Κλίμα... συμφωνίας στο Παρίσι για την κλιματική αλλαγή

Περισσότεροι από 140 ηγέτες, περιλαμβανομένου του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα και του Κινέζου προέδρου Ζι Ζινπίνγκ, θα συγκεντρωθούν στο Παρίσι για το μεγαλύτερο διπλωματικό γεγονός της Γαλλίας από το 1948, σε μια προσπάθεια να καταλήξουν στην πρώτη πραγματικά παγκόσμια συμφωνία για τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου.

Σύμφωνα με το Bloomberg, οι διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που θα διαρκέσουν για δύο εβδομάδες, έχουν ήδη «συγκεντρώσει» δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών ρύπων από 177 εκ των 195 χωρών που εμπλέκονται, σηματοδοτώντας μια ευρύτερη στήριξη για μια συμφωνία σε σχέση με την τελευταία φορά που επιχειρήθηκε κάτι τέτοιο, πριν από έξι χρόνια. Εκείνες οι διαπραγματεύσεις στην Κοπεγχάγη κατέληξαν σε αποδιοργάνωση, με αλληλοκατηγορίες μεταξύ των βιομηχανοποιημένων και των αναπτυσσόμενων κρατών.

Τώρα, καθώς το κόστος των εναλλακτικών των ορυκτών καυσίμων μειώνεται και καθώς εντείνεται η επιστημονική ανησυχία για τη θέρμανση του πλανήτη, υπάρχει ισχυρότερη πολιτική βούληση για ανάληψη δράσης. Οι αντιπροσωπείες άνοιξαν χθες Κυριακή τις συζητήσεις και οι ηγέτες θα μιλήσουν σήμερα προκειμένου να δώσουν πολιτική δυναμική στη διαδικασία.

«Τα άστρα είναι αυτή τη στιγμή πιο ευθυγραμμισμένα για να καταλήξουμε σε συμφωνία από ποτέ», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα σε δημοσιογράφους ο ειδικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ για την κλιματική αλλαγή Todd Stern. «Έχουμε το πλεονέκτημα αυτών των 170 στόχων που έχουν υποβληθεί».

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, που κόστισαν τη ζωή 130 ανθρώπων στο Παρίσι πριν από δύο εβδομάδες, οδήγησαν τις αρμόδιες αρχές να ακυρώσουν τις διαδηλώσεις που σχεδίαζαν περιβαλλοντικές ομάδες, αφαιρώντας κάποιο από το «χρώμα» του event, που αναμενόταν να προσελκύσει 60.000 ανθρώπους στην πόλη, ωστόσο η πολιτική αποφασιστικότητα για επίτευξη συμφωνίας παραμένει.

Ισχυρή αποδοκιμασία

«Θα είναι μια ισχυρή αποδοκιμασία για τους τρομοκράτες, όταν ο κόσμος σταθεί ως ένα», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Ομπάμα κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε με τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ.

Εξακολουθούν να υφίστανται διαφωνίες ως προς τη νομική φύση της συμφωνίας, τον μηχανισμό που θα παρακινεί σε ενέργειες στο μέλλον καθώς και ως προς το πόση στήριξη θα πρέπει να δώσουν οι βιομηχανοποιημένες χώρες στις φτωχότερες χώρες, για να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων και να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της θέρμανσης του πλανήτη, όπως αναφέρει το Bloomberg. Οι ηγέτες αποχωρούν μετά τις ομιλίες τους, αφήνοντας τα ακανθώδη ζητήματα στις αντιπροσωπείες που απαρτίζονται κυρίως από υπουργεία περιβάλλοντος και ενέργειας, σχολιάζει.

«Η χρηματοδότηση του κλίματος μπορεί να 'σκοτώσει' τη συμφωνία στο Παρίσι», προειδοποίησε ο πρώην υπουργός περιβάλλοντος της Ινδίας και 'βετεράνος' της Κοπεγχάγης Jairam Ramesh. Οι βιομηχανοποιημένες χώρες πρέπει να δείξουν το πώς θα υλοποιήσουν μια υπόσχεση που δόθηκε για πρώτη φορά το 2009 για ενίσχυση της ετήσιας κλιματικής βοήθειας στα 100 δισ. δολάρια μέχρι το 2020, σχολίασε.

Κάτι που καθιστά πιο επείγουσα την επίτευξη συμφωνίας είναι ένα εύρημα του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας, σύμφωνα με το οποίο οι παγκόσμιες θερμοκρασίες πιθανότατα να σημείωσαν ρεκόρ το 2015. Οι δεσμεύσεις -που είναι αδιαπραγμάτευτες- αφήνουν τον πλανήτη σε τροχιά αύξησης 2,7 βαθμών Κελσίου από τη βιομηχανική επανάσταση, σύμφωνα με το Climate Action Tracker, ένα project που δημιούργησαν τέσσερα ινστιτούτα κλιματικών ερευνών.

Πρόκειται για θερμοκρασία υψηλότερη από τον στόχο των 2 βαθμών που είχε τεθεί στις προηγούμενες διαπραγματεύσεις, μια μεταβολή στο κλίμα που και πάλι θα είναι ταχύτερη από τότε που έληξε η τελευταία εποχή των παγετώνων. Τα πιο ευάλωτα κράτη θέλουν ο στόχος να τεθεί στον 1,5 βαθμό, ώστε να προστατευθούν από την άνοδο της στάθμης των υδάτων.

«Δεν είμαστε ασφαλείς σε ό,τι αφορά στους 2 βαθμούς, όμως οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν βλέπουν το χρήμα που χρειάζονται προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες αυτής της αστοχίας», ανέφερε ο πρώην επικεφαλής του ΟΗΕ για το κλίμα, Yvo de Boer, ο οποίος ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων της Κοπεγχάγης και τώρα ηγείται του Global Green Growth Institute στη Σεούλ.

Ο Alden Meyer, ο οποίος παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις για πάνω από δύο δεκαετίες στη Union of Concerned Scientists, μια ομάδα υπεράσπισης της Μασαχουσέτης, ανέφερε πως ακόμα και μια «λογική» συμφωνία στο Παρίσι «δεν θα μας δώσει εγγυήσεις ότι μπορούμε να επανέλθουμε σε τροχιά συγκράτησης της θέρμανσης του πλανήτη κάτω των 2 βαθμών. Θα μας δώσει μόνο μια πιθανότητα να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε τα επόμενα αρκετά χρόνια για να φτάσουμε εκεί».

Μια άλλη «μάχη» στην ατζέντα του Παρισιού θα αφορά στο πώς θα διασφαλιστεί ότι οι χώρες κατά περιόδους θα «αυξάνουν» τη φιλοδοξία τους για μείωση της ρύπανσης, σύμφωνα με τη Laurence Tubiana, πρέσβειρα κλιματικής αλλαγής της Γαλλίας, η οποία θα βοηθήσει στον συντονισμό των διαπραγματεύσεων. Οι αντιπροσωπείες θα πρέπει να στείλουν «ένα ευρύ μήνυμα ότι η οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου είναι το νέο κανονικό».

Σύμφωνα με το Bloomberg, δεν είναι μόνο οι χώρες που βρίσκονται σε κινητοποίηση. Ο ΟΗΕ έχει συγκεντρώσει δεσμεύσεις για καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής από περισσότερες από 2.000 πόλεις παγκοσμίως και περισσότερες από 2.000 επιχειρήσεις, οι οποίες θα παρουσιαστούν σε συσκέψεις που θα προσελκύσουν χιλιάδες ανθρώπους σε venues εκτός των εγκαταστάσεων του ΟΗΕ στο Παρίσι.

«Το Παρίσι θα είναι ένα σημείο καμπής», σχολίασε ο Steve Howard, επικεφαλής του τμήματος βιωσιμότητας της Ikea. «Θα αποτελέσει το σημείο καμπής στον χρόνο μεταξύ της οικονομίας των ορυκτών καυσίμων και της εποχής των ανανεώσιμων».

Ο ενθουσιασμός για μια συμφωνία έρχεται σε αντίθεση με τη συνάντηση της Κοπεγχάγης το 2009, όταν μόλις 55 κράτη ανταποκρίθηκαν στην καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή δεσμεύσεων. Αυτή τη φορά, οι αντιπροσωπείες συντόνισαν τις θέσεις τους και έθεσαν πολλά από τα στοιχεία για μια συμφωνία, προτού φτάσουν στο Παρίσι.

Οι ΗΠΑ έπεισαν τους συμμάχους τους και την Κίνα να στηρίξουν μια εθελοντική προσέγγιση σε ό,τι αφορά στη μείωση των εκπομπών ρύπων, αντί για μια συμφωνία που θα θέτει δεσμευτικούς στόχους. Αυτό θα επιτρέπει στην αμερικανική κυβέρνηση να παρακάμπτει την έγκριση της Γερουσίας, αν και προκαλεί τριβές με νησιωτικά έθνη και με τους Ευρωπαίους, με τον Ολάντ να δηλώνει αυτόν τον μήνα ότι «πρέπει να δώσουμε στην όποια συμφωνία δεσμευτικό χαρακτήρα».

«Η επιβίωσή μας βασίζεται σε μια καλή συμφωνία», σχολίασε ο υπουργός Εξωτερικών των Μαλδίβων, Dunya Maumoon. Πρέπει να διασφαλίσει ότι «εξακολουθούν να υπάρχουν ευκαιρίες για τις χώρες να επιστρέψουν με πιο φιλόδοξους στόχους».