ΦΙΞ: Η πτώση μιας αυτοκρατορίας και η «αναγέννηση» από την Dimand

Εάν κανείς τύχει και περάσει από το παλιό λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ακριβώς στη δυτική είσοδο της πόλης, δεν υπάρχει περίπτωση να μη στρέψει έστω και για λίγο το βλέμμα του στις εγκαταστάσεις της πρώην ζυθοποιίας ΦΙΞ.

Η σημερινή όψη του εμβληματικού αυτού κτιρίου, με τις τούβλινες επιφάνειες, τις καμάρες και τα παλιά καζάνια, είναι μια ζωντανή αναδρομή στο παρελθόν, καθώς η ιστορία του είναι συνυφασμένη με την ίδια τη βιομηχανική ιστορία της συμπρωτεύουσας. Τώρα όμως η Dimand ετοιμάζεται να δώσει μια νέα πνοή στο βιομηχανικό αυτό μνημείο, έχοντας αναλάβει την ανάπλασή του μετά από σαράντα χρόνια διάβρωσης και παρακμής.

Ωστόσο, η εταιρεία δεν θέλει να τρέξει μια οποιαδήποτε ανακατασκευή. Αντιθέτως, θέλει να τιμήσει την ιστορική σημασία του κτιρίου, δημιουργώντας τις εγκαταστάσεις, εκείνες όπου η ιστορία θα συναντάει τη σύγχρονη εποχή. Δηλαδή το όραμα είναι να δημιουργηθεί ένας νέος προορισμός που θα μοιάζει με έναν μικρό «διάλογο» μεταξύ του νέου και του παλιού, όπως υπογράμμισε ο Λόρδος Norman Foster, ιδρυτής του αρχιτεκτονικού γραφείου Foster + Partners, σε μαγνητοσκοπημένη παρέμβαση που πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του Μasterplan, το οποίο φέρει την υπογραφή της Foster + Partners.

Από τα χρόνια της δόξας στην παρακμή

Η ιστορία του ΦΙΞ άρχισε τη δεκαετία του 1880, όταν πρωτοξεκίνησε η κατασκευή του συγκροτήματος. Για την ακρίβεια, το 1882 η εβραϊκής καταγωγής οικογένεια Μισραχή προχώρησε στην ανέγερση ενός ισόγειου οινοπνευματοποιείου. Μερικά χρόνια αργότερα, οι επιχειρηματικά ισχυρές εβραϊκές οικογένειες Αλλατίνη και Φερνάντεθ αποφάσισαν να ενταχθούν στο ιδιοκτησιακό σχήμα και έτσι η μονάδα μετατράπηκε σε ζυθοποιείο, μετονομαζόμενη σε “Ζυθοποιείον Όλυμπος Α.Ε”.

Παράλληλα, το 1909, λίγα μέτρα απέναντι, οι αδελφοί Γεωργιάδη ίδρυσαν τη βιομηχανία πάγου, η οποία τρία χρόνια αργότερα επεκτάθηκε και στον τομέα της ζυθοποιίας με το όνομα “Νάουσα, Βιομηχανία Πάγου, Ψυγείων Γεωργιάδη και Σία”. Κάπως έτσι, φτάνουμε στο 1920 και οι δύο επιχειρήσεις συγχωνεύονται και δημιουργούν ένα ολοκληρωμένο βιομηχανικό συγκρότημα ονόματι «Όλυμπος - Νάουσα».

Ωστόσο, το 1926 το συγκρότημα απορροφήθηκε από την αθηναϊκή εταιρεία “Κάρολος Φιξ Α.Ε.”, αποκτώντας το όνομα που όλοι γνωρίζουμε. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν η ΦΙΞ έγινε συνώνυμο της μπύρας στην Ελλάδα, καθώς πρωταγωνιστούσε παντού. Άλλωστε ίσως οι περισσότεροι να έχουν δει κάποια στιγμή την κλασική πλέον διαφήμιση με την Αλίκη Βουγιουκλάκη να κρατάει την μπύρα.

Η εταιρεία ΦΙΞ λοιπόν προχώρησε σε εκτεταμένη αναβάθμιση των εγκαταστάσεων, χτίζοντας νέο βυνοποιείο, ζυθοποιείο και πολλά βοηθητικά κτίρια, τα οποία συνέβαλαν στην επιχειρηματική ακμή, μέχρι το 1983, όταν και επήλθε η πτώχευση της εταιρείας.

Τα επόμενα χρόνια τα κτίρια παραμελήθηκαν, υπέστησαν βανδαλισμούς, ενώ χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και για παράνομες ενοικιάσεις. Ωστόσο, το 1994 το συγκρότημα κηρύχθηκε ιστορικό και διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού και σώθηκε από την πλήρη καταστροφή.

Σημειώνεται βέβαια πως το 2009 ο Γιάννης Χήτος και οι Ηλίας και Γιώργος Γκρέκης εξαγόρασαν την εταιρεία ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ, μαζί με το σήμα της FIX Hellas, και έτσι ξεκίνησε μια νέα σελίδα στην ιστορία της μπύρας.

Το σχέδιο ανάπλασης του ομίλου Dimand

Όσον αφορά το συγκρότημα του ΦΙΞ, το 2022 και μετά από διάφορες αποτυχημένες προσπάθειες αξιοποίησης, ο όμιλος Dimand παρουσίασε ολοκληρωμένα σχέδια ανάπλασης, έχοντας στο επίκεντρο τη διατήρηση της βιομηχανικής κληρονομιάς που «κουβαλάει» το ακίνητο.

Το ΦΙΞ άλλωστε βρίσκεται σε προνομιακή θέση, σε ένα ραγδαία αναπτυσσόμενο τμήμα, το οποίο ενώνει το κέντρο της πόλης με τη δυτική Μακεδονία και την Ευρώπη.

Στην έκταση των περίπου 25 στρεμμάτων, πρόκειται να αναπτυχθεί ένα σύγχρονο συγκρότημα μεικτών χρήσεων που θα περιλαμβάνει χώρους πολιτισμού, ευεξίας και φιλοξενίας, κατοικίες, χώρους εστίασης και εμπορικές χρήσεις, καθώς και εκτεταμένους χώρους πρασίνου, ανοιχτούς στο κοινό.

Πρόκειται για μια επένδυση με συνολικό προϋπολογισμό που αγγίζει περίπου τα 200 εκατ. ευρώ, ενώ εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν το πρώτο τρίμηνο του 2026, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2029.

Έτσι λοιπόν μετά από δεκαετίες διάβρωσης και φθοράς, το ΦΙΞ θα μετατραπεί σε έναν υπερσύγχρονο πολυχώρο, ο οποίος όμως θα έχει πολλά κοινά στοιχεία με το παρελθόν, καθώς το τούβλο θα εξακολουθεί να αποτελεί το συνδετικό στοιχείο της ανάπλασης στις όψεις των κτιρίων.

Όπως εξήγησαν οι εθελοντές και εθελόντριες του Open House κατά τη διάρκεια της ξενάγησης που πραγματοποιήθηκε για τους δημοσιογράφους, η ανάπτυξη περιλαμβάνει την αποκατάσταση και επανάχρηση των τριών διατηρητέων συγκροτημάτων, καθώς και την ανέγερση δύο νέων κτιριακών όγκων με δύο κοινά υπόγεια-χώρους στάθμευσης.

Για παράδειγμα, το Συγκρότημα 2, το οποίο εκτείνεται σε συνολική επιφάνεια 7.715 τετραγωνικών μέτρων, μετά την αποκατάστασή του θα μετατραπεί σε έναν νέο πόλο πολιτισμού και τέχνης. Ειδικότερα, στο συγκρότημα αυτό θα εγκατασταθεί το MOMus - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, με τη Συλλογή Κωστάκη, τη σημαντικότερη συλλογή ρωσικής πρωτοπορίας διεθνώς, η οποία περιλαμβάνει 1.277 έργα.

Παράλληλα, στο ίδιο συγκρότημα, η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης θα αποκτήσει για πρώτη φορά τη δική της μόνιμη στέγη.

Την ίδια ώρα, στο Συγκρότημα 1, το οποίο εκτείνεται σε συνολική επιφάνεια περίπου 7.100 τ.μ., πρόκειται να αναπτυχθεί ένα boutique hotel, καθώς και χώροι ευεξίας, με σύγχρονες υποδομές spa και χαμάμ.

Από την άλλη, υπάρχει και το Συγκρότημα 3, το οποίο είναι γνωστό και ως κτίριο του Ζενέτου, καθώς κατασκευάστηκε το 1959, με την υπογραφή του Τάκη Ζενέτου, του τότε «τρομερού παιδιού της αρχιτεκτονικής». Στο ακίνητο αυτό, συνολικής επιφάνειας 1.900 τ.μ., προβλέπεται η δημιουργία ενός πολυχώρου γαστρονομίας και εκδηλώσεων.

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι τα παλιά μηχανήματα και τα μεταλλικά στοιχεία θα παραμείνουν ορατά, με στόχο να δημιουργήσουν ένα ατμοσφαιρικό βιομηχανικό σκηνικό που να αναδεικνύει τη μνήμη του χώρου.

Τέλος, στο συγκρότημα θα αναπτυχθούν δύο νέα, βιοκλιματικά κτίρια. Πιο συγκεκριμένα, θα αναπτυχθεί το κτίριο των κατοικιών, στο ισόγειο του οποίου θα υπάρχει και εμπορικό κατάστημα, καθώς και ένα ξενοδοχείο υψηλών προδιαγραφών.