Τι μας προκαλεί να παίξουμε στοίχημα;

Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του προβλήματος εθισμού στο τζόγο, διεξάγονται συνεχείς έρευνες γύρω από το μονοπάτι που ακολουθεί ο μέσος παίκτης στις στοιχηματικές εταιρίες. Στόχος είναι η κατανόηση της ψυχολογίας των παικτών και πιο συγκεκριμένα ο εντοπισμός των στοιχείων που τους ενθουσιάζουν και τους ωθούν να ρισκάρουν τα χρήματα τους. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να προσεγγίσουμε τι είναι αυτό που οδηγεί μερικούς ανθρώπους στο δρόμο του ανεύθυνου παιχνιδιού και ως εκ τούτου να βρούμε τις καταλληλότερες μεθόδους αποτροπής μιας τέτοιας κατάληξης.

Το «μονοπάτι» που ακολουθεί κάθε παίκτης ως προς τη στοιχηματική του δραστηριότητα είναι διεθνώς γνωστό ως «path to play» και αποτελεί το αντικείμενο του άρθρου που έχετε ανοίξει.

Τι ακριβώς είναι το «Path To Play»;

Το Path to Play αποτελεί ένα είδος γραπτής εκδοχής του τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό ενός παίκτη πριν, κατά τη διάρκεια και αφού αποφασίσει να τοποθετήσει ένα στοίχημα (ή να δοκιμάσει την τύχη του σε οποιοδήποτε άλλο τυχερό παιχνίδι). Το μονοπάτι αυτό αναλύει ουσιαστικά το ταξίδι ενός παίκτη σε έξι διαφορετικά γραμμικά στάδια, δημιουργώντας ένα συνολικό πλαίσιο. Τα στάδια αυτά είναι τα παρακάτω:

Οι παθητικές επιρροές: Το πρώτο στάδιο αναφέρεται στο πως αισθάνεται ένα άτομο γενικά για το τζόγο. Η ανατροφή και οι συνολικές εμπειρίες (προγενέστερες και καθημερινές) ενός ατόμου έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο πόσο πιθανό είναι να σκεφτεί και εν τέλει να εμπλακεί με το τζόγο καθώς επίσης και στο πως το ίδιο άτομο θα επηρεαστεί αφού ρισκάρει.

Οι εξωτερικές προκλήσεις: Εδώ αναφερόμαστε σε οποιαδήποτε ώθηση ή προτροπή που οδηγεί στο πεδίο του τζόγου. Αυτό μπορεί να είναι υποσυνείδητο, όπως για παράδειγμα η πληροφόρηση για κάποιον που κέρδισε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό ή η διαφήμιση μιας στοιχηματικής πλατφόρμας.

Οι εσωτερικές παρορμήσεις: Η ανάγκη μας για περισσότερα χρήματα, ο ενθουσιασμός και η επιθυμία να ανήκουμε σε μια ομαδική κατάσταση, θα μπορούσαν να αποτελέσουν εσωτερικές παρορμήσεις που οδηγούν στο τζόγο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η επίσκεψη σε ένα επίγειο καζίνο με φίλους ή η αυξημένη πεποίθηση πως έχουμε στα χέρια μας πληροφορίες «εκ των έσω» για το αποτέλεσμα μιας ποδοσφαιρικής αναμέτρησης.

Η ενεργή αναζήτηση: Στο στάδιο αυτό, ο ενδιαφερόμενος αποφασίζει που και πως να στοιχηματίσει, ποιο παιχνίδι να επιλέξει και ποιες είναι οι πιθανότητες επιτυχίας. Υπάρχει μια ομοιότητα με το προηγούμενο στάδιο, αλλά η ενεργή αναζήτηση λαμβάνει χώρα αφού το κίνητρο για τζόγο έχει ήδη εδραιωθεί.

Η εμπειρία παιχνιδιού: Εδώ το ζητούμενο είναι πως νιώθει ο κάθε παίκτης όταν τοποθετεί ένα στοίχημα και περιλαμβάνει είτε προτροπές για συνέχεια της διαδικασίας μέσω μπόνους και προσφορών, είτε προτροπές για δοκιμή εναλλακτικών τυχερών παιχνιδιών.

Το αποτέλεσμα του παιχνιδιού: Στο τελευταίο στάδιο εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο το αποτέλεσμα – είτε θετικό είτε αρνητικό – διαμορφώνει τη συμπεριφορά ως προς το αντικείμενο του τζόγου τόσο σε βραχυπρόθεσμη όσο και σε μακροπρόθεσμη βάση. Για παράδειγμα, δύο διαδοχικά πετυχημένα στοιχήματα καθιστούν αρκετά πιθανό ο κερδισμένος παίκτης να ρισκάρει ξανά στο άμεσο μέλλον. Αντιθέτως, δύο διαδοχικές απώλειες μπορεί να οδηγήσουν στην απομάκρυνση από το πεδίο του στοιχήματος για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Τα έξι αυτά στάδια συνθέτουν το πλαίσιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να εξετάσουμε το «ταξίδι» κάθε παίκτη κάθε που τοποθετεί ένα στοίχημα. Κάθε στάδιο μπορεί να εξεταστεί μεμονωμένα έτσι ώστε να προσδιοριστούν οι πτυχές που είναι πιθανότερο να οδηγήσουν σε προβλήματα τον εκάστοτε παίκτη.

Τι είναι αυτό που μας επηρεάζει και μας οδηγεί να στοιχηματίσουμε;

Στα προαναφερθέντα στάδια βασίστηκε μια διεξοδική έρευνα στην οποία συμμετείχαν 937 συνολικά άτομα τα οποία κλήθηκαν να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο γύρω από τις πιο πρόσφατες στοιχηματικές συναλλαγές που πραγματοποίησαν.

Στο στάδιο των παθητικών επιρροών παρατηρήθηκε πως πολλοί από τους συμμετέχοντες είχαν λάβει γνώση για διαφημίσεις από στοιχηματικές πλατφόρμες, αλλά οι περισσότεροι εξ’ αυτών δεν ενθαρρύνθηκαν έτσι ώστε να δοκιμάσουν την τύχη τους ενώ στην πραγματικότητα δεν είχαν τέτοιο σκοπό. Ωστόσο, προηγούμενες νίκες ή η πληροφόρηση για τις νίκες άλλων παικτών αποτέλεσαν τις δύο μεγαλύτερες επιρροές που οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν σε αυτό το στάδιο, αποδεχόμενοι ότι η σκέψη της νίκης ήταν αρκετή για να τους κάνει να σκεφτούν την εμπλοκή τους με το τζόγο.

Στη διάρκεια του δεύτερου σταδίου που αφορά τις εξωτερικές προκλήσεις, η εξασφάλιση προωθητικών ενεργειών έγινε πιο εύκολα αποδεκτή ως επιρροή καθώς κρίθηκε ως σημαντική ευκαιρία με αξία, κάτι αρκετό για να πυροδοτήσει τη στοιχηματική δραστηριότητα.

Σε ότι αφορά τώρα τις εσωτερικές παρορμήσεις, η επιθυμία για εξασφάλιση κέρδους σε συνδυασμό με την επιδίωξη για μερικές στιγμές διασκέδασης αποτέλεσε μακράν την ισχυρότερη επιρροή. Τα δύο αυτά στοιχεία συνδέονται στενά με την τάση του κάθε ανθρώπου να νιώθει ευτυχής, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως οι ερωτηθέντες ενδιαφέρθηκαν περισσότερο για μια μικρή νίκη παρά για να γίνουν εκατομμυριούχοι! Συμπερασματικά, το συναίσθημα της «νίκης» είναι πιο σημαντικό για τους ανθρώπους από το ύψος του ποσού που κερδίζουν.

Το στάδιο της ενεργής αναζήτησης οδηγεί κυρίως σε συμπεράσματα γύρω από το που και το πως επιλέγει κάποιος να στοιχηματίσει και λιγότερο στους λόγους που τον ωθούν να δοκιμάσει την τύχη του. Αυτό συμβαίνει γιατί η απόφαση να τοποθετήσει κάποιος τα στοιχήματα της επιλογής του έχει ήδη ληφθεί και εκκρεμεί η επιλογή της στοιχηματικής πλατφόρμας και των αναμετρήσεων στις οποίες θα ρισκάρει.

Στο επόμενο στάδιο που είναι η εμπειρία του παιχνιδιού, καταγράφηκε μια σειρά παραγόντων που επηρέασαν τη διάρκεια της αλληλεπίδρασης του τζόγου γενικά αλλά και το είδος του τυχερού παιχνιδιού με το οποίο ενεπλάκη κάθε συμμετέχοντας. Οι επιρροές που καταχωρήθηκαν ήταν οι παρακάτω:

Οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν ποιον από τους παραπάνω παράγοντες επιρροής βίωσαν κατά την τελευταία τους αλληλεπίδραση με το στοίχημα και σε ποιο βαθμό ο καθένας τους ενθάρρυνε να συνεχίσουν την ενασχόληση. Το ποσοστό επίδρασης υπολογίστηκε χρησιμοποιώντας την ακόλουθη εξίσωση:

Επικράτηση x Ενθάρρυνση

Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι όσοι άνθρωποι βρίσκονται στο επίκεντρο του τζόγου, είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν και να στοιχηματίσουν περισσότερο ή να δοκιμάσουν κάποιο άλλο τυχερό παιχνίδι. Για παράδειγμα, κάποιος που οδηγείται σε μια σημαντική νίκη, είναι πολύ πιθανό να επιστρέψει και να στοιχηματίσει ξανά (14% πιθανότητες).

Το τελευταίο στάδιο που αφορά το αποτέλεσμα του παιχνιδιού απέδωσε λιγότερο χρήσιμα δεδομένα, αλλά επικεντρώθηκε περισσότερο στην αντίδραση. Η μέση απάντηση ήθελε τους παίκτες να διατηρούν θετικά συναισθήματα για το στοίχημα μετά από μια νίκη, κάτι που σημαίνει πως θα ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδεις σχετικά με τη μελλοντική τους ενασχόληση.

Πως τα παραπάνω βοηθούν τους παίκτες «υψηλού κινδύνου»;

Αν και τα ανωτέρω αποτελέσματα ήταν αρκετά εκτεταμένα και ίσως λίγο ασαφή, μπορούν και έχουν χρησιμοποιηθεί για να τονίσουν τη διαφορά που υπάρχει στον κίνδυνο σε κάθε στάδιο μεταξύ παικτών χαμηλού κινδύνου και μέτριου έως υψηλού κινδύνου.

Η μεγαλύτερη διαφορά στην επίδραση που έχουν οι παρορμήσεις σε κάθε στάδιο του «ταξιδιού» σημειώθηκε στο στάδιο των παθητικών επιρροών που αποτελεί και το πρώτο της διαδικασίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως οι παίκτες υψηλού κινδύνου είναι πολύ πιο πιθανό να εκτεθούν σε παθητικές επιρροές και να επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό από αυτές.

Μόνο το 10% των παικτών χαμηλού κινδύνου θεώρησε ότι τα διαφημιστικά e-mails, και οι ειδοποιήσεις εφαρμογών από στοιχηματικές εταιρίες θα τους ενθάρρυναν να εμπλακούν με το τζόγο ή αν εμπλέκονταν ήδη να ρισκάρουν περισσότερο. Για την κατηγορία των παικτών μετρίου έως υψηλού κινδύνου, το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 41%, σημειώνοντας διαφορά μεγαλύτερη του 30%. Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως τέτοιου είδους προτροπές έχουν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο σε άτομα που στοιχηματίζουν ήδη σε σταθερή βάση παρά σε όσους παίζουν περιστασιακά.

Αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει τους υπεύθυνους σχεδιασμού να επιλέξουν σωστά τους τομείς που πρέπει να εστιάσουν στην προσπάθεια να κάνουν το στοίχημα και το τζόγο γενικότερα ασφαλέστερο για όλους. Ωστόσο, είναι γεγονός πως οι ιστορίες για μεγάλες νίκες ενθαρρύνουν ακόμη και τους παίκτες χαμηλού κινδύνου να στοιχηματίσουν και στο πλαίσιο αυτό οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να εξετάσουν πως και πόσο συχνά αυτές οι ιστορίες είναι γενικά προσβάσιμες.

Πως διεξήχθη η έρευνα «Path To Play»

Η έρευνα χωρίστηκε σε δύο τύπους. Ο πρώτος ήταν η ποιοτική εξερεύνηση του «ταξιδιού» των παικτών. Διενεργήθηκαν συνολικά 18 συνεντεύξεις διάρκειας μιάμισης ώρας με παίκτες που επιλέγουν διαφορετικά τυχερά παιχνίδια έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια σε βάθος εικόνα για το πως καθιερώνονται οι συμπεριφορές στον τζόγο και πώς αυτό επηρεάζει τα πράγματα στη συνέχεια.

Είκοσι επτά συμμετέχοντες διατήρησαν ένα ψηφιακό ημερολόγιο για δύο εβδομάδες, όπου κατέγραψαν τις εμπειρίες τους από το στοίχημα και στη συνέχεια τους ζητήθηκε να ολοκληρώσουν στοχαστικές δραστηριότητες έτσι ώστε να κατανοήσουν τους κινδύνους που εμπεριέχονται στα διάφορα στάδια της στοιχηματικής τους διαδρομής.

Ο δεύτερος τύπος έρευνας αφορούσε την ποσοτική επικύρωση και το μέγεθος και περιλάμβανε μια ομάδα 937 συμμετεχόντων, όλοι εκ των οποίων είχαν στοιχηματίσει τους τελευταίους 12 μήνες. Αυτοί οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν μια διαδικτυακή έρευνα διάρκειας 20 λεπτών, η οποία έθετε ερωτήσεις σχετικά με τα διάφορα στάδια και την επιρροή που είχαν συγκεκριμένες καταστάσεις πάνω τους.

Στη συνέχεια, η αρμόδια αρχή εξέτασε πόσοι δήλωσαν ότι είχαν βιώσει κάθε επιρροή και πόσοι πίστευαν ότι η επίδραση αυτή τους ενθάρρυνε πραγματικά να στοιχηματίσουν είτε για πρώτη φορά είτε περισσότερο. Όλοι όσοι συμμετείχαν επιλέχθηκαν για να αντικατοπτρίσουν το μέσο όρο της κοινωνίας σε ότι αφορά την ηλικία, τη φυλή, το φύλο, την κοινωνική και οικονομική κατάσταση και το δείκτη επικινδυνότητας για τα προβλήματα τζόγου.

Ολοκληρώνοντας, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η έρευνα διεξήχθη με τέτοιο τρόπο ώστε οι ίδιοι οι ερωτηθέντες να είναι αυτοί που θα έκριναν τον αντίκτυπο των διαφόρων πιθανών ερεθισμάτων. Ο άνθρωπος άλλωστε παρουσιάζει αποδεδειγμένα αδυναμίες στη λήψη των βέλτιστων αποφάσεων και χωρίς να είναι πάντα απόλυτα συνειδητοποιημένος. Η πλειοψηφία των ανθρώπων για παράδειγμα, πιστεύει ότι η διαφήμιση δεν έχει καμία επίδραση πάνω τους, αλλά αυτό υποδηλώνει απλά πόσο λανθασμένα κατανοούν τον ίδιο τους τον εαυτό. Όλοι μας άλλωστε επηρεαζόμαστε από τον καταιγισμό διαφημίσεων, είτε πιστεύουμε ότι είμαστε «πολύ έξυπνοι» για να μας επηρεάσουν είτε όχι.