Φορολογικό χαράτσι κρύβουν τα νέα τεκμήρια

Στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι -κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες. Οι ρυθμίσεις για τα εισοδήματα 2010. Τα ποσά αποδείξεων για το αφορολόγητο. Αναλυτικοί πίνακες.

Δημοσιεύθηκε: 6 Μαΐου 2011 - 07:50

Φορολογικό χαράτσι κρύβουν τα νέα τεκμήρια

Στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων διαβίωσης θα πέσουν φέτος εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι -κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες- καθώς για το 2010 θα φορολογηθούν ουσιαστικά με βάση τις δαπάνες διαβίωσης και όχι τα δηλωθέντα εισοδήματά τους.

Το νέο σύστημα τεκμηρίων διαβίωσης που ισχύει από το νέο έτος προβλέπει τον προσδιορισμό ελάχιστων ορίων φορολογητέου εισοδήματος με βάση συγκεκριμένα ποσά «αντικειμενικών δαπανών» χρήσης και συντήρησης κατοικιών, Ι.Χ. αυτοκινήτων και σκαφών αναψυχής.

Παρελθόν αποτελούν πλέον και οι απαλλαγές που υπήρχαν για την κύρια κατοικία μέχρι 200 τ.μ., για τις δευτερεύουσες κατοικίες μέχρι 150 τ.μ., αλλά και για τις μικρές… βάρκες.

Το νέο σύστημα αφορά σε όλα ανεξαιρέτως τα φυσικά πρόσωπα, ακόμη και στους συνταξιούχους.

Όσοι φορολογούμενοι δεν καταφέρουν να καλύψουν με τα δηλούμενα εισοδήματά τους τα τεκμαρτά εισοδήματα που θα τους προσδιορίσουν τα νέα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων θα επιβαρυνθούν σημαντικά, όχι μόνο επειδή τα φορολογητέα εισοδήματα θα είναι σημαντικά υψηλότερα αλλά και επειδή οι φόροι που αναλογούν στα εισοδήματα αυτά θα προσαυξηθούν με «προκαταβολή φόρου 55% έναντι του επόμενου έτους».

Ο φορολογικός νόμος που ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2010 έφερε σημαντικές αλλαγές στη φορολογική κλίμακα και στους φορολογικούς συντελεστές, στα αφορολόγητα όρια, στα τεκμήρια και στο σύστημα των αποδείξεων.

Το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ κατοχυρώνεται πλέον μόνο με αποδείξεις. Αν δεν συγκεντρωθεί το απαιτούμενο από τον νόμο ποσό, τότε ο φορολογούμενος θα χάσει μέρος του αφορολογήτου.

Η αποστολή των αποδείξεων στην εφορία γίνεται αυτοπροσώπως ή μέσω ταχυδρομείου.
Ο φορολογούμενος θα πρέπει να αθροίσει το συνολικό ποσό της δαπάνης και να στείλει τις αποδείξεις στην εφορία με κλειστό φάκελο στον οποίο θα αναγράφονται το ονοματεπώνυμο, ο ΑΦΜ και ο αριθμός των αποδείξεων.

Ο φάκελος θα παραμένει κλειστός στην εφορία μέχρι την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων. Μετά την ολοκλήρωση της υποβολής των δηλώσεων θα ανοιχτούν και θα πραγματοποιηθεί δειγματοληπτικός έλεγχος.

Για την αναγνώριση των αποδείξεων από τη φορολογική αρχή απαιτείται να διακρίνονται η επωνυμία της εκδότριας επιχείρησης, ο ΑΦΜ αυτής, η ημερομηνία έκδοσης και το τελικό ποσό.

Σε περίπτωση όπου η απόδειξη δεν είναι τυπωμένη με έντονα στοιχεία και πιθανολογείται η πλήρης εξαφάνισή τους, ο φορολογούμενος πρέπει να επαναλάβει τα προαναφερθέντα στοιχεία (επωνυμία της επιχείρησης, ΑΦΜ, ημερομηνία και ποσά), ούτως ώστε να καθίσταται στη συνέχεια εφικτός ο έλεγχός τους από τη φορολογούσα αρχή.

Τεκμήρια…

Κατά την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται φέτος για τα εισοδήματα του 2010, οι φόροι θα υπολογιστούν με νέα ενιαία κλίμακα, στην οποία το βασικό αφορολόγητο ανέρχεται σε 12.000 ευρώ και οι συντελεστές φόρου κυμαίνονται από 18% έως 45%.

Στην κλίμακα αυτή θα υπαχθούν ακόμη και εισοδήματα δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών που μέχρι το 2009 φορολογούνταν αυτοτελώς με χαμηλούς συντελεστές 15% - 20%. Το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ θα το κατοχυρώνουν οι φορολογούμενοι μόνο εφόσον δηλώνουν δαπάνες για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που καλύπτονται με αποδείξεις, ενώ τα δικαιώματα έκπτωσης ορισμένων δαπανών θα περιοριστούν σημαντικά.

Ταυτόχρονα, θα τεθούν σε ισχύ νέα τεκμήρια διαβίωσης για ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία, από τα οποία δεν θα προβλέπεται καμία απαλλαγή.

Από την 1η/1/2010 θεωρούνται τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και οι δαπάνες για την εξόφληση στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τ.μ., ενώ από τις 23/4/2010 υπάγονται στα τεκμήρια και οι δαπάνες για την αγορά ή την ανέγερση πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τ.μ.

Το αποτέλεσμα θα είναι όσοι φορολογούμενοι πραγματοποίησαν το 2010 δαπάνες για την απόκτηση στέγης να επιβαρυνθούν με πρόσθετα ποσά τεκμηρίων, να υποχρεωθούν να εμφανίσουν στην εφορία πολύ υψηλά τεκμαρτά εισοδήματα και να βρεθούν αντιμέτωποι με αυξημένες φορολογικές επιβαρύνσεις.

Ενδεικτικά, οι ρυθμίσεις που ισχύουν για τα εισοδήματα του 2010 προβλέπουν:

α) Τον καθορισμό «αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης» 30 ευρώ ανά τ.μ. για τα πρώτα 80 τ.μ. της επιφάνειας της ιδιόκτητης ή μισθωμένης ή δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας του φορολογουμένου, 50 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 40 τ.μ., δηλαδή από τα 81 έως τα 120 τ.μ., 80 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 80 τ.μ., δηλαδή από τα 121 έως τα 200 τ.μ., 150 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 100 τ.μ., δηλαδή από τα 201 έως τα 300 τ.μ., και 300 ευρώ ανά τ.μ. για το τμήμα της επιφάνειας της κύριας κατοικίας άνω των 300 τ.μ. Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 30 ευρώ ανά τ.μ.

Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω. Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά λαμβάνονται υπόψη αυξημένα κατά 20%. Επίσης, για τις δευτερεύουσες κατοικίες τα παραπάνω ποσά αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης λαμβάνονται υπόψη μειωμένα κατά 50%.

β) «Αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης» 3.000 ευρώ για κάθε Ι.Χ. μέχρι 1.200 κ. εκ., προσαυξανόμενη κατά 300 ευρώ για κάθε 100 κ. εκ. πάνω από τα 1.200 και μέχρι τα 2.000 κ. εκ. Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 2.000 κ. εκ. προστίθενται 500 ευρώ ανά 100 κ. εκ. μέχρι τα 3.000 κ. εκ., ενώ για αυτοκίνητα μεγαλύτερα από 3.000 κ. εκ. προστίθενται 700 ευρώ για κάθε 100 κ. εκ. Τα παραπάνω ποσά αντικειμενικών δαπανών μειώνονται κατά 30% για αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά 50% για αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα πάνω από 10 έτη.

γ) «Αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης» 3.000 ευρώ για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα. Για τα άνω των 5 μέτρων η «αντικειμενική δαπάνη» ορίζεται σε 4.000 ευρώ. Για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης η «αντικειμενική δαπάνη» ξεκινά από 8.000 ευρώ για μήκος έως 7 μέτρα και προσαυξάνεται κατά 2.000 ευρώ για κάθε μέτρο από τα 7 έως τα 10, κατά 5.000 για κάθε μέτρο από τα 10 έως τα 12, κατά 10.000 ευρώ για κάθε μέτρο από τα 12 έως τα 15, κατά 15.000 ευρώ για κάθε μέτρο από τα 15 έως τα 18, κατά 20.000 ευρώ για κάθε μέτρο από τα 18 έως τα 22 και κατά 35.000 ευρώ για κάθε μέτρο πάνω από τα 22.

δ) Ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα 3.000 ευρώ για τον άγαμο και 5.000 ευρώ για τον έγγαμο, είτε έχει είτε δεν έχει περιουσιακά στοιχεία, είτε δηλώνει είτε δεν δηλώνει εισοδήματα!

- Από τις 23/4/2010 και μετά υπάγονται στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων η δαπάνη αγοράς ή ανέγερσης πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τετραγωνικά μέτρα καθώς και η δαπάνη για την ανέγερση οικοδομής από επιχείρηση που αναλαμβάνει κατά κύριο επάγγελμα την ανέγερση οικοδομών.

- Καταργείται η απαλλαγή από το τεκμήριο της δαπάνης για την καταβολή τόκων ή χρεολυσίων δανείων για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας.

- Καταργείται η απαλλαγή από το τεκμήριο της καταβολής του τοκοχρεολυσίου, τόσο για αγορά εξοπλισμού γεωργικής επιχείρησης όσο και για αγορά οικοπέδου από επιτηδευματίες που ασκούν ατομική επιχείρηση και ασχολούνται επαγγελματικά με την ανέγερση και την πώληση οικοδομών.

- Όλα τα ποσά που καταβάλλονται, από τις 23/4/2010 και μετά, για τη χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε υπάγονται στην εφαρμογή του τεκμηρίου. Έπαψε συνεπώς να ισχύει, από την παραπάνω ημερομηνία και μετά, η απαλλαγή από το τεκμήριο της δαπάνης για τη χορήγηση δανείων προς εταιρίες, ή κοινοπραξίες, ή κοινωνίες από τα μέλη ή τους μετόχους.

Οι αποδείξεις…

Το αφορολόγητο είναι 12.000 ευρώ για όλους τους φορολογουμένους, αλλά η χορήγησή του συνδέεται άμεσα με τις δαπάνες που πραγματοποιεί ο φορολογούμενος.

Στις αποδείξεις που μετράνε για το αφορολόγητο αναγνωρίζονται μόνο δαπάνες εντός Ελλάδας, για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών.

Μετράνε και τα ειδικά στοιχεία που εκδίδουν οι επιχειρήσεις λόγω των συγκεκριμένων υπηρεσιών που παρέχουν (π.χ. αποδείξεις των ΕΛΤΑ, εταιριών courier, πινακίδια χρηματιστηριακών εταιριών για την αμοιβή των παρεχόμενων υπηρεσιών μόνο, κ.λπ.). Αντίθετα, δεν εκπίπτουν το κόστος αγοράς κρατικών λαχείων, τα ποσά που καταβάλλονται για τη συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια (π.χ. ΚΙΝΟ, ΣΤΟΙΧΗΜΑ κ.λπ.) και η δαπάνη εισόδου σε καζίνο.

Αναγνωρίζεται επίσης και η δαπάνη για παροχή υπηρεσιών από συμβολαιογράφο για σύνταξη συμβολαίου απόκτησης ακινήτου, εφόσον βέβαια η δαπάνη αυτή δεν εμπίπτει στις αντικειμενικές δαπάνες του άρθρου 17 του ΚΦΕ (π.χ. γονική παροχή ή δωρεά).

Όταν στις περιπτώσεις αυτές η αμοιβή του συμβολαιογράφου αναγράφεται στο συμβόλαιο, τότε για την απόδειξη της πραγματοποίησης αυτής της δαπάνης επισυνάπτονται από τον φορολογούμενο φωτοτυπίες των σελίδων του συμβολαίου από τις οποίες προκύπτει η δαπάνη.

Εξαιρούνται και δεν λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, οι δαπάνες για ύδρευση, αποχέτευση, ηλεκτρισμό, τηλεπικοινωνίες γενικά, για εισιτήρια σε κάθε είδους μεταφορικό μέσο και όσες δαπάνες με βάση άλλες φορολογικές διατάξεις λαμβάνονται υπόψη για φορολογικές ελαφρύνσεις.

Έτσι, δεν λαμβάνονται υπόψη δαπάνες για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτου, πλοίων αναψυχής, αυτοκινήτων, δίτροχων κ.λπ. οχημάτων, για ανέγερση ακινήτου, για τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων ή πιστώσεων κ.λπ., δαπάνες οι οποίες αφαιρούνται από το συνολικό εισόδημα του φορολογουμένου, δηλαδή οι δαπάνες για ασφάλιση ζωής ή θανάτου, οι εισφορές που καταβάλλονται στα ταμεία ασφάλισης του φορολογουμένου, οι τόκοι στεγαστικών δανείων για πρώτη κατοικία, τα έξοδα ιατρικής περίθαλψης κ.λπ., οι δαπάνες της παρ. 3 του άρθρου 9 του ΚΦΕ, ποσοστό των οποίων μειώνει το ποσό του φόρου που προκύπτει με βάση τη φορολογική κλίμακα, δηλαδή τα έξοδα νοσοκομειακής περίθαλψης, οι δαπάνες για ενοίκιο κύριας κατοικίας, για παράδοση κατ’ οίκον μαθημάτων ή για φροντιστήρια, για τόκους στεγαστικών δανείων για απόκτηση πρώτης κατοικίας, για δικηγόρους λόγω παροχής νομικών υπηρεσιών κ.λπ., όπως και δαπάνες των οποίων ποσοστό εκπίπτει από το ακαθάριστο εισόδημα των ακινήτων, δηλαδή για ασφάλιστρα πυρκαγιάς ή άλλων κινδύνων, για δικαστικές δαπάνες και για αμοιβή δικηγόρων για δίκες μισθωτικών διαφορών μεταξύ ιδιοκτητών και διαχειριστών ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους.

Για την κάλυψη του αφορολογήτου απαιτούνται αποδείξεις ίσες με το 10% του ατομικού εισοδήματός του, το οποίο φορολογείται με τις γενικές διατάξεις αν αυτό είναι μέχρι 12.000 και αν είναι μεγαλύτερο από αυτό το ποσό στο 30% για το τμήμα αυτού πάνω από τα 12.000 ευρώ.

Η προσαύξηση του αφορολόγητου ποσού του υπόχρεου λόγω των τέκνων που τον βαρύνουν δεν συνδέεται με προσκόμιση αποδείξεων δαπανών. Για ατομικό εισόδημα μέχρι 6.000 δεν απαιτείται η προσκόμιση αποδείξεων δαπανών.

Όταν οι δαπάνες είναι περισσότερες από τις απαιτούμενες και μέχρι 15.000 ευρώ ατομικά ή 30.000 ευρώ για οικογένεια, ο φορολογούμενος δικαιούται και μείωση φόρου ίση με το 10% της διαφοράς μεταξύ των δηλούμενων και των απαιτούμενων δαπανών. Όταν οι δαπάνες είναι λιγότερες από τις απαιτούμενες, ο φορολογούμενος επιβαρύνεται με ποσοστό φόρου ίσο με το δέκα τοις εκατό (10%) του ποσού των δαπανών που υπολείπεται.

Για ατομικό εισόδημα 48.000 ευρώ, οι απαιτούμενες δαπάνες είναι 12.000 και οι δηλούμενες δεν μπορεί να υπερβαίνουν τις 15.000 ατομικά ή τις 30.000 για οικογένεια.

Το ποσό των δαπανών μερίζεται μεταξύ των συζύγων ανάλογα με το ύψος του εισοδήματός τους που δηλώνεται με την αρχική δήλωσή τους και φορολογείται με τις γενικές διατάξεις. Επιπλέον, προβλέπεται και μεταφορά ποσού δαπανών από τον έναν σύζυγο στον άλλον, εφόσον έχει καλύψει το αφορολόγητο ποσό του.

Οι δαπάνες κοινοχρήστων

Στις αποδείξεις που συνδέονται με το αφορολόγητο δεν περνάνε οι δαπάνες εξόφλησης λογαριασμών ύδρευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροδότησης, αλλά αναγνωρίζονται οι πάσης φύσεως δαπάνες αγοράς υλικών και παροχής υπηρεσιών των κοινόχρηστων μετά τον επιμερισμό τους στους ενοίκους ή στους ιδιοκτήτες των οριζόντιων ιδιοκτησιών.

Στις περιπτώσεις αυτές, ο διαχειριστής της πολυκατοικίας θα εκδίδει και θα χορηγεί σε κάθε συνιδιοκτήτη ή ενοικιαστή κατά περίπτωση (ανάλογα με το ποιον βαρύνει η δαπάνη αυτή) συγκεντρωτική κατάσταση των ετήσιων δαπανών της πολυκατοικίας, στην οποία θα εμφανίζεται το ποσό των κοινόχρηστων δαπανών που λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη του αφορολόγητου ποσού.

Από την κατάσταση αυτή θα προκύπτουν το είδος της δαπάνης αναλυτικά, ο αριθμός του τιμολογίου ή της απόδειξης λιανικής πώλησης, του τιμολογίου ή της απόδειξης παροχής υπηρεσιών, το ποσό της δαπάνης καθώς και η κατανομή του συνόλου των δαπανών αυτών στον κάθε συνιδιοκτήτη ή ένοικο κατά περίπτωση, ανάλογα με το ποσοστό συνιδιοκτησίας κάθε οριζόντιας ιδιοκτησίας στους κοινόχρηστους χώρους.

Αντίγραφο της συγκεντρωτικής κατάστασης θα συνυποβάλλεται από κάθε συνιδιοκτήτη ή ένοικο, κατά περίπτωση, μαζί με τις λοιπές αποδείξεις δαπανών και το αναγραφόμενο ποσοστό δαπάνης θα συναθροίζεται με τις λοιπές δαπάνες που καλύπτουν το αφορολόγητο ποσό. Τα πρωτότυπα των δικαιολογητικών στοιχείων των κοινόχρηστων δαπανών θα διαφυλάσσονται από τον διαχειριστή της πολυκατοικίας.

Το αφορολόγητο ποσό, χωρίς να προσκομίσουν αποδείξεις, δικαιούνται:

- Οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή.
- Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας.
- Οι φυλακισμένοι.
- Οι κάτοικοι κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του 90% του συνολικού εισοδήματός τους.

Επισημαίνεται ότι οι λοιποί κάτοικοι εξωτερικού που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα δεν προσκομίζουν αποδείξεις δαπανών, δεδομένου ότι δεν δικαιούνται το αφορολόγητο ποσό της φορολογικής κλίμακας.

Πίνακας 1. Η νέα φορολογική κλίμακα

Κλιμάκιο Εισοδήματος (ευρώ)	Φορολογικός Συντελεστής %	Φόρος Κλιμακίου (ευρώ)	Σύνολο Εισοδήματος (ευρώ)	Σύνολο Φόρου (ευρώ)
12.000	0	0	12.000	0
4.000	18	720	16.000	720
6.000	24	1.440	22.000	2.160
4.000	26	1.040	26.000	3.200
6.000	32	1.920	32.000	5.120
8.000	36	2.880	40.000	8.000
20.000	38	7.600	60.000	15.600
40.000	40	16.000	100.000	31.600
Υπερβάλλον	45

Πίνακας 2: Οι αποδείξεις που απαιτούνται με βάση το εισόδημα

ΕΙΣΟΔΗΜΑ	ΔΑΠΑΝΕΣ	ΕΙΣΟΔΗΜΑ	ΔΑΠΑΝΕΣ
6.000	0	28.000	6.000
7.000	700	29.000	6.300
8.000	800	30.000	6.600
9.000	900	31.000	6.900
10.000	1.000	32.000	7.200
11.000	1.100	33.000	7.500
12.000	1.200	34.000	7.800
13.000	1.500	35.000	8.100
14.000	1.800	36.000	8.400
15.000	2.100	37.000	8.700
16.000	2.400	38.000	9.000
17.000	2.700	39.000	9.300
18.000	3.000	40.000	9.600
19.000	3.300	41.000	9.900
20.000	3.600	42.000	10.200
21.000	3.900	43.000	10.500
22.000	4.200	44.000	10.800
23.000	4.500	45.000	11.100
24.000	4.800	46.000	11.400
25.000	5.100	47.000	11.700
26.000	5.400	48.000	12.000
27.000	5.700

* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.