Γιατί ο χρυσός κερδίζει σε κάθε σενάριο

Οι έκτακτες συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία που έχουν προκύψει από την πανδημία και οι συνεχείς δημοσιονομικές και νομισματικές παρεμβάσεις έχουν δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνεχίσει να «λάμπει» το κίτρινο πολύτιμο μέταλλο, αφού το εξωτερικό περιβάλλον είναι ιδανικό για την επιστροφή και παραμονή του χρυσού στα χαρτοφυλάκια των επενδυτών με αυξημένες θέσεις.

Το τελευταίο διάστημα, όμως, και μετά το σκαρφάλωμα του χρυσού πάνω από τις 2.000 δολάρια ανά ουγκιά και την κορύφωση της τιμής του στις 2.089 δολάρια ανά ουγκιά στις αρχές Αυγούστου στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο COMEX της Νέας Υόρκης, η πορεία του χρυσού είναι πτωτική.

Παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες της πανδημίας δεν έχουν βελτιωθεί και η παγκόσμια οικονομία δεν δείχνει να καλυτερεύει, παρά την άνοδο της δραστηριότητας του τρίτου τριμήνου έναντι το δεύτερου τριμήνου, η πτώση του χρυσού είναι της τάξεως του 10%. Αν συνεπώς η πτώση δεν σημαίνει τίποτα παραπάνω από μια προσωρινή διόρθωση, η τιμή του μετάλλου θα πρέπει να αρχίσει σταδιακά να αλλάζει και πάλι πορεία, για να επιβεβαιώσει το μακροπρόθεσμο επενδυτικό αφήγημα που πολλοί επενδυτικοί οίκοι έχουν ως βασικό σενάριο.

Η άνοδος ωστόσο του δολαρίου και η περαιτέρω πτώση των πραγματικών επιτοκίων των ΗΠΑ μπορεί να αποτελούν τις αιτίες πίσω από το profit taking. Παραδοσιακά, η σχέση μεταξύ των μεταβολών του χρυσού και του αμερικανικού νομίσματος, ως ανταγωνιστικές μορφές επένδυσης για τη διατήρηση του πλούτου, είναι αρνητική. Δηλαδή η αύξηση της τιμής του δολαρίου έναντι των βασικών νομισμάτων (δείκτης DXY) επηρέαζε αρνητικά την τιμή του χρυσού και το αντίστροφο. Η πτώση του δολαρίου προκαλούσε και άνοδο στην τιμή του κίτρινου μετάλλου.

Αντίστοιχη είναι και η σχέση μεταξύ των μεταβολών των τιμών του χρυσού και των πραγματικών επιτοκίων των ΗΠΑ, όπου όσο υψηλότερα είναι τα πραγματικά επιτόκια τόσο χαμηλότερη είναι η επιθυμία των επενδυτών να κατέχουν χρυσό, ενώ στον αντίποδα, η αύξηση της τιμής του χρυσού συνδέεται με την πτώση του πραγματικού επιτοκίου.

Το καλό σενάριο για την οικονομία και τον χρυσό

Πέραν όμως των βραχυπρόθεσμων κινήσεων, σε ένα ευνοϊκό σενάριο για τις ΗΠΑ και την παγκόσμια οικονομία, ο χρυσός αναμένεται να επηρεαστεί θετικά και μακροπρόθεσμα τα επόμενα έτη από δύο πραγματικά γεγονότα. Το ένα είναι οι εκλογές στις ΗΠΑ και έτερο είναι η πορεία του πληθωρισμού. Αυτές οι δύο μεταβλητές θα παίξουν βασικό ρόλο στις μακροπρόθεσμες προοπτικές τόσο για τον χρυσό όσο και για το δολάριο.

Οι προεδρικές εκλογές και η επικράτηση του Biden, το οποίο είναι αυτή τη στιγμή το βασικό σενάριο των πολιτικών αναλυτών, θα είναι αναμφισβήτητα καλό νέο για τον χρυσό, αφού η πολιτική ενός πιο «φθηνού» δολαρίου θα έρθει στο προσκήνιο άμεσα έναντι της πολιτικής Trump. Παράλληλα, οποιοδήποτε γεγονός που θα θέσει τις βάσεις για αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος θα είναι παράγοντας risk-off για τις αγορές και θα οδηγήσει τους επενδυτές προς τα ασφαλή επενδυτικά καταφύγια όπως ο χρυσός.

Ανεξαρτήτως όμως του ποιος θα επικρατήσει στις αμερικανικές εκλογές, η χαλαρή δημοσιονομική πολιτική που θα ακολουθήσουν τόσο ο Biden όσο και ο Trump τα επόμενα τρίμηνα είναι προς όφελος της τιμής του κίτρινου μετάλλου. Η αύξηση του δημόσιου ελλείμματος και του χρέους που θα συνοδεύσει τη δημοσιονομική χαλαρότητα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στις λοιπές παγκόσμιες οικονομίες θα υποχρεώσει τη διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα, συνθήκη που επίσης ευνοεί την τιμή του χρυσού.

Το έτερο στοιχείο είναι ο πληθωρισμός. Οι παραπάνω χαλαρές πολιτικές υποστηρίζουν πολύ υψηλότερα επίπεδα πληθωρισμού, τα οποία θα πρέπει να συνδυαστούν με χαμηλές ή και αρνητικές αποδόσεις για τη βιωσιμότητα του αυξανόμενου χρέους. Ο χρυσός αποτελεί κατά έναν τρόπο φυσικό αντιστάθμισμα σε περιόδους υψηλότερου πληθωρισμού, αλλά και σε συνθήκες χαμηλών πραγματικών αποδόσεων.

To εναλλακτικό σενάριο για οικονομία και χρυσό

Υπάρχει όμως και ένα εναλλακτικό σενάριο που μπορεί να λάβει χώρα και θα επηρεάσει σημαντικά τη τιμή του χρυσού. Με την οικονομία των ΗΠΑ να βρίσκεται στο όριο και το δημοσιονομικό κενό (fiscal cliff) να μη γεφυρώνεται, το Κογκρέσο βρίσκεται σε αδιέξοδο. Σχεδόν 30 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ δεν λαμβάνουν πλέον τα επιπρόσθετα ομοσπονδιακά βοηθήματα ανεργίας που εισπράττουν τους τελευταίους τέσσερις μήνες και αντ' αυτού λαμβάνουν το κανονικό επίπεδο κρατικής ενίσχυσης ανεργίας.

Με την οικονομία στις ΗΠΑ στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή, κάθε φορά που η δημοσιονομική πολιτική υποχρεώνεται σε «κλείσιμο», η αυξανόμενη αφερεγγυότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων αλλά και τα κανονικά χαρακτηριστικά της ύφεσης βαραίνουν υπέρμετρα. Αν τελικά η αδυναμία μεταφραστεί σε μεγαλύτερη αφερεγγυότητα και μια μείωση των καταναλωτικών δαπανών, η πιθανότητα μιας οικονομικής ανάπτυξης σε σχήμα W είναι το πιο πιθανό σενάριο, προκαλώντας ένα ισχυρό αποπληθωριστικό σοκ και πιο παραδοσιακά φαινόμενα ύφεσης στους περισσότερους ανθρώπους.

Τέλος, με τα επίπεδα του χρέους, της μόχλευσης και της συγκέντρωσης πλούτου στην οικονομία να είναι σε ιστορικά υψηλά, οι διαταραχές στο εισόδημα των καταναλωτών θα οδηγήσουν ευκολότερα σε συστημικά αρνητικά αποτελέσματα, σε περίπτωση πολιτικής αναταραχής ή ευρείας αφερεγγυότητας. Καθώς η νομισματική βάση και οι ανησυχίες για την αύξηση των επιπέδων χρέους αυξάνονται, οι επενδυτές φοβούνται την υποτίμηση των νομισμάτων και αναζητούν εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία για προστασία.

Επιπρόσθετα, οι ανησυχίες για τη φερεγγυότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αλλά και των κυβερνήσεων αυξάνουν τη ζήτηση σε εναλλακτικές λύσεις έναντι των «χάρτινων». Συνεπώς, αν και οι αποδόσεις στις περισσότερες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων αυτές τις μέρες σχετίζονται είτε θετικά είτε αρνητικά με το θέμα της αύξησης ή μείωσης των πληθωριστικών προσδοκιών, ο χρυσός φαίνεται να ευνοείται σε κάθε περίπτωση.