Το δύσκολο «σταυρόλεξο» στις διεθνείς αγορές

Tο τρίτο τρίμηνο τελείωσε χωρίς να ενθουσιάσει με τις αποδόσεις του τους επενδυτές. Οι παγκόσμιες μετοχικές αγορές (MSCI AC World) είναι σταθερές από τα μέσα του έτους, ενώ μικρά κέρδη εμφανίζουν οι μετοχές στις ΗΠΑ (+1,5%), στην Ευρώπη (+ 1,3%) και στην Ιαπωνία (+ 3,5%) και οι αντισταθμίζουν τις απώλειες των αναδυόμενων αγορών MSCI EM (-5%). Οι αποδόσεις των ομολόγων ήταν θετικές (1%-3%) με αυτά των αναδυόμενων αγορών να κινούνται σε αρνητικό έδαφος (-1%) και αντίθετα από τις παγκόσμιες αγορές. Τα βασικά εμπορεύματα μειώθηκαν συνολικά (-3%) λόγω της πτώσης σε όλους τους τομείς, πλην των πολύτιμων μετάλλων (+7%).

Το συμπέρασμα συνεπώς είναι ότι οι επιδόσεις του προηγούμενου τριμήνου αποδεικνύουν πως οι μεταβολές οφείλονται περισσότερο στην επιβράδυνση της τρέχουσας ανάπτυξης και των κερδών απ’ ό,τι στην προεξόφληση της επερχόμενης οικονομικής χαλάρωσης.

Δεδομένης αυτής της κατάστασης, η οποία αντανακλά κυρίως την αδυναμία μεταξύ της αμερικανικής και της κινεζικής αντιπροσωπίας να έλθουν σε κάποια συμφωνία στο θέμα του εμπορικού πολέμου και των δασμών, όπως και την αδύναμη ανάπτυξη τους τελευταίους 18 μήνες σε αρκετές περιοχές και ειδικά στην Ευρώπη, το ενδιαφέρον είναι φυσικά ποιες κατηγορίες μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων θα είναι η πλέον ωφελημένη στην περίοδο της νέας παγκόσμιας νομισματικής χαλάρωσης που έρχεται και η οποία μπορεί να ενισχυθεί και από τη δημοσιονομική χαλάρωση που ξεκινά σε αρκετές χώρες.

Το τέλος του έτους έρχεται με την απόδοση των αμερικανικού 10ετούς ομολόγου να κινείται χαμηλότερα από το 1,6%, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2016, ενώ την ίδια στιγμή η απόδοση του γερμανικού 10ετούς ομολόγου υποχώρησε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 0,74%. Οι κεντρικές τράπεζες σε Ινδία, Νέα Ζηλανδία και Ταϊλάνδη, κινούμενες γρηγορότερα έναντι της Fed, μείωσαν τα επιτόκια σε επίπεδα χαμηλότερα από τις προβλέψεις των αναλυτών, σε μια κίνηση που αντανακλά τις ανησυχίες για την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας.

Το νέο στοιχείο που θα επιδράσει στην ψυχολογία και θα διαμορφώσει ίσως τις αποδόσεις στους επόμενους μήνες είναι οι δείκτες υπευθύνων προμηθειών (PMI) και η υψηλή τους συσχέτιση μεταξύ αυτών των δεικτών και των αποδόσεων των περιουσιακών στοιχείων που ευνοούνται από την υψηλότερη ανάπτυξη. Η ανάλυση δείχνει ότι οι υψηλότερες αποδόσεις στις μετοχές σε διάστημα δωδεκαμήνου επιτυγχάνονται όταν:

1. Η ανάκαμψη της οικονομίας βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, δηλαδή ο δείκτης PMI βρίσκεται κάτω από το όριο του 50, αλλά με αυξητική τάση. Στην περίπτωση αυτή, η αναμενόμενη απόδοση είναι της τάξεως του 10%-12%.

2. Έχουμε ανοδική πορεία της οικονομίας, αλλά σε μεταγενέστερο στάδιο ανάπτυξης, δηλαδή ο δείκτης PMI κινείται πάνω από το όριο του 50 και με αυξητική τάση. Οι αναμενόμενες αποδόσεις είναι περίπου 8%.

3. Έχουμε πρώιμη οικονομική πτώση, δηλαδή ο δείκτης PMI κινείται πάνω από το όριο του 50, αλλά με πτωτική τάση. Οι εκτιμώμενες αποδόσεις είναι της τάξεως του 4%.

4. Έχουμε οικονομική πτώση, δηλαδή ο δείκτης PMI κινείται κάτω από το όριο του 50 και με πτωτική φάση. Οι αποδόσεις αναμένονται από αρνητικές έως θετικές σε ποσοστό +2%.

Η τρέχουσα φάση της παγκόσμιας οικονομίας είναι περίπλοκη αφού έχει τα χαρακτηριστικά τόσο από την περίπτωση 3, που προαναφέρθηκε, αλλά και αυξανόμενες ομοιότητες με την περίπτωση 4, αφού η παγκόσμια ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί για πάνω από 18 μήνες, με ρυθμό που είναι τώρα κάτω από την τάση. Αυτή η φάση στην παγκόσμια οικονομία συνήθως δημιουργεί αποδόσεις αρνητικές έως θετικές σε ποσοστό +2% ετησίως σε ένα χαρτοφυλάκιο πολλαπλών περιουσιακών στοιχείων, που περιλαμβάνει μετοχές, ομόλογα και εμπορεύματα.

Η πλειονότητα των οικονομολόγων τείνει στην άποψη ότι η δημοσιονομική και νομισματική παρέμβαση που έχει ξεκινήσει θα μπορέσει να σταθεροποιήσει την κατάσταση στα τέλη του 2019 και η οικονομία θα εισέλθει στη φάση αναβάθμισης (το πιο κερδοφόρο καθεστώς για τα περιουσιακά στοιχεία - περίπτωση 1) στις αρχές του 2020. Στον αντίποδα, υπάρχει μια μειοψηφία στις τάξεις των οικονομολόγων, που αυξάνεται τελευταία και πιστεύει ότι μόλις τώρα εισέρχεται η οικονομία στη φάση 4, για λόγους γεωπολιτικούς, οικονομικούς και στρατηγικούς.

Οι προκλήσεις είναι σημαντικές και στην τρέχουσα φάση δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί το μέγεθος της αρνητικής επίδρασης των δασμών, αφού σχεδόν όλα τα μοντέλα πρόβλεψης έχουν υποτιμήσει τις επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου στον τομέα των εταιρικών δαπανών και των κερδών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ISM, ο δείκτης PMI των καθαρών εξαγωγών στις ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο σημείωσε 2,3% πτώση σε σύγκριση με τον Αύγουστο, υποδεικνύοντας ότι οι νέες παραγγελίες εξαγωγών συρρικνώθηκαν για τρίτο συνεχή μήνα. Ο δείκτης σημείωσε τη χαμηλότερη τιμή του από τον Μάρτιο του 2009.

Τέλος, αυτό που θα αλλάξει δραματικά τις αποδόσεις στο τελευταίο τρίμηνο, αλλά και στο 2020 συνολικά, είναι η απόφαση των διαχειριστών να τιμολογήσουν ταχύτερα το τέλος του τρέχοντος οικονομικού κύκλου είτε εξαιτίας της Fed και του Τραμπ είτε εξαιτίας της κατάρρευσης των συζητήσεων για την εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Αυτό το σενάριο, το οποίο αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη πιθανότητα όσο η συμφωνία μετατίθεται χρονικά και η Fed ακολουθεί μια πολιτική ικανοποίησης του Τραμπ, μπορεί να γίνει εφαλτήριο για το τέλος του πιο μεγάλου bull market στη σύγχρονη ιστορία της Wall Street.