Ουσιαστικές αλλαγές σε σχέση με τις αρχικές ανακοινώσεις του υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών στις 15 Οκτωβρίου περιλαμβάνει το τελικό νομοσχέδιο για το «σχέδιο σωτηρίας» των 28 δισ. ευρώ που ενεργοποιήθηκε από χθες με την κατάθεσή του στη Βουλή.

Ξεχωρίζουν οι αλλαγές που δίνουν τη δυνατότητα στις τράπεζες να εξαγοράζουν τις προνομιούχες μετοχές του Δημοσίου σε διάστημα ολίγων μηνών έναντι των αρχικών σχεδίων για ελάχιστο διάστημα 5 ετών παραμονής υπό δημόσιο έλεγχο, οι διαφορετικές «αρμοδιότητες» του εκπροσώπου του Δημοσίου ανάλογα με το ποια παράμετρο του σχεδίου θα αξιοποιήσει η τράπεζα, όπως και το γεγονός του… μελλοντικού προσδιορισμού των προμηθειών που θα βαρύνουν τις τράπεζες έναντι της προαναγγελίας προσδιορισμού τους στις 100 - 150 μονάδες βάσης.

Όσο για το πλαφόν στις αμοιβές των στελεχών των τραπεζών που θα κάνουν χρήση των μέτρων; Έμεινε στα χαρτιά της συνέντευξης που είχε παραχωρηθεί στις 15 Οκτωβρίου από τον υπουργό Οικονομίας όταν έλεγε ότι «για τις τράπεζες που θα μετέχουν στο πρόγραμμα θα υπάρχει ο περιορισμός ότι κανένα στέλεχός τους δε θα έχει αποδοχές οι οποίες θα ξεπερνούν τις αποδοχές του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδας για τη διάρκεια του προγράμματος». Σχετική πρόβλεψη δεν υπάρχει στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου.

Κρατικό «σκόντο»

Οι τράπεζες, με βάση τις διατάξεις του νομοσχεδίου, μπορούν να κάνουν αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με έκδοση προνομιούχων μετοχών τις οποίες αγοράζει το Δημόσιο, αντλώντας έως 5 δισ. ευρώ, να ζητήσουν ειδικά ομόλογα του Δημοσίου ύψους 8 δισ. ευρώ ή να κάνουν χρήση της εγγύησης του Δημοσίου για τον διατραπεζικό δανεισμό τους, μέγιστου ύψους 15 δισ. ευρώ.

Με βάση το νομοσχέδιο δεν τίθεται περιορισμός για το αν κάποια τράπεζα θα χρησιμοποιήσει μόνο μία παράμετρο του νομοσχεδίου ή θα κάνει «απαραίτητες» επιλογές.

Κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Οικονομίας, όμως, είπε χθες ότι υπάρχει συμφωνία κυρίων με τους τραπεζίτες ώστε αν κάποια τράπεζα κάνει χρήση της παραμέτρου των εγγυήσεων ή των ομολόγων, υποχρεωτικά να κάνει χρήση και της τρίτης παραμέτρου εκδίδοντας προνομιούχες μετοχές και βάζοντας έτσι το Δημόσιο στο μετοχικό κεφάλαιο έστω και για βραχύ χρονικό διάστημα.

Το νομοσχέδιο ορίζει ότι:

• Ανεξαρτήτως αν οι τράπεζες είναι εισηγμένες ή μη, μπορούν με απόφαση της γενικής τους συνέλευσης, το αργότερο έως την 1η Φεβρουαρίου, να αποφασίσουν αύξηση του μετοχικού τους κεφαλαίου έως 5 δισ. ευρώ συνολικά, με έκδοση προνομιούχων μετοχών τις οποίες αγοράζει το Δημόσιο. Οι μετοχές εξαγοράζονται από την τράπεζα μετά την πάροδο πέντε ετών ή και νωρίτερα, όχι όμως πριν από την 1η Ιουλίου 2009. Ακόμα και αν έως το τέλος Οκτωβρίου μια τράπεζα αποφάσιζε να εκδώσει προνομιούχες μετοχές, θα είχε τη δυνατότητα να τις εξαγοράσει σε διάστημα 8 μηνών και όχι σε διάστημα ανώτερο των 5 ετών, όπως προέβλεπε το νομοσχέδιο στην αρχική του μορφή.

• Μόνο οι προνομιούχες μετοχές δίνουν στο Δημόσιο το δικαίωμα συμμετοχής στη γενική συνέλευση και στο διοικητικό συμβούλιο των τραπεζών με εκπρόσωπό του. Ο κρατικός «επίτροπος» θα έχει ελεύθερη πρόσβαση στα βιβλία και στοιχεία της τράπεζας, αλλά και το δικαίωμα βέτο στις αποφάσεις σχετικά με τη διανομή κερδών, την πολιτική παροχών προς τα κορυφαία στελέχη της τράπεζας, «εφόσον κρίνει ότι η απόφαση αυτή δύναται να θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντα των καταθετών ή να επηρεάσει ουσιωδώς τη φερεγγυότητα και την εύρυθμη λειτουργία της τράπεζας». Στις 15 Οκτωβρίου, το σχέδιο που είχε δοθεί στη δημοσιότητα προέβλεπε ότι «σε όλες τις περιπτώσεις όπου παρέχεται εγγύηση του Δημοσίου ή ενίσχυση μέσω αγοράς προνομιούχων μετοχών διασφαλίζεται η συμμετοχή του Δημοσίου στο Δ.Σ. της τράπεζας με δικαίωμα αρνησικυρίας στην πολιτική παροχών στα ανώτερα στελέχη της τράπεζας».

• Στην περίπτωση όπου οι τράπεζες ζητήσουν εγγύηση του διατραπεζικού δανεισμού τους από το Δημόσιο (15 δισ. ευρώ), θα δίνουν στο Δημόσιο προμήθεια και «επαρκείς εξασφαλίσεις», οι οποίες όμως θα προσδιοριστούν μελλοντικά με απόφαση του υπουργού Οικονομίας.

Στις 15 Οκτωβρίου, ο υπουργός Οικονομίας είχε δηλώσει ότι οι προμήθειες θα κυμαίνονται μεταξύ 100 και 150 μονάδων βάσης, ενώ και για την εγγύηση του Δημοσίου θα ίσχυε η τοποθέτηση εκπροσώπου του στο Δ.Σ με δικαίωμα βέτο. Στην τελική μορφή του νομοσχεδίου, οι τράπεζες που θα κάνουν χρήση του μέτρου απλώς υποχρεώνονται σε συμμετοχή εκπροσώπου του Δημοσίου μόνο στο Δ.Σ. και χωρίς το δικαίωμα βέτο.

Μάλιστα, αν οι τράπεζες επιλέξουν την τρίτη εναλλακτική, όπου το Δημόσιο εκδίδει ομόλογα έως 8 δισ. ευρώ και οι τράπεζες «καρπώνονται» το προϊόν της ρευστοποίησης και πάλι έναντι προμηθειών που θα προσδιοριστούν μελλοντικά, τότε δεν τίθεται καν ζήτημα συμμετοχής εκπροσώπου του Δημοσίου στο Δ.Σ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το άθροισμα των 23 δισ. ευρώ των ομολόγων και των εγγυήσεων μπορεί να ανακατανεμηθεί, «αναλόγως της απορροφητικότητας και των αναγκών που προκύπτουν». Έτσι, ανοίγει «παράθυρο» για να προτιμηθούν τα ομόλογα, να αντληθεί ρευστότητα και να αποφευχθεί εντελώς ο κρατικός «επίτροπος».