Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Covid-19: Πού βρισκόμαστε από θεραπευτικές επιλογές

Εν μέσω του σφοδρού δεύτερου κύματος της πανδημίας, η ανάγκη για θεραπείες και εμβόλια είναι ακόμα πιο επιτακτική.

Covid-19: Πού βρισκόμαστε από θεραπευτικές επιλογές

Kαθώς η πανδημία της Covid-19 καλπάζει και το δεύτερο κύμα εξαπλώνεται ευρέως στην κοινότητα, η ανάγκη για θεραπείες και εμβόλια είναι πιο επιτακτική. Τους επόμενους μήνες μπορεί ενδεχομένως να δούμε επιπλέον φάρμακα να εγκρίνονται ως αγωγές κατά της Covid-19, βάσει των αποτελεσμάτων των κλινικών δοκιμών.

Ενώ περιμένουμε για νέες αγωγές και εμβόλια, υπάρχουν άλλα όπλα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την προστασία από τον κορωνοϊό. Αν και τεχνολογικές εξελίξεις επιτρέπουν να κάνουμε ορισμένα πράγματα πιο γρήγορα, ακόμα πρέπει να βασιζόμαστε στην κοινωνική αποστασιοποίηση, ιχνηλάτηση, αυτοαπομόνωση και άλλα μέτρα.

Στις θεραπευτικές επιλογές για ασθενείς που νοσούν σοβαρά από Covid-19 περιλαμβάνονται η υποστήριξη της αναπνοής με οξυγόνο (και μέσω μηχανικής υποστήριξης με αναπνευστήρα, εάν υπάρχει ένδειξη), η υποστήριξη της κυκλοφορίας και άλλα γενικά μέτρα. Αυτές οι θεραπείες δεν είναι ειδικές για την Covid-19, αλλά είναι κοινές σε αρρώστους με αναπνευστική ανεπάρκεια ή σε κυκλοφορική καταπληξία. Για τον SARS-CoV-2 δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα ειδικές αιτιολογικές θεραπείες. Ωστόσο, με βάση την εμπειρία από τις προηγούμενες επιδημίες με τους συγγενικούς του SARS-CoV-2 ιούς -MERS και SARS- δοκιμάζονται ορισμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Η ανεύρεση αποτελεσματικής ειδικής αντιιικής αγωγής παραμένει ζητούμενο, διότι εκτός από τη ρεμδεσιβίρη σε ειδικές περιπτώσεις ασθενών, η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι κατ’ εξοχήν υποστηρικτική. Ειδικές προσεγγίσεις αφορούν στη χορήγηση ορισμένων αντιιικών φαρμάκων.

Αντιιικά

Είναι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε λοιμώξεις από ιούς. Ορισμένα στοχεύουν συγκεκριμένους ιούς, ενώ άλλα δρουν έναντι αρκετών ιών. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να δρουν με διαφορετικούς τρόπους όπως να εμποδίζουν τον ιό από το να εισχωρεί στα κύτταρα ξενιστές, να πολλαπλασιάζεται ή να απελευθερώνει ιικά σωματίδια για να μολύνει άλλα κύτταρα.

Remdesivir

Το remdesivir, που έχει αντιιική δραστηριότητα ευρέος φάσματος, είναι ένα νουκλεοτιδικό ανάλογο που αναπτύχθηκε από την εταιρεία Gilead και βασίστηκε σε περισσότερο από μια δεκαετία αντιιικής έρευνας της εταιρείας. Δεδομένα από τρεις τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές σε νοσηλευόμενους ασθενείς με Covid-19 κατέδειξαν με συνέπεια τα κλινικά οφέλη της θεραπείας με remdesivir. Στη διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη ACTT-1 σε περισσότερους από 1.000 ασθενείς με Covid-19, το remdesivir βελτίωσε τα κλινικά αποτελέσματα σε ένα ευρύ φάσμα παραμέτρων, συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής βελτίωσης του χρόνου ανάρρωσης ενώ επίσης μείωσε την πιθανότητας επιδείνωσης της νόσου σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.

Πρόσθετες, τρέχουσες διεθνείς κλινικές δοκιμές Φάσης 3 συνεχίζουν να αξιολογούν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του remdesivir για τη θεραπεία της Covid-19, σε διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών, σε διαφορετικές φαρμακοτεχνικές μορφές και σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.

Το remdesivir είναι το πρώτο αντιιικό φάρμακο που αποδείχθηκε αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση της Covid-19 στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενδείκνυται για τη θεραπεία ενηλίκων και εφήβων ασθενών με Covid-19 πνευμονία, που χρήζουν συμπληρωματικού οξυγόνου.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε στις 20 Νοεμβρίου ότι «η ρεμντεσιβίρη που έχει λάβει επείγουσα αδειοδότηση σε Ευρώπη και ΗΠΑ δεν ενδείκνυται για ασθενείς που εισάγονται στο νοσοκομείο με Covid-19, ανεξαρτήτως του πόσο σοβαρή είναι η κατάστασή τους, διότι προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία ότι μπορεί να βελτιώσει την επιβίωση ή να μειώσει την ανάγκη για μηχανικό αερισμό».

Στη σύσταση του ΠΟΥ, η θέση της Gilead είναι ότι «το remdesivir αναγνωρίζεται ως θεραπεία αναφοράς για την αντιμετώπιση της Covid-19 σε ασθενείς που νοσηλεύονται με πνευμονία, σύμφωνα με τις οδηγίες πολλών έγκριτων εθνικών οργανισμών και επιστημονικών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας (NIH) και της Επιστημονικής Εταιρείας Λοιμώξεων (IDSA) στις ΗΠΑ και αντίστοιχων Οργανισμών της Ιαπωνίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας και της Ελλάδας. Οι συστάσεις αυτές βασίζονται σε ισχυρά δεδομένα από πολλαπλές τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες μελέτες, που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά μετά από έλεγχο και αξιολόγηση και τα οποία καταδεικνύουν τα κλινικά οφέλη του remdesivir, όπως τη σημαντικά ταχύτερη ανάρρωση, η οποία μπορεί να απελευθερώσει ήδη περιορισμένους νοσοκομειακούς πόρους».

Από την πλευρά του, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων επισημαίνει την παραδοχή του ΠΟΥ για χαμηλή βεβαιότητα των στοιχείων που χρησιμοποίησε για να αποφανθεί επί της αποτελεσματικότητας του αντι-ιικού και τονίζει πως «σε ό,τι αφορά στην ασφάλεια, η ρεμντεσιβίρη γίνεται καλά ανεκτή με όμοιο ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών με το εικονικό φάρμακο».

Ο FDA σημειώνει ότι η ACTT-1 αποτελεί μια μελέτη με αυστηρό σχεδιασμό και επισημαίνει ότι η SOLIDARITY δεν εντόπισε στατιστικά σημαντική διαφορά επί της θνητότητας, όταν συνέκρινε τη ρεμντεσιβίρη με το σύνηθες πρωτόκολλο φροντίδας των ασθενών.

Συμπληρώνει ότι οι δύο μελέτες έχουν διαφορετικό σχεδιασμό και στόχους. Η μελέτη ACTT-1 είναι μια διπλά τυφλή τυχαιοποιημένη μελέτη, δηλαδή με ισχυρό πρωτόκολλο για την αυστηρή αξιολόγηση του χρόνου ανάρρωσης των ασθενών, ενώ η SOLIDARITY είναι μια ανοικτού τύπου μελέτη, που σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητεί τα οφέλη της ρεμντεσιβίρης για τους ασθενείς.

Η GILEAD SCIENCES ΕΛΛΑΣ υπέγραψε συμφωνία με τις ελληνικές αρχές για την προμήθεια του φαρμακευτικού σκευάσματος remdesivir. Η συμφωνία εξασφαλίζει την ταχεία πρόσβαση στα κλινικά οφέλη του remdesivir σε κατάλληλους ασθενείς με Covid-19 στην Ελλάδα. H ευρεία διάθεση του σκευάσματος αναμένεται να καλύψει την τρέχουσα ζήτηση καθώς και τις ανάγκες της χώρας σε αποθέματα.

Υπενθυμίζεται, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χορήγησε την υπό όρους άδεια κυκλοφορίας στο remdesivir στις 3 Ιουλίου 2020, βάσει των δεδομένων από την τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή ACTT-1, που απέδειξε την κλινική αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του remdesivir για τη θεραπεία ασθενών με Covid-19 πνευμονία, οι οποίοι χρειάζονται συμπληρωματικό οξυγόνο.

Κορτικοστεροειδή

Τα κορτικοστεροειδή, όπως η υδροκορτιζόνη και η δεξαμεθαζόνη, που έχουν αντιφλεγμονώδη, αντιινωτική και αγγειοσυσπαστική δράση, έχουν δείξει σημαντικό όφελος στην ελάττωση της θνητότητας, αλλά και στην ελάττωση της πιθανότητας διασωλήνωσης σε ασθενείς με μέτριας βαρύτητας ή σοβαρή νόσηση.

Πλάσμα από ασθενείς που ανέρρωσαν

Η χορήγηση πλάσματος από αναρρώσαντες ασθενείς που περιέχει αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2 μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με μέτριας βαρύτητας ή σοβαρή νόσο. Πολλές κλινικές μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ τα πρώτα αποτελέσματα από τη χορήγηση πλάσματος αναρρωσάντων ασθενών με Covid-19 είναι αρκετά ενθαρρυντικά.

Mονοκλωνικά αντισώματα

Οδηγούν το ανοσοποιητικό να επιτεθεί σε έναν ιό. Όπως τα αντισώματα που αναπτύσσει το ανοσοποιητικό σύστημα, αυτά τα μόρια που αναπτύσσονται στο εργαστήριο στοχεύουν συγκεκριμένους εισβολείς, όπως τον SARS-CoV-2. Αρκετές εταιρείες δοκιμάζουν σε φάση 2 ή 3, αντισώματα ή συνδυσμούς αυτών, με στόχο να χρησιμοποιηθούν στη θεραπεία ή στην πρόληψη.

Πριν λίγες ημέρες, ο FDA εξέδωσε άδεια έκτακτης ανάγκης (EUA) για μονοκλωνικό αντίσωμα, καθώς και για συνδυασμό δύο μονοκλωνικών αντισωμάτων για τη θεραπεία της ήπιας έως μέτριας νόσησης από Covid-19 σε ενήλικες και παιδιατρικούς ασθενείς.

Υπό αξιολόγηση, σε κλινικές μελέτες που διεξάγονται και στην Ελλάδα, βρίσκονται επίσης άλλα φάρμακα, τα οποία ελαττώνουν τη φλεγμονώδη αντίδραση και ήδη χρησιμοποιούνται σε αυτοάνοσα νοσήματα.

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v