήσεως του ασφαλισμένου, προκειμένου να παρέχεται η συγκατάθεσή του για την αποποίηση του χρόνου ασφάλισης που αντιστοιχεί στην παραγεγραμμένη οφειλή.
• Οι αιτήσεις υποβάλλονται στις κατά τόπον αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις e-ΕΦΚΑ όπου και εξετάζονται.
• Για την υποβολή της σχετικής αίτησης, ο ασφαλισμένος μπορεί να εξυπηρετηθεί με ηλεκτρονικό ραντεβού, αποφεύγοντας πολύωρες αναμονές και συνωστισμό. Συγκεκριμένα, μέσω της εθνικής δικτυακής πύλης (gov.gr) ή του δικτυακού τόπου της  υπηρεσίας www.efka.gov.gr/rv, εισέρχεται στην πλατφόρμα, αφού προηγουμένως αυθεντικοποιηθεί με τη χρήση των κωδικών-διαπιστευτηρίων taxisnet. Στη συνέχεια, επιλέγει το υποκατάστημα και το τμήμα που επιθυμεί να εξυπηρετηθεί και κλείνει αυτόματα το πρώτο διαθέσιμο ραντεβού που επιθυμεί. Την ημέρα του ραντεβού, αρκεί να προσέλθει λίγα μόνο λεπτά νωρίτερα και να εξυπηρετηθεί άμεσα και με ασφάλεια.

Για οφειλές εργοδοτών, από απασχόληση μισθωτών (οφειλές τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ):

• Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται κλείνοντας ηλεκτρονικό ραντεβού www.efka.gov.gr/rv στις κατά τόπον αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις e-ΕΦΚΑ μέχρι την ολοκλήρωση της υλοποίησης νέας εσωτερικής διαδικασίας, η οποία θα επιτρέπει τον χαρακτηρισμό με μαζικό και αυτόματο τρόπο των εν λόγω οφειλών ως παραγεγραμμένων.
• Κατ’ εξαίρεση, όταν πρόκειται για χορήγηση Αποδεικτικού Ασφαλιστικής Ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου, οι ενδιαφερόμενοι θα απευθύνονται στις αρμόδιες υπηρεσίες ΚΕΑΟ.

Προσοχή. Πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι οι μισθωτοί δεν χάνουν κανένα ασφαλιστικό τους δικαίωμα και ο χρόνος παραγραφής δεν επηρεάζει τα έτη ασφάλισής τους.

Σύμφωνα με ειδικούς επί της κοινωνικής ασφάλισης, αυτοί που ωφελούνται κατά κύριο λόγο είναι ελεύθεροι επαγγελματίες του πρώην ΟΑΕΕ, καθώς για αυτούς ίσχυε η 20ετής παραγραφή, ενώ για πάρα πολλά έτη τα χρέη τους βεβαιώνονταν με την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης. Οι περισσότεροι δε από αυτούς, που εκτιμάται ότι θα απεγκλωβιστούν από τις οφειλές και θα «τρέξουν» τις διαδικασίες συνταξιοδότησής τους, είναι ήδη ηλικίας 67 ετών και άνω, που είχαν οφειλές προς τον πρώην ΟΑΕΕ ή το ΕΤΑΑ πάνω από 20.000 ευρώ.

Αυτοί, αν και έχουν τα απαιτούμενα 15 έτη ασφάλισης (τουλάχιστον), δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν λόγω του χρέους. Εάν αυτό παραγραφεί, τότε ανοίγει η διαδικασία συνταξιοδότησης, μέσω διακανονισμού του υπόλοιπου της οφειλής.

Προσοχή όμως. Αφενός παραγράφονται μόνον οφειλές για τις οποίες δεν έχει κινηθεί η διαδικασία αναζήτησής τους από τον ΕΦΚΑ, αφετέρου, οι χρόνοι που διαγράφονται λόγω παραγραφής δεν μπορούν να συνυπολογισθούν στον χρόνο ασφάλισης των μη μισθωτών, γεγονός που σε ορισμένες περιπτώσεις δυσχεραίνει τη συνταξιοδότηση, ιδίως γι’ αυτούς που σχεδιάζουν να συνταξιοδοτηθούν με σαράντα έτη ασφάλισης.

Ελεγχος και διακοπή

Ο χρόνος παραγραφής της οφειλής μπορεί να διακοπεί, για παράδειγμα λόγω υπαγωγής σε ρύθμιση, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Η νέα δεκαετής περίοδος παραγραφής ξεκινά από την επόμενη ημέρα του γεγονότος της διακοπής. Να σημειωθεί εδώ ότι η βεβαίωση οφειλόμενων εισφορών στο ΚΕΑΟ λαμβάνεται ως  γεγονός διακοπής χρόνου παραγραφής, μόνο εφόσον έχει κοινοποιηθεί στον οφειλέτη, με την εκάστοτε προβλεπόμενη διαδικασία, η εκδοθείσα πράξη βεβαίωσης.

Δεδομένου ότι για την είσπραξη οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών, σε πολλά Ταμεία, ίσχυε 20ετής παραγραφή και η ισχύουσα διάταξη έχει αναδρομική ισχύ από 12/5/2016, η παραγραφή κάθε οφειλής πέραν της 10ετίας με ύπαρξη διακοπτικού γεγονότος από 12/5/2016 και μετά, επανεξετάζεται αυτεπαγγέλτως.

Σε περίπτωση αίτησης του ασφαλισμένου, είναι αναγκαία η εύρεση των μη παραγεγραμμένων οφειλών (π.χ. αίτηση χορήγησης αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας, αίτηση συνταξιοδότησης κ.λπ.), και εφόσον διαπιστωθεί ότι είχε ήδη συμπληρωθεί ο προβλεπόμενος χρόνος (10ετής) κατά την ημερομηνία του ως άνω διακοπτικού γεγονότος, η οφειλή παραγράφεται.

Για τον έλεγχο της παραγραφής οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών των μη μισθωτών ασφαλισμένων διακρίνονται οι εξής περιπτώσεις, ανάλογα με την ύπαρξη ή μη διακοπτικών της παραγραφής γεγονότων:

• Χωρίς διακοπτικό γεγονός: Οφειλές χρονικών διαστημάτων ασφάλισης πέραν της 10ετίας, για τα οποία δεν υπάρχει διακοπτικό γεγονός, παραγράφονται.
• Τελευταίο διακοπτικό γεγονός έως 11.05.2016: Στην περίπτωση αυτή και, εάν κατά την ημερομηνία αίτησης έχει παρέλθει ο χρόνος παραγραφής (10ετία) από το διακοπτικό γεγονός, η οφειλή παραγράφεται.
• Διακοπτικό γεγονός από 12.05.2016 και μετά: Στις περιπτώσεις αυτές επανεξετάζεται η χρονική περίοδος που περιλαμβάνεται σε αυτό το χρονικό διάστημα και τροποποιείται αναλόγως (παραγράφεται), εφόσον είχε παρέλθει 10ετία από την οφειλή ή από τυχόν προηγούμενο διακοπτικό γεγονός. Ο έλεγχος διενεργείται στο πρώτο από την 12.05.2016 και μετά διακοπτικό γεγονός.