Οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές αναδείχθηκαν ως μια από τις βασικότερες μορφές στρατηγικής επέκτασης και ανάπτυξης των επιχειρήσεων που κερδίζουν συνεχώς έδαφος στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον, σημειώνεται σε μελέτη της ICAP Group.

Το ύψος των συνολικών κεφαλαίων των εταιρειών οι οποίες συγχωνεύθηκαν παρουσίασε μείωση και ανήλθε σε €658.535.203 το 2009 από €1.354.159.503 το 2007.

Οπως επισημαίνεται στη μελέτη, πολλά και διαφορετικά είναι τα κίνητρα που ωθούν τις επιχειρήσεις σε συγχωνεύσεις και εξαγορές. Τα κίνητρα αλλάζουν σε διαφορετικές οικονομικές συνθήκες και επίσης αν πρόκειται για συσχετισμένη (related) ή ασυσχέτιστη (unrelated) συγχώνευση.

Μια συσχετισμένη συγχώνευση μπορεί να προέλθει από το κίνητρο της δημιουργίας οικονομικών κλίμακας ή της δημιουργίας δυναμικότητας για την ικανοποίηση της αυξανόμενης ζήτησης για το προϊόν.

Από την άλλη πλευρά, μια ασυσχέτιστη συγχώνευση ενδέχεται να οφείλεται στη διαφοροποίηση του επιχειρηματικού κινδύνου της επιχείρησης ή στην ανταπόκριση της μειούμενης ζήτησης του προϊόντος της εξαγοραζόμενης επιχείρησης.

Σε μερικές περιπτώσεις, όπως καταδεικνύει και η ίδια η εμπειρία της ICAP Group, η συνένωση επιχειρήσεων μπορεί να βοηθήσει σε μια πιο γρήγορη διείσδυση σε μια νέα αγορά (είτε γεωγραφική είτε σε νέο κλάδο) σε σχέση με την οργανική ανάπτυξη ή την υιοθέτηση μια στρατηγικής που ενδεχομένως να ήταν κοστοβόρα και υψηλού ρίσκου.
 
Σε άλλες περιπτώσεις, οι συγχωνεύσεις και εξαγορές έχουν αμυντικό χαρακτήρα, με στόχο την προστασία του μεριδίου αγοράς σε μια φθίνουσα ή συγκεντρωμένη αγορά.

Σε γενικές γραμμές, ο λόγος της συνένωσης ενός οργανισμού με κάποιον άλλο οργανισμό είναι η επίτευξη των στρατηγικών στόχων του πιο γρήγορα και με χαμηλότερο κόστος σε σχέση με το εάν ενεργούσε μόνος του, λόγω των οικονομιών κλίμακας που επιτυγχάνονται, της δυνατότητας Cross-selling και των συνεργειών που αναπτύσσονται.

Διεθνείς έρευνες συμπεραίνουν ότι οι συγχωνεύσεις στο σύνολο της βιομηχανίας μεταβάλλονται σημαντικά σε σχέση με την οικονομική συγκυρία, αυξάνονται δηλαδή κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης και μειώνονται κατά τη διάρκεια της ύφεσης (Komlenovic, Mamun & Mishra, 2008).

Μάλιστα, η σημαντική συσχέτιση μεταξύ του οικονομικού κύκλου και των συγχωνεύσεων είναι αυτοδύναμη και για συσχετισμένες και ασυσχέτιστες συγχωνεύσεις. Επίσης, αν η ένταση των συγχωνεύσεων διαφέρει ανάλογα με τον κλάδο και πάλι παρουσιάζεται κυκλικότητα.

Η γενική επιβράδυνση σε μια οικονομία και η συνεπαγόμενη μείωση της ζήτησης οδηγεί σε πλεονάζουσα δυναμικότητα σε έναν κλάδο. Οι συγχωνεύσεις μπορούν να εξαλείψουν αυτήν την πλεονάζουσα δυναμικότητα με την ενοποίηση των υφιστάμενων επιχειρήσεων (Jensen, 1993).

Όμως κατά τη διάρκεια της ύφεσης οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν περιορισμούς άντλησης κεφαλαίων και έτσι δεν είναι σε θέση να πληρώσουν την αξία μιας επιχείρησης προς εξαγορά (Schleifer and Vishny, 1992). Τότε, οι εξαγορές/συγχωνεύσεις αναβάλλονται μέχρι η αγορά να γίνει πιο διαυγής.

Το επιχείρημα αυτό συνεπάγεται επίσης ότι η επίδραση του οικονομικού κύκλου στην οικονομική ευελιξία της επιχείρησης μπορεί να οδηγήσει στο γεγονός οι συγχωνεύσεις να επιτείνουν τις κυκλικές διακυμάνσεις.

Οι παραπάνω διαπιστώσεις οι οποίες προκύπτουν από τη διεθνή βιβλιογραφία, επιβεβαιώνονται στην παρούσα οικονομική κρίση για την ελληνική αγορά. Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της ICAP DataBank, ο αριθμός των συγχωνεύσεων όλων των κατηγοριών ανήλθε σε 345 το 2009 από 450 το 2007. Συνεπώς, η οικονομική κρίση επηρέασε αρνητικά την εξέλιξη των πραγματοποιηθέντων συγχωνεύσεων, προφανώς για τους παραπάνω αναφερόμενους λόγους (περιορισμοί άντλησης κεφαλαίων, υψηλά επιτόκια, οικονομική αστάθεια).

Ο βαθμός επιτυχίας των εξαγορών/συγχωνεύσεων κυμαίνεται μεταξύ 40%-50%, όπως έχει μετρηθεί με βάση μια σειρά κριτηρίων (Kitching (1974), Egon Zehnder (1987), Norburn and Schoenberg (1987), Bishop and Kay (1993).

Για να είναι επιτυχημένη μια εξαγορά/συγχώνευση θα πρέπει:

• Να είναι ξεκάθαρο πώς η συγχώνευση εντάσσεται στις εταιρικές στρατηγικές των δύο εταιρειών που συγχωνεύονται
• Να σχεδιαστεί λεπτομερώς η ενοποίηση
• Να υπάρχει σαφής και αυστηρός έλεγχος διαχείρισης σε όλα τα κοινά σημεία
• Να υπάρχει ξεκάθαρη, ειλικρινής και συχνή επικοινωνία σε όλο το προσωπικό για να τεθούν οι προσδοκίες
• Να μην συγχωνευθούν απλά δύο εταιρείες αλλά να δημιουργηθεί μια νέα εταιρεία, αξιοποιώντας τις βέλτιστες πρακτικές των δύο εταιρειών
• Επικέντρωση σε ορισμένα βασικά ζητήματα τα οποία θα απελευθερώσουν τις συνέργειες και την εξοικονόμηση δαπανών.