Πιστοποίηση αναπηρίας: Ερχονται νέες αλλαγές στα ΚΕΠΑ

Νέες παρεμβάσεις με στόχο τον δραστικό περιορισμό της γραφειοκρατίας, τη μείωση του χρόνου αναμονής για τα ραντεβού και τη βελτίωση της προσβασιμότητας στα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) προωθούν το υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με τον ΕΦΚΑ, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι πρόκειται για προβλήματα που συνεχίζουν να ταλαιπωρούν τα Άτομα με Αναπηρία, παρά τις σημαντικές παρεμβάσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια.

Οι συσκέψεις στο υπουργείο Εργασίας και τον ΕΦΚΑ είναι συνεχείς και ήδη έχουν αναδειχθεί τα ζητήματα που αφορούν στην Εθνική Πύλη Αναπηρίας, την περαιτέρω ψηφιοποίηση των διαδικασιών των ΚΕΠΑ καθώς και τη συνολική αναβάθμιση της λειτουργίας τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το αμέσως επόμενο διάστημα δρομολογούνται παρεμβάσεις τόσο στον διοικητικό και οργανωτικό εκσυγχρονισμό των ΚΕΠΑ για την πάταξη της γραφειοκρατίας όσο κυρίως για την ενίσχυση σε αριθμό και ειδικότητες του Σώματος Ιατρών που πιστοποιούν την αναπηρία στα ΚΕΠΑ αλλά και τη διασφάλιση της προσβασιμότητας των υποδομών.

Να σημειωθεί ότι ήδη, στο πλαίσιο τη ψηφιακού μετασχηματισμού του ΕΦΚΑ και των ΚΕΠΑ, από την αρχή του χρόνου 130.000 άτομα που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού εξυπηρετήθηκαν μέσω της πλατφόρμας των ψηφιακών ΚΕΠΑ, καθώς όλα τα βήματα της διαδικασίας πιστοποίησης γίνονται ηλεκτρονικά, πλην της ιατρικής εξέτασης. Κι εκεί είναι που παρατηρούνται κατά κύριο λόγο οι καθυστερήσεις, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι αρμόδιες υπηρεσίες, κατά μέσο όρο, η αναμονή για το ραντεβού στα ΚΕΠΑ προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να εξεταστούν από την Επιτροπή Ιατρών ανέρχεται σε 2 με 3 μήνες.

Βέβαια, σε περίπτωση που ο πολίτης δεν μπορεί να επισκεφτεί ο ίδιος το Κέντρο και πρέπει να πάει κλιμάκιο των ΚΕΠΑ στο σπίτι του, τότε η αναμονή μπορεί να είναι και κατά πολύ μεγαλύτερη. Τα ραντεβού μπορεί να καθυστερήσουν, ανάλογα με τις ειδικότητες που απαιτούνται, λόγω έλλειψης. Είναι χαρακτηριστικό ότι όπου απαιτείται επιτροπή με τη συμμετοχή γιατρών από δύο ή και περισσότερες διαφορετικές ειδικότητες, τότε η καθυστέρηση είναι μεγαλύτερη. Καθυστερήσεις παρατηρούνται στις νευρολογικές παθήσεις και δευτερευόντως στις ψυχιατρικές.

Τα ψηφιακά ΚΕΠΑ βελτίωσαν στην πράξη την καθημερινότητα περίπου 300.000 ατόμων με αναπηρία που από τον Σεπτέμβριο του 2022 (που τέθηκαν σε λειτουργία) κατάργησαν χιλιάδες επισκέψεις και διασφάλισαν τη βέλτιστη προστασία των προσωπικών τους δεδομένων.

Παράλληλα, όλο το προηγούμενο διάστημα δρομολογήθηκαν μέτρα όπως:

• Η θέσπιση κανονισμού λειτουργίας των ΚΕΠΑ, σύμφωνα με τον οποίο άτομα με μη αναστρέψιμες παθήσεις (π.χ. ακρωτηριασμένοι) θα λαμβάνουν τα προβλεπόμενα επιδόματα και παροχές χωρίς υποχρέωση επανεξέτασης.
• Η δημιουργία της ενιαίας ιατρικής γνωμάτευσης για την αναπηρία, η οποία ισχύει για όλες τις επιμέρους παροχές της πολιτείας σε ευάλωτους πολίτες.

Παράλληλα, έχει ήδη ληφθεί απόφαση για αναβάθμιση των κτηριακών εγκαταστάσεων των ΚΕΠΑ προκειμένου οι εξετάσεις των υγειονομικών επιτροπών να γίνονται μέσα σε αξιοπρεπείς χώρους και εύκολα προσβάσιμους για τα άτομα με αναπηρία.

Η σύμβαση μεταξύ ΕΦΚΑ και ΣΕΦ για την εκμίσθωση χώρων, εγκαταστάσεων και υποδομών του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας για τη στέγαση και λειτουργία ΚΕΠΑ έχει υπογραφεί, ενώ οι νέες εγκαταστάσεις του ΚΕΠΑ εγκαινιάστηκαν το περασμένο καλοκαίρι. Σημειώνεται ότι ο πλήρης εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων των ΚΕΠΑ όλης της χώρας εντάσσεται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Άτομα με Αναπηρία.

Επίσης, τα συναρμόδια υπουργεία σε συνεργασία με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία δρομολογούν δράσεις με στόχο κυρίως την ενίσχυση σε αριθμό και ειδικότητες του Σώματος Ιατρών που πιστοποιούν την αναπηρία στα ΚΕΠΑ, καθώς υπάρχουν πολύ σημαντικές ελλείψεις, αλλά και την επιμόρφωση του Σώματος Ιατρών και του διοικητικού προσωπικού των Κέντρων. Τέλος, προωθούνται μέτρα για τον διοικητικό και οργανωτικό εκσυγχρονισμό των ΚΕΠΑ, με στόχο την πάταξη της γραφειοκρατίας αλλά και νομοθετικές παρεμβάσεις για τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας που διέπει την πιστοποίησης της αναπηρίας.

Προτάσεις για την αναβάθμιση των ΚΕΠΑ από την ΕΣΑμεΑ

Μάλιστα, με επιστολή της στο υπουργείο Εργασίας η ΕΣΑμεΑ ζητεί, μεταξύ άλλων, τη λήψη μέτρων για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας των υποδομών, των υπηρεσιών και του εξοπλισμού των ΚΕΠΑ σε όλη τη χώρα καθώς και την επαρκή στελέχωση του ιατρικού σώματος των Επιτροπών. Για παράδειγμα η ΕΣΑμεΑ θέτει ως προτεραιότητα χωροθετημένες θέσεις στάθμευσης, επαρκείς χώρους αναμονής των εξεταζόμενων με εξοπλισμό για τον κλιματισμό του χώρου ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, δυνατότητα να προσφερθεί ένα ποτήρι νερό κ.ά.

Αναλυτικά, τα μέτρα που ζητεί, είναι:

• Σύσταση Ειδικής Επιτροπής Παρακολούθησης Εφαρμογής και Ελέγχου του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας του ΚΕΠΑ.
• Στελέχωση του ιατρικού σώματος των Επιτροπών, ώστε να αντιμετωπιστούν οι καθυστερήσεις στον ορισμό εξέτασης και συμπερίληψη όλων των ιατρικών ειδικοτήτων που κρίνονται απαραίτητες, όπως οι ειδικότητες της παιδιατρικής και της παιδοψυχιατρικής.
• Αρχική και διαρκής επιμόρφωση των ιατρών σε θέματα αναπηρίας για τη διασφάλιση του σεβασμού της προσωπικότητας του εξεταζόμενου κατά τη διάρκεια της αξιολόγησής του από τις επιτροπές.
• Επαρκή στελέχωση του προσωπικού των διοικητικών υπηρεσιών των ΚΕΠΑ.
• Αναγραφή των ονομάτων και της υπογραφής των ιατρών της εξέτασης στις αποφάσεις πιστοποίησης της αναπηρίας, για λόγους διαφάνειας και ανάληψης ευθύνης.
• Πρόβλεψη ανώτατου χρονικού ορίου 60 ημερών για την πραγματοποίηση της κατ’ οίκον αξιολόγησης.
• Κατάργηση του χαρακτηρισμού «ανίκανος για κάθε βιοποριστικό επάγγελμα/εργασία» από τις γνωματεύσεις προκειμένου ο πολίτης να μπορεί να κάνει εγγραφή στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ, να εργαστεί ή να κάνει χρήση άλλων ευεργετικών διατάξεων.
• Διασφάλιση παροχής διερμηνείας νοηματικής γλώσσας για την εξυπηρέτηση των επικοινωνιακών αναγκών κωφών - βαρήκοων ατόμων.
• Διασφάλιση λειτουργίας Επιτροπών ΚΕΠΑ σε όλες τις νησιωτικές περιοχές, καθώς και σε ηπειρωτικές απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, για την αποφυγή πρόσθετης ταλαιπωρίας των ενδιαφερομένων.
• Άμεση ανάκληση της πρόσφατης εγκυκλίου, που σύμφωνα με την ΕΣΑμεΑ, κόβει από τους συνταξιούχους με αναπηρία οικονομικές παροχές, αλλά και τις προϋποθέσεις μονιμοποίησης σύνταξης λόγω αναπηρίας.