Επαγγελματικά Ταμεία: Στο 9,5% η μέση απόδοση το 2023

Μέση απόδοση 9,5% πέτυχαν το 2023 οι διαχειριστές των κεφαλαίων ύψους 2,139 δισ. ευρώ που αποτελούν την περιουσία των 32 Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), στα οποία συμμετέχουν 222.671 εργαζόμενοι απ’ όλους τους κλάδους της οικονομίας. Γεγονός, που σύμφωνα με εκπροσώπους θεσμικών φορέων, ακαδημαϊκών, CEO και διευθυντές μεγάλων επιχειρήσεων καθώς και στελέχη της αγοράς που συμμετείχαν χθες, στο 5ο Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης, δείχνει πως η διαχείριση είναι σε καλά χέρια και κατά συνέπεια, δεν ευθύνεται για την χαμηλή ανάπτυξη του θεσμού.

Στον αντίποδα, όλοι οι ομιλητές κατέγραψαν θεσμικά εμπόδια που υπήρχαν μέχρι και την ψήφιση του πρόσφατου νόμου για τα ΤΕΑ, (εποπτεία, γραφειοκρατία, βαθμός ελευθερίας των Διοικήσεων), «αγκάθια» που δημιουργήθηκαν όπως η κατάργηση των φορολογικών κινήτρων και η σχέση των ΤΕΑ με τα Ομαδικά Ασφαλιστήρια Συμβόλαια και κυρίως δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και κατά συνέπεια της εγχώριας αγοράς εργασίας όπως η φορολογική σφήνα (χαμηλοί μισθοί, υψηλή φορολογικά και υψηλές ασφαλιστικές εισφορές), που εξακολουθούν να κρατούν τον θεσμό των ΤΕΑ χαμηλά στην παγκόσμια κατάταξη.

Όπως χαρακτηριστικά τόνισε από το βήμα του συνεδρίου, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης ΤΕΑ και πρόεδρος του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ -ΥΠΟΙΚ), Χρήστος Νούνης, ο αριθμός των ενεργών ασφαλισμένων σε Επαγγελματικά Ταμεία στη χώρα μας, αντιπροσωπεύει το 4,85% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της και το 5,97% των απασχολουμένων στην αγορά εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, το συνολικό ενεργητικό αντιστοιχεί περίπου στο 0,1% του ΑΕΠ. Και μάλιστα, παρά τις σημαντικές αποδόσεις.

Αναλυτικά, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (31/12/2023) τα περιουσιακά στοιχεία του συνόλου των ΤΕΑ ανέρχονταν σε 2,139 δισ. ευρώ, σημειώνοντας ετήσια αύξηση της τάξεως του 18,01%. Η αξία του ενεργητικού των 28 ΤΕΑ προαιρετικής ασφάλισης ήταν κατά το ίδιο διάστημα 383 εκατ. ευρώ. Το 2012 λειτουργούσαν 9 ΤΕΑ προαιρετικής ασφάλισης με ενεργητικό 86 εκατ. ευρώ ενώ το 2023 η αξία ενεργητικού των 28 πλέον ΤΕΑ αντιστοιχούσε σε 383 εκατομμύρια ευρώ, αντιπροσωπεύοντας αύξηση 345% της αξίας των περιουσιακών τους στοιχείων και 211% αύξηση του πληθυσμού τους.

Η μέση σταθμική απόδοση του υπό διαχείριση χαρτοφυλακίου του συνόλου των ΤΕΑ, κατά το 2023, διαμορφώθηκε σε 9,5%. Με την επίδοση αυτή, οι επαγγελματίες διαχειριστές των ΤΕΑ κατάφεραν μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Νούνης, όχι μόνο να διαγράψουν την πολύ αρνητική χρονιά των αγορών χρήματος και κεφαλαίου του προηγούμενου έτους 2022, που οδήγησε σε μέση σταθμική απόδοση -8,6%, αλλά και να προσδώσουν υπερβάλλουσες υπεραξίες στους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων μελών των επαγγελματικών ταμείων.

Κατά την χρονική περίοδο 2011-2023 τα ελληνικά ΤΕΑ προσέφεραν στα ασφαλισμένα τους μέλη μέσες ετήσιες επενδυτικές αποδόσεις της τάξεως του 4,0%, γεγονός που από όλους τους συμμετέχοντες στο Συνέδριο, επισημάνθηκε πως αποτελεί έμπρακτη απόδειξη της αποτελεσματικότητας λειτουργίας και της ανταποδοτικότητας των παροχών των επαγγελματικών ταμείων, ως οχημάτων μακροπρόθεσμης συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, για τους ασφαλισμένους τους.

Τι σημαίνει όμως πρακτικά αυτό; Σύμφωνα με τον κ. Νούνη, αυτό σημαίνει ότι εάν ένας εργαζόμενος είχε τη δυνατότητα εφάπαξ επένδυσης ενός ποσού ύψους 100 ευρώ σε ένα ελληνικό Επαγγελματικό Ταμείο το 2010, θα είχε αποτίμηση 163,35 ευρώ στα τέλη του 2023, βάσει του αναφερόμενου μέσου όρου ετήσιων αποδόσεων των ΤΕΑ κατά την περίοδο 2011-2023. Επιπρόσθετα, με δεδομένο ότι ένα κεφάλαιο που ανατοκίζεται με μια απόδοση/επιτόκιο 4,0% διπλασιάζεται στα 18 χρόνια, τότε μπορεί κανείς να αντιληφθεί την αξία της επίτευξης και στο μέλλον αντίστοιχων ποσοστών επενδυτικών επιδόσεων από πλευράς των ελληνικών ΤΕΑ, προς όφελος των ασφαλισμένων τους μελών.

Σύμφωνα και με τον Πρόεδρο του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών Κρις Αίσωπο, οι διαχειριστές έχουν δημιουργήσει υπεραξία στην περιουσία των ΤΕΑ. «Τα περισσότερα ταμεία στην Ελλάδα έχουν μεγάλη έκθεση σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια χωρών της ευρωζώνης. Οι αποδόσεις είναι σε καλύτερο risk-return. Κι ενώ το 2022 ήταν δύσκολο έτος καθώς δεν υπήρχε πουθενά καταφύγιο, η Ελλάδα κατάφερε να βρίσκεται κάπου στη μέση της κατάταξης των αποδόσεων» επεσήμανε ο κ. Αίσωπος.

Για να καταλήξει πως αφού η διαχείριση των ΤΕΑ είναι σε καλά χέρια, θα πρέπει να στραφούμε σε άλλες αιτίες για την χαμηλή ανάπτυξη του θεσμού, όπως το χαμηλό διαθέσιμο εισόδημα, την έλλειψη ασφαλιστικής συνείδησης, τον χαμηλό οικονομικό αλφαβητισμό, κι εκεί να δώσουμε έμφαση γιατί τι φταίει και πως θα βελτιωθεί η κατάσταση.

Μιλώντας στο ίδιο συνέδριο ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου ξεκαθάρισε ότι τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης είναι μέρος της συμπληρωματικής απάντησης του 2ου πυλώνα στις δημογραφικές προκλήσεις και αναπτύσσουν ισχυρή δυναμική κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα, αν και ξεκινούν από χαμηλή βάση, ενώ ο Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νίκος Μηλαπίδης στάθηκε στην ψήφιση του νέου νόμου σημειώνοντας ότι «για πρώτη φορά έχουμε ένα ενιαίο και σύγχρονο νομοθέτημα λειτουργίας των ΤΕΑ, χωρίς τις διάσπαρτες και παρωχημένες ρυθμίσεις του παρελθόντος». Επεσήμανε μάλιστα, ότι έχει δημιουργηθεί ομάδα εργασίας με στόχο την σύγκλιση του τρόπου λειτουργίας μεταξύ των ομαδικών συνταξιοδοτικών συμβολαίων που προσφέρουν οι ασφαλιστικές εταιρείες και των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). Όπως άλλωστε υποστήριξε ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΕΑ Χρήστος Νούνης, επιβάλλεται άμεση θεραπεία του νόμου καθώς αυτός προβλέπει φορολογική εξίσωση μεταξύ των ΤΕΑ και των ομαδικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, όχι όμως και αντίστοιχη εξίσωση στον τρόπο λειτουργείας τους.

Ο κ. Νούνης, τέλος, κάλεσε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, Πολιτεία, πολίτες και φορείς της αγοράς, να αναλάβουν άμεσα δράση για την καλλιέργεια του συνταξιοδοτικού αλφαβητισμού και την εμπέδωση της αξίας της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης μέσω των διαθέσιμων κεφαλαιοποιητικών μηχανισμών του ασφαλιστικού μας συστήματος, ήτοι του ΤΕΚΑ, των επαγγελματικών ταμείων και των ομαδικών ασφαλιστηρίων συμβολαίων και κατέληξε ότι «o θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης αποτελεί μία εμπειρικά δοκιμασμένη λύση διεθνώς».