Επαρκή χαρακτηρίζει το ΙΟΒΕ στην πρώτη τριμηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία (2010) τα μέτρα που ελήφθησαν για την επίτευξη του στόχου της μείωσης του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 8,7% του ΑΕΠ το 2010. Παράλληλα, σημειώνει πως απαιτείται περισσότερο επιθετική πολιτική ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του δημοσίου.

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα το πρώτο δίμηνο του νέου έτους εξακολουθεί να κινείται χαμηλότερα του μακροχρόνιου μέσου όρου της περιόδου 2001-2009 και διαμορφώνεται στις 74 μονάδες.

Βρίσκεται όμως 8 μονάδες υψηλότερα από το επίπεδο της αντίστοιχης περσινής περιόδου, γεγονός που σημαίνει ότι το οικονομικό κλίμα δεν είναι όσο δυσμενές ήταν το πρώτο δίμηνο του 2009, όταν ο φόβος και η αβεβαιότητα για την ένταση της κρίσης ήταν ισχυρότερος.

Σταδιακά δηλαδή έχει πραγματοποιηθεί μια προσαρμογή επιχειρήσεων και καταναλωτών στις νέες δύσκολες συνθήκες και γίνεται ψυχραιμότερη αξιολόγηση, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το κλίμα είναι θετικό.

Αντίθετα, αμέσως μετά τις εκλογές και μετά από μία παρατεταμένη προεκλογική περίοδο (μετά τις ευρωεκλογές) κατά τη διάρκεια της οποίας οι προσδοκίες είχαν ανακάμψει, πλέον έχει ξεκινήσει μια νέα πτωτική πορεία του δείκτη, η οποία, αν και συγκρατημένη, είναι συνεχής μέχρι και τον Φεβρουάριο.

Η επιδείνωση αυτή, είναι αποτέλεσμα της υποχώρησης των προσδοκιών σε όλους τους τομείς της οικονομίας, αλλά και της εξασθένησης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Η πτώση των προσδοκιών τον Νοέμβριο – Δεκέμβριο μπορεί να ερμηνευτεί ως ένα βαθμό ως διόρθωση της ισχυρής ανάκαμψης που αυτές είχαν σημειώσει κατά την εκλογική περίοδο. Έκτοτε όμως, η υποχώρηση του δείκτη εκπορεύεται κυρίως από τη δυσχερή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και το αρνητικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί λόγω της εφαρμογής μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής.

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, τα φορολογικά μέτρα και η περιοριστική εισοδηματική πολιτική αναμένεται να οδηγήσουν σε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος για πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια, γεγονός που προεξοφλείται και εντείνει την αρνητική ψυχολογία και την αβεβαιότητα επιχειρήσεων και καταναλωτών κατά τους πρώτους μήνες του έτους.

Εξάλλου, ενδεικτικό του γεγονότος ότι η κρίση του τελευταίου διαστήματος είναι περισσότερο απόρροια της εγχώριας δημοσιονομικής συγκυρίας, παρά του ευρύτερου δυσμενούς κλίματος στις υπόλοιπες αγορές, είναι και η μη συμπόρευση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα το τελευταίο δίμηνο με την αντίστοιχη πορεία στους δείκτες των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίοι καταγράφουν βελτίωση.

Έτσι, ο μέσος δείκτης στην ΕΕ-27 σημειώνει συνεχή άνοδο από τον Απρίλιο και μετά, ενώ μόνο κατά τους δύο πρώτους μήνες του νέου έτους παρουσιάζει σταθερότητα, στις 97 περίπου μονάδες, σημαντικά ανώτερα της αντίστοιχης περσινής περιόδου.

Το πρώτο δίμηνο του 2010, οι επιχειρηματικές προσδοκίες στην Ελλάδα κινούνται υψηλότερα των αντίστοιχων περσινών στη Βιομηχανία και το Λιανικό Εμπόριο, χαμηλότερα στις Κατασκευές και στα ίδια επίπεδα στις Υπηρεσίες, ενώ στους καταναλωτές, ο σχετικός δείκτης κινείται ελαφρώς υψηλότερα του αντίστοιχου περσινού, παραμένοντας όμως πολύ χαμηλά. Αναλυτικότερα:

Ο Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης, μετά την έντονη άνοδο που κατέγραψε κατά την προεκλογική περίοδο, από τον Νοέμβριο και μετά καταγράφει συνεχή υποχώρηση και το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου διαμορφώνεται κατά μέσο όρο στις -49 μονάδες, ελαφρώς ανώτερα της αντίστοιχης περσινής επίδοσης (-52 μονάδες).

Οι μέσοι ευρωπαϊκοί δείκτες για την ίδια περίοδο βρίσκονται σημαντικά υψηλότερα, στις -13 και -17 μονάδες αντίστοιχα σε ΕΕ και Ευρωζώνη, γεγονός το οποίο κατατάσσει τους Έλληνες καταναλωτές για μια ακόμη φορά ανάμεσα στους πιο απαισιόδοξους ευρωπαίους.

Τα ελληνικά νοικοκυριά πάντως προεξοφλούν στις προβλέψεις τους την έντονη αβεβαιότητα για το εύρος, την έκταση και τις επιπτώσεις των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής τα οποία έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζονται και αναμένεται να μειώσουν το ονομαστικό αλλά και το πραγματικό τους εισόδημα. Ήδη από την έναρξη των πρώτων συζητήσεων σχετικά με τα νέα μέτρα προς τα τέλη του προηγούμενου έτους, οι προσδοκίες των καταναλωτών είχαν αρχίσει να επηρεάζονται αρνητικά.

Η πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου εκπορεύεται από επιδείνωση όλων των επιμέρους δεικτών. Έτσι, εντείνονται σημαντικά οι αρνητικές προβλέψεις της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών αλλά και της χώρας για το επόμενο 12μηνο, ενώ ενισχύεται και η αβεβαιότητα για την πορεία της ανεργίας, με το σχετικό δείκτη μάλιστα να καταγράφει τον Φεβρουάριο την ιστορικά υψηλότερη τιμή του.

Τέλος, η πρόθεση για αποταμίευση τον Ιανουάριο υποχωρεί, αλλά ανακάμπτει ελαφρά τον Φεβρουάριο.


---Απαιτείται επιθετικότερη πολιτική ιδιωτικοποιήσεων

Μεταξύ άλλων, το ΙΟΒΕ, στην πρώτη τριμηνιαία έκθεσή του για το 2010 για την ελληνική οικονομία, αναφέρει:

- Το ΙΟΒΕ θεωρεί ότι τα μέτρα που ελήφθησαν είναι επαρκή για την επίτευξη του στόχου της μείωσης του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 8,7% του ΑΕΠ το 2010, παρά την αναμενόμενη συρρίκνωση του ΑΕΠ το 2010 κατά 2,5% και τους υψηλότερους τόκους του δημόσιου χρέους.

- Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα συνεχίσει να αυξάνεται έως και το 2011, στοιχείο που πρέπει να προβληματίζει και απαιτεί τελικά μια περισσότερο επιθετική πολιτική ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του δημοσίου.

- Η δημιουργία αρνητικών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης μειώνει ως ένα βαθμό την αποτελεσματικότητα των δημοσιονομικών μέτρων, αλλά επ’ ουδενί την ακυρώνει.

- Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση πρέπει να μεριμνήσει ώστε αυτή η περίοδος αρνητικής αντίδρασης της οικονομίας στο αναγκαίο δημοσιονομικό «σοκ» να είναι βραχεία. Αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το αν η κυβέρνηση προχωρήσει με γοργά βήματα σε μια εξωστρεφή πολιτική οικονομικής ανάπτυξης με άξονα την ανταγωνιστικότητα, η οποία βεβαίως απαιτεί ρήξη με την τρέχουσα φιλοσοφία και πρακτική.

- Η ελληνική οικονομία έχει τη δυνατότητα υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης αν προχωρήσουν οι απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και καταργηθούν οι περιορισμοί που το δημόσιο επιβάλλει στον ανταγωνισμό (π.χ. κλειστά επαγγέλματα, ιδιαίτερα στις μεταφορές, καμποτάζ, περιορισμοί στην αγορά ενέργειας και υγείας κ.λ.π.), οι κατώτατες τιμές σε ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες, η θέσπιση υποχρεωτικών αμοιβών για μια σειρά επαγγελματικές δραστηριότητες και οι γραφειοκρατικοί περιορισμοί στην επιχειρηματικότητα, που αποστερούν την ελληνική οικονομία από σημαντικές και απαραίτητες στην τρέχουσα συγκυρία πηγές ανάπτυξης, από απαραίτητα κεφάλαια και νέες θέσεις εργασίας, και την καταδικάζουν σε ένα φαύλο κύκλο υψηλού κόστους λειτουργίας και χαμηλής ανταγωνιστικότητας.

- Το άνοιγμα των αγορών και των επαγγελμάτων και η κατάργηση των περιορισμών, θα δημιουργήσει ένα νέο κύκλο εξωστρεφούς οικονομικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με ιδιωτικοποιήσεις, συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, αξιοποίηση της περιουσίας του δημοσίου και την έλευση ξένων κεφαλαίων.

- Για τις πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου Κορυφής σχετικά με τη δημιουργία ενός μηχανισμού ‘έκτακτης ανάγκης’ αλλά και η απόφαση της ΕΚΤ για χρονική επέκταση των έκτακτων κριτηρίων αποδοχής εξασφαλίσεων για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες, το ΙΟΒΕ σχολιάζει πως υποβοηθούν την εξασφάλιση ρευστότητας στην ελληνική οικονομία με μη απαγορευτικούς όρους, και παρέχουν ορισμένα χρονικά περιθώρια προσαρμογής. Όμως, μόνιμη βελτίωση της κατάστασης δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνο με την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου αναφορικά με τη δημοσιονομική προσαρμογή, την εξασφάλιση βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος και το ‘άνοιγμα’ των κλειστών αγορών και επαγγελμάτων. 

- Επίσης, το ΙΟΒΕ αναφέρει ότι η όξυνση της ύφεσης επιδρά έντονα στην αγορά εργασίας, προβλέποντας ότι η ανεργία θα οδηγηθεί σε επίπεδο πάνω από το 11% το 2010, ενώ τα νέα μέτρα ενισχύουν τον πληθωρισμό, που αναμένεται σε ετήσια βάση να ξεπεράσει ελαφρά το 3% φέτος (3,1%).


*** Διαβάστε ολόκληρη την τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ, στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".