* Οι πίνακες με τις υψηλότερες αποδόσεις έτους εταιριών στο Χ.Α., καθώς και τις αποδόσεις των FORTHnet, HOL, AB, Multirama, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

Τo ράλι των μετοχών που ξεκίνησε στις 9 Μαρτίου και συνεχίζεται μέχρι σήμερα δεν έχει μόνο επηρεάσει την ψυχολογία των επενδυτών στα χρηματιστήρια, αλλά επιπλέον έχει αρχίσει και να δημιουργεί νέα δεδομένα για τις επιχειρήσεις και τους ιδιοκτήτες τους.

Δεν είναι πλέον λίγοι οι επιχειρηματίες που αισιοδοξούν ότι από το β΄ εξάμηνο του έτους η ζήτηση θα αρχίσει να ανακάμπτει κι έτσι πιστεύουν ότι τους επόμενους μήνες θα πρέπει να δράσουν κατάλληλα, προκειμένου να... αρπάξουν την ευκαιρία και τελικά να βγουν ευνοημένοι από την κρίση.

* Άλλοι από αυτούς εντείνουν τις προσπάθειές τους για εξαγορές εταιριών οι οποίες είναι μεν σε δύσκολη θέση, πλην όμως έχουν να τους προσφέρουν σημαντική προστιθέμενη αξία.

* Άλλοι σκέφτονται να προχωρήσουν σε αυξήσεις κεφαλαίου με μετρητά, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι -πριν έρθει η ανάκαμψη- είναι καιρός για δημόσιες προτάσεις "στα χαμηλά"...

Είναι πολύ πιθανόν, λοιπόν, να υπάρξει έντονη κινητικότητα σε όλα αυτά τα μέτωπα κατά τους επόμενους μήνες, αρκεί φυσικά να μην ανατραπεί το υφιστάμενο κλίμα.

Μέχρι πριν από τρεις μήνες, τα βασικά ερωτήματα ήταν εάν το οικονομικό σύστημα θα μπορούσε να αντέξει την τρέχουσα κρίση, αν οι τράπεζες θα μπορούσαν να επιστρέψουν τις καταθέσεις στους πελάτες τους ή, ακόμη, αν τα συνταξιοδοτικά ταμεία θα μπορούσαν να καταβάλουν τις συντάξεις τους.
 
Αντίθετα, η σημερινή διαφωνία των αναλυτών δεν αφορά στο αν θα έρθει η ανάκαμψη, αλλά στο πότε θα έρθει και τι μορφή θα έχει. Κάποιοι πιστεύουν ότι θα έχει τη μορφή του γράμματος U (μετά την πτώση θα μεσολαβήσει σημαντική περίοδος στασιμότητας), άλλοι τη μορφή του W (θα ακολουθήσει μια νέα διόρθωση πριν από την οριστική ανάκαμψη) κι επίσης υπάρχουν και εκείνοι που αναμένουν ανάκαμψη της μορφής V (απότομη και ισχυρή).

Οι επιχειρηματίες, επιπλέον, βλέπουν τα πρώτα σημάδια τόνωσης της ρευστότητας τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στην Ελλάδα, καθώς φαίνεται πως σταδιακά οι τράπεζες όλο και κάποιες χαραμάδες ρευστότητας ανοίγουν προς την πραγματική οικονομία.

Επίσης, ολοένα και περισσότεροι ισχυροί επιχειρηματικοί όμιλοι αισιοδοξούν για (κάποια τουλάχιστον) βελτίωση της ζήτησης και των οικονομικών τους επιδόσεων από το δεύτερο εξάμηνο και μετά. Τρεις είναι οι κυριότεροι λόγοι που επικαλούνται:

1. Η τόσο μεγάλη πτώση της ζήτησης το τελευταίο εννεάμηνο ήταν αποτέλεσμα φόβου και όχι πραγματικής μείωσης του εισοδήματος. Τώρα αυτός ο φόβος άρχισε να υποχωρεί.

2. Σειρά επενδύσεων (κρατικά πακέτα στήριξης στο εξωτερικό, έργα του Γ΄ ΚΠΣ στην Ελλάδα) είναι σε θέση να βελτιώσουν σε κάποιον βαθμό τη σημερινή "νωχελικότητα".

3. Η πολιτική περιορισμού των αποθεμάτων (destocking) που ξεκίνησαν οι επιχειρήσεις εδώ και εννέα περίπου μήνες δείχνει να εξαντλεί τα όριά της, οπότε ο ρυθμός των παραγγελιών πιστεύεται ότι θα αρχίσει να αυξάνεται σταδιακά και πάλι.

--- Η κλασική περίπτωση

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν είναι λίγοι οι βασικοί μέτοχοι των εισηγμένων ομίλων που σκέφτονται τον τρόπο με τον οποίο είτε οι εταιρείες τους είτε ακόμη και οι... ίδιοι προσωπικά θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν αυτήν τη συγκυρία!

Κλασικό παράδειγμα είναι η περίπτωση των δημόσιων προτάσεων. Μας φαίνεται πολύ δύσκολο να πιστέψουμε ότι ο βασικός μέτοχος μιας εισηγμένης την αποσύρει από το χρηματιστήριο αγοράζοντας όλες τις μειοψηφίες αν δεν πιστεύει ότι οι μετοχές στα τρέχοντα επίπεδα είναι σαφώς υποτιμημένες.

Ιδίως μάλιστα στις περιπτώσεις εκείνες όπου το τελευταίο ράλι έχει φουντώσει τις προσδοκίες ορισμένων για το ξεκίνημα ενός νέου ανοδικού κύματος στη Σοφοκλέους που -έστω και με διορθώσεις- θα διαρκέσει αρκετά χρόνια. Και φυσικά δεν αναφερόμαστε μόνο στις δημόσιες προτάσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας (Multirama, ΑΒ Βασιλόπουλος κ.ά.) αλλά και σε σειρά άλλων εισηγμένων, οι βασικοί μέτοχοι των οποίων εξετάζουν σοβαρά ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Ο κίνδυνος μάλιστα για τους μετόχους μειοψηφίας δεν είναι περιορισμένος, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι βασικοί μέτοχοι έχουν συγκεντρώσει (είτε άμεσα είτε μέσω φίλιων χαρτοφυλακίων) ποσοστά που υπερβαίνουν ακόμη και το 80%, άρα σχετικά εύκολα θα μπορούσαν να φτάσουν στο 90%, μέγεθος που καθιστά την αποδοχή της δημόσιας πρότασης υποχρεωτική για τους μικρομετόχους.

--- Καύσιμα για deals

Αυξημένη κινητικότητα παρατηρείται επίσης και στο μέτωπο των deals. Οι επιχειρηματίες γνωρίζουν ότι η κρίση δεν θα έχει μόνο θύματα αλλά και κερδισμένους. Οι υγιέστερες εταιρίες κάθε κλάδου έχουν ήδη βολιδοσκοπήσει περιπτώσεις άλλων επιχειρήσεων που μπορεί μεν να αντιμετωπίζουν προβλήματα, αλλά όλο και κάποια προστιθέμενη αξία θα μπορούσαν να αποφέρουν.
 
Μέχρι στιγμής, βέβαια, ελάχιστα deals υπήρξαν, και ενδεικτική είναι η δήλωση υψηλόβαθμου στελέχους εισηγμένης: "Πώς να κάνεις εξαγορές; Μπορεί όλοι να γκρινιάζουμε για την κρίση, αλλά όταν μας γίνεται μια πρόταση, το τίμημα δεν το κατεβάζουμε»... Η ουσία δηλαδή είναι ότι οι απαιτήσεις των πωλητών δεν έχουν μειωθεί κατά πολύ, πλην όμως το τελευταίο χρονικό διάστημα υπάρχουν δύο παράγοντες ικανοί να επιταχύνουν τις διαδικασίες για deals:

* Το γεγονός ότι κάτω από ένα κλίμα αισιοδοξίας που έχει δημιουργηθεί από ορισμένους, αρκετοί επιχειρηματίες πιστεύουν ότι η οικονομική κατάσταση θα αρχίσει σχετικά σύντομα να αναστρέφεται, άρα δεν απομένουν παρά κάποιοι μήνες ώστε να αρπάξουν την ευκαιρία των σχετικά φθηνών εξαγορών.

* Η σταδιακή τόνωση της διεθνούς ρευστότητας έχει καταστήσει περισσότερο "συνεργάσιμες" τις τράπεζες στο θέμα μιας πιθανής χρηματοδότησης.

Στη Σοφοκλέους, βέβαια, το θέμα των deals έχει επικεντρωθεί τελευταία στα πιστωτικά ιδρύματα και τις τηλεπικοινωνίες, ωστόσο κινητικότητα υπάρχει και στους υπόλοιπους κλάδους, με αποτέλεσμα να μην είναι λίγοι εκείνοι που αναμένουν αρκετές ειδήσεις μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.

Παράγοντες της αγοράς, επίσης, πιθανολογούν ότι μέχρι το τέλος του έτους θα βλέπουμε ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις να προχωρούν σε αυξήσεις κεφαλαίου με καταβολή μετρητών.

Λόγω του καλύτερου κλίματος οι βασικοί μέτοχοι είναι περισσότερο σίγουροι για το μέλλον της εταιρίας τους σε σχέση με το παρελθόν κι έτσι ορισμένοι από αυτούς θα βάλουν το χέρι στην τσέπη είτε για να κλείσουν πληγές που προήλθαν από την κρίση είτε με σκοπό η επιχείρησή τους να βγει επιθετικά στη μετά την κρίση περίοδο, κερδίζοντας μερίδια αγοράς και αυξάνοντας την κερδοφορία της.

--- Οι αποτιμήσεις και το timing

Οι αποτιμήσεις παίζουν τον κυρίαρχο ρόλο στα deals. Αντίθετα, όμως, απ’ ό,τι πιστεύεται ή απ’ ό,τι θα έπρεπε να ισχύει, σημαντικά deals, εξαγορές και συγχωνεύσεις αλλά και στρατηγικές συμμαχίες σχεδόν πάντοτε γίνονται όταν οι αποτιμήσεις είναι υψηλές και οι αγορές είναι ανοδικές. Ο λόγος είναι πιο απλός απ’ ό,τι φαίνεται.

Τα διεθνή funds αλλά και οι ίδιες οι επιχειρήσεις μπορούν να τραβήξουν κεφάλαια πολύ ευκολότερα σε ανοδικές αγορές. Η άνοδος της αγοράς από τα χαμηλά του Μαρτίου ξεπερνάει το 50% σε επίπεδο Γενικού Δείκτη και η διάθεση για deals, για δημόσιες προτάσεις αλλά και για εκδόσεις μετοχών δείχνει τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης.

Το timing για την ύπαρξη πραγματικού ενδιαφέροντος σχετικά με νέες επιχειρηματικές κινήσεις δεν είναι τυχαίο. Η επίσπευση των ενεργειών από την πλευρά των εταιριών αποτελεί ίσως το σημαντικότερο στοιχείο ότι σε αυτά τα επίπεδα τιμών υπάρχουν ουσιαστικές ευκαιρίες και θα μπορούσαν να δημιουργηθούν πραγματικά κέρδη. Αν δεν ισχύουν τα δύο παραπάνω, τότε δεν υφίσταται ουσιαστικός λόγος για την επίσπευση των ενεργειών.

Ο πραγματικός πρωταγωνιστής δεν είναι άλλος από τον κλάδο των telecoms, στον οποίο φαίνεται ότι οι δυνάμεις της συσσώρευσης έχουν πάρει μπροστά, αφού η ελληνική αγορά ευρυζωνικών υπηρεσιών φαίνεται ότι προσφέρεται για μεγαλύτερο βαθμό συγκέντρωσης. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως οι ενέργειες τόσο για τη Forthnet όσο και τη Hellas on Line υπάγονται σε αυτήν τη λογική.

Στο ταμπλό της Σοφοκλέους, οι τίτλοι που συμμετέχουν σε νέες κινήσεις έχουν αποδώσει σημαντικά κέρδη. Η μετοχή της Forthnet σημειώνει κέρδη 84,4% στο διάστημα του ενός μήνα και από την 1η/1 τα κέρδη της έχουν διαμορφωθεί στο 149,3%. Ωστόσο, σε επίπεδο 52 εβδομάδων οι απώλειές της προσεγγίζουν ακόμη το 53%. Για τη Hellas on Line η απόδοση τον τελευταίο μήνα είναι 2,3%, μόλις ωστόσο από την 1η/1 τα κέρδη ανέρχονται στο 53% και το τελευταίο τρίμηνο σε 75,2%. Για τις περιπτώσεις των εταιριών ΑΒ Βασιλόπουλος και Multirama οι αποδόσεις είναι αρκετά διαφορετικές.

Για την ΑΒ, η απόδοση από την 1η/1 είναι 21,46%, ενώ για τη Multirama οριακά αρνητική και +12% στο τρίμηνο.

--- Μήνυμα από τις αγορές

Οι συνθήκες στον κόσμο δεν φαίνεται να είναι ευνοϊκές την παρούσα χρονική στιγμή για deals, αφού τόσο το κόστος του χρήματος όσο και η ρευστότητα κινούνται σε στενά μονοπάτια.

Παράλληλα, το γεγονός ότι οι περισσότεροι επιχειρηματικοί όμιλοι εφαρμόζουν σαφώς πιο αμυντική τακτική δυσκολεύει σημαντικά τις συνθήκες που απαιτούνται για την πραγματοποίηση συμφωνιών. Με τον μεγάλο χρηματοδότη της αγοράς των deals και το χρηματοπιστωτικό σύστημα να νοσεί, οι διαδικασίες χρηματοδότησης έχουν δυσκολέψει σημαντικά.

Ωστόσο τα deals συνεχίζονται και φέτος, όμως αυτό που παρατηρούμε μέχρι στιγμής είναι ότι o αριθμός και η αξία τους δεν προσεγγίζουν τους καταιγιστικούς ρυθμούς οι οποίοι παρατηρήθηκαν στο πρώτο εξάμηνο του 2008. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Dealogic, για το πρώτο τρίμηνο του 2009 η παγκόσμια αξία εξαγορών και συγχωνεύσεων μειώθηκε 32%, στα 561,1 δισ. δολάρια, έναντι 830 δισ. δολ. περίπου το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2008.

Παράλληλα, εκτός από την αξία και ο αριθμός των συμφωνιών μειώθηκε 29%, στις 7.554 από 10.182 το 2008, ωστόσο παρουσιάστηκε σημαντική άνοδος στα deals αξίας άνω των 10 δισ. δολαρίων. Ειδικά στις ΗΠΑ, η μείωση στην αξία διαμορφώθηκε στο 42%, στα 216,4 δισ. δολάρια.

Όμως, όσον αφορά στην έκδοση μετοχών από επιχειρήσεις, στοιχείο βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης, ο τρέχων μήνας είναι ήδη πολύ σημαντικός αφού θεωρείται ο πιο δραστήριος σύμφωνα με στοιχεία της Dealogic. Από τις αρχές του έτους έως σήμερα οι εκδόσεις μετοχών έχουν φτάσει στα 55 δισ. δολάρια περίπου, με αποτέλεσμα να σηματοδοτείται η πιο κινητική περίοδο από το 2000, σύμφωνα με τα στοιχεία πάντα της Dealogic.

Από τις αρχές Μαΐου οι αμερικανικές εταιρίες προέβησαν σε εκδόσεις μετοχών και μετατρέψιμων ομολογιών συνολικής αξίας 28,9 δισ. δολαρίων, έναντι 6,5 δισ. δολάρια για τον Μάρτιο.

* Οι πίνακες με τις υψηλότερες αποδόσεις έτους εταιριών στο Χ.Α., καθώς και τις αποδόσεις των FORTHnet, HOL, AB, Multirama, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

** Αναδημοσίευση από το 583ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 22-26 Μαΐου 2009.