Ξανά μεγάλα λόγια για το κλίμα, κινήσεις στην αγορά ρύπων

Νέες ηχηρές υποσχέσεις και φιλόδοξες δεσμεύσεις ανακοινώνουν οι ηγέτες των ισχυρότερων χωρών του πλανήτη στην σκιά επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των προειδοποιήσεων από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) ότι οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά, γεγονός το οποίο δείχνει ότι η οικονομική ανάκαμψη από την COVID-19 "μόνον βιώσιμη δεν είναι" για το κλίμα.

Ο ένας μετά τον άλλον οι ηγέτες χαιρετίζουν τους νέους στόχους των ΗΠΑ για τη μείωση των εκπομπών αερίων που διπλασιάζουν στο 50% τον περιορισμό στη δεκαετία, σε σύγκριση με το 2005.

Την ίδια ώρα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προτείνει την καθιέρωση ενός κατώτατου ορίου τιμών άνθρακα για τους μεγαλύτερους ρυπαντές της ατμόσφαιρας, όπως η ομάδα G20, για την κάλυψη έως και 80% των παγκόσμιων εκπομπών, δήλωσε η επικεφαλής του Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.

Παράλληλα η Ευρώπη θα εφαρμόσει το εμπόριο εκπομπών αέριων ρύπων στα κτίρια και στις μεταφορές, όπως δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε μια σύνοδο κορυφής παγκόσμιων ηγετών για το κλίμα.

Η αγορά άνθρακα της ΕΕ είναι η ραχοκοκαλιά του σχεδίου της να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Το σχέδιο αναγκάζει τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας και τη βιομηχανία να αγοράζουν άδειες όταν εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα βάζοντας ουσιαστικά μια τιμή στη ρύπανση. Οι εταιρίες μπορούν να αγοράζουν και να πουλούν αυτές τις άδειες διοξειδίου του άνθρακα, γνωστές ως "εμπόριο εκπομπών".

Η φον ντερ Λάιεν είπε πως η ΕΕ θα επεκτείνει το εμπόριο εκπομπών σε νέους τομείς, στο πλαίσιο μιας δέσμης πολιτικών που αναμένονται τον Ιούνιο και έχουν σχεδιαστεί προκειμένου να καταστήσουν πιο πράσινο κάθε τομέα της οικονομίας.

"Θα κάνουμε το εμπόριο εκπομπών να λειτουργεί όχι μόνο για την παραγωγή ενέργειας και τη βιομηχανία, αλλά και για τις μεταφορές και για τα κτίρια", είπε η φον ντερ Λάιεν σε μια διαδικτυακή σύνοδο κορυφής για την κλιματική αλλαγή με οικοδεσπότη την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

"Ο άνθρακας πρέπει να έχει το τίμημά του, γιατί η φύση δεν μπορεί πλέον να πληρώνει το τίμημα".

Οι τιμές άνθρακα στην ΕΕ έφθασαν στο υψηλό των 47 ευρώ τον τόνο, αφού η ΕΕ ανακοίνωσε έναν πιο φιλόδοξο στόχο για τη μείωση των εκπομπών της αυτήν την δεκαετία. Οι αναλυτές ενίσχυσαν επίσης τις προβλέψεις τους για την τιμή τα επόμενα χρόνια στη βάση προσδοκιών ότι ο νέος στόχος θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ζήτηση και έλλειψη αδειών διοξειδίου του άνθρακα.

Ένα σημαντικό ερώτημα για τις επιχειρήσεις είναι αν η ΕΕ θα προσθέσει τα κτίρια και τις μεταφορές στην τρέχουσα αγορά άνθρακα της ΕΕ, ή αν θα δημιουργήσει ένα νέο, ξεχωριστό σύστημα, ενδεχομένως με μια διαφορετική τιμή διοξειδίου του άνθρακα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πει επίσης πως θέλει να επεκτείνει την αγορά άνθρακα στα πλοία, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει δώσει πολλές λεπτομέρειες για το πώς σχεδιάζει να το κάνει.

Μεγάλες κουβέντες, υψηλές προσδοκίες, σπασμένες υποσχέσεις...

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν κάλεσε τον πλανήτη να περάσει στη «δράση», στη σύνοδο κορυφής που συγκάλεσε για το κλίμα, αποκαλύπτοντας τον νέο στόχο της κυβέρνησής του για τη μείωση των εκπομπών αερίων, τον οποίο χαιρέτισαν πολλοί ηγέτες, κάνοντας λόγο για την «επιστροφή» της Ουάσινγκτον στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.

«Είμαι πολύ ευχαριστημένη που βλέπω ότι οι ΗΠΑ επιστρέφουν για να εργαστούν μαζί μας για το κλίμα», τόνισε η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κόσμος χρειάζεται τη δική σας συμβολή, αν θέλουμε πραγματικά να τηρήσουμε τους φιλόδοξους στόχους μας», πρόσθεσε απευθυνόμενη στον Μπάιντεν.

Η καγκελάριος έκρινε ότι η νέα κλιματική δέσμευση των ΗΠΑ στέλνει «ένα σαφές μήνυμα στη διεθνή κοινότητα».

Ο 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ υποσχέθηκε, στην έναρξη αυτής της διαδικτυακής, διήμερης συνόδου με τη συμμετοχή περίπου 40 παγκόσμιων ηγετών, να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου κατά 50% με 52% έως το 2030 συγκριτικά με το 2005.

Ο στόχος αυτός διπλασιάζει σχεδόν την προηγούμενη δέσμευση της Ουάσιγκτον για μείωση κατά 26-28% με ορίζοντα το 2025.

Προειδοποιώντας για «το τίμημα της απραξίας» ο Τζο Μπάιντεν έκανε έκκληση στον υπόλοιπο κόσμο να ακολουθήσει το αμερικανικό παράδειγμα.

«Πρέπει να αναλάβουμε δράση, όλοι μας», «πρέπει να επιταχύνουμε», δήλωσε ο Μπάιντεν, επισημαίνοντας ότι «καμία χώρα δεν μπορεί να επιλύσει αυτή την κρίση μόνη της».

Ο ένας μετά τον άλλον, οι ηγέτες που προσκλήθηκαν σε αυτήν την τηλεδιάσκεψη, σχεδόν 100 ημέρες μετά την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Μπάιντεν, ανακοίνωσαν τις δικές τους δεσμεύσεις και χαιρέτισαν τη στροφή της Ουάσιγκτον, μετά από τέσσερα χρόνια απραξίας και άρνησης, επί προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε «να επιταχυνθεί η εφαρμογή των δεσμεύσεων με ορίζοντα το 2030». Αναφερόμενος στη νέα δέσμευση του Μπάιντεν έκανε λόγο για «μια ιστορική επιλογή, στον δρόμο που θα μας οδηγήσει στη Γλασκώβη (την πόλη που θα φιλοξενήσει τη σύνοδο COP26 για το κλίμα τον Νοέμβριο). «Ένας μόνο στόχος υπάρχει για τις επόμενες εβδομάδες και τους επόμενους μήνες: να επιταχύνουμε», συνέχισε, ζητώντας να καθοριστεί «ένα συγκεκριμένο, μετρήσιμο και επαληθεύσιμο πλάνο δράσης».

Ο Μακρόν ζήτησε μεταξύ άλλων «να δοθεί μια τιμή στον άνθρακα» συμπεριλαμβάνοντας «την κλιματική διάσταση στο κόστος των επενδύσεων και των εμπορικών σχέσεών μας», παραπέμποντας στον φόρο άνθρακα που θέλει να εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στα σύνορά της. Επίσης, αναφέρθηκε στην προσεχή σύνοδο της 18ης Μαΐου που θα διεξαχθεί στο Παρίσι με αντικείμενο τη βιώσιμη χρηματοδότηση των οικονομιών της Αφρικής και ζήτησε να πιεστούν οι δημόσιες αναπτυξιακές τράπεζες να χρηματοδοτήσουν έργα ουδέτερα σε άνθρακα.

Ο Μακρόν παραδέχτηκε ότι η Γαλλία είναι μία από τις πολλές χώρες που καθυστερούν την εφαρμογή των δεσμεύσεών τους σε ό,τι αφορά την επίτευξη του στόχου, που είναι να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας μόνο στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Διαβεβαίωσε όμως ότι βρίσκεται «σε φάση επιτάχυνσης», ιδίως όσον αφορά την παραγωγή αιολικής ενέργειας και τη μόνωση των κατοικιών.

Αλλάζουν τα δεδομένα;

Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον από την πλευρά του χαιρέτισε και αυτός τους νέους στόχους της αμερικανικής πολιτικής οι οποίοι, όπως σχολίασε, «αλλάζουν τα δεδομένα» όσον αφορά την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Ο Τζόνσον επιβεβαίωσε ότι ο στόχος του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως ανακοίνωσε την Τρίτη, είναι να μειωθούν οι εκπομπές καυσαερίων κατά 78% μέχρι το 2035, σε σύγκριση με το 1990.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός χαιρέτισε επίσης και την ομιλία του προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ που είπε ότι στόχος είναι ο κόσμος να ζει «σε αρμονία με τη φύση».

Εκ μέρους του Καναδά, ο πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό δεσμεύτηκε ότι η χώρα του θα μειώσει τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 40-45% μέχρι το 2030, σε σχέση με το 2005. Ο Ιάπωνας ομόλογός του, Γιοσιχίντε Σούγκα, ανακοίνωσε από την πλευρά του ότι θα μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά 46% με ορίζοντα το 2030, σε σχέση με το 2013. Ο προηγούμενος στόχος της Ιαπωνίας ήταν να επιτευχθεί μείωση κατά 26%.

Ακόμη και ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου, που διατηρούσε στενή σχέση με τον Τραμπ, αλλά όχι και με τον Τζο Μπάιντεν, δεσμεύτηκε να βάλει τέλος στην παράνομη εκδάσωση του Αμαζονίου μέχρι το 2030 και να προωθήσει την ουδετερότητα άνθρακα της χώρας του μέχρι το 2050, δηλαδή μία δεκαετία νωρίτερα από τον προηγούμενο στόχο. Είπε επίσης ότι θα διπλασιάσει τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων προστασίας του περιβάλλοντος.

«Είναι μια ενθαρρυντική αρχή» και «αρχίζουμε να κάνουμε πραγματικές προόδους», σχολίασε ο Μπάιντεν μετά τις πρώτες ανακοινώσεις.

Προειδοποίηση IEA για αυξημένες εκπομπές αέριων ρύπων

Οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 από τον ενεργειακό τομέα αναμένεται να αυξηθούν κατά σχεδόν 5% φέτος, γεγονός το οποίο δείχνει ότι η οικονομική ανάκαμψη από την COVID-19 "μόνον βιώσιμη δεν είναι" για το κλίμα, ανακοίνωσε μια ημέρα πριν ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA).

Η Επισκόπηση Παγκόσμιας Ενέργειας του IEA για το 2021 προβλέπει ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα ανέλθουν σε περίπου 33 δισεκατομμύρια τόνους φέτος, γεγονός που δείχνει ότι θα αυξηθούν κατά 1,5 δισεκατομμύρια τόνους από τα επίπεδα του 2020. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ενιαία αύξηση σε περισσότερο από μια δεκαετία, σύμφωνα με τον ίδιο.

"Αυτή είναι μια αυστηρή προειδοποίηση ότι η οικονομική ανάκαμψη από την κρίση της COVID-19 μόνον βιώσιμη δεν είναι σήμερα για το κλίμα μας", υπογράμμισε ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA Φατίχ Μπιρόλ.

Η φετινή αύξηση είναι πιθανό ότι θα προκληθεί από μια ανάκαμψη της χρήσης άνθρακα στον ενεργειακό τομέα, πρόσθεσε ο Μπιρόλ, σημειώνοντας ότι από την έκθεση του IEA προβλέπεται ότι η αύξηση αυτή θα είναι ιδιαίτερα μεγάλη στην Ασία.

Το γεγονός αυτό θα πρέπει να οδηγήσει στην άσκηση πιέσεων στις κυβερνήσεις να δράσουν κατά της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τον IEA.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα πραγματοποιήσει διαδικτυακή σύνοδο κορυφής με τη συμμετοχή δεκάδων ηγετών από όλον τον κόσμο αυτήν την εβδομάδα για να συζητηθεί το ζήτημα αυτό ενόψει των παγκόσμιων συνομιλιών που θα γίνουν στην Σκωτία αργότερα φέτος. Πέρυσι, όταν η χρήση ενέργειας μειώθηκε λόγω της πανδημίας του νέου κορονοϊού, οι εκπομπές CO2 που συνδέονταν με την ενέργεια μειώθηκαν κατά 5,8% σε 31,5 δισεκατομμύρια τόνους, έπειτα από μια κορύφωσή τους το 2019 σε 33,4 δισεκατομμύρια τόνους.

Στην επισκόπηση του IEA για φέτος αναλύθηκαν τα πιο πρόσφατα εθνικά στοιχεία που υπάρχουν από όλον τον κόσμο, οι τάσεις οικονομικής ανάπτυξης και τα νέα ενεργειακά σχέδια τα οποία αναμένεται να υλοποιηθούν. Η παγκόσμια ζήτηση σε ενέργεια αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,6% το 2021, με πρώτες τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, ωθώντας την πάνω από τα επίπεδα του 2019, σύμφωνα με την έκθεση.

Η ζήτηση για όλα τα ορυκτά καύσιμα πρόκειται να αυξηθεί το 2021, καθώς και η ζήτηση άνθρακα και αυτή αερίου αναμένεται να αυξηθούν πάνω από τα επίπεδα του 2019. Η αναμενόμενη αύξηση στην χρήση άνθρακα επισκιάζει αυτή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά σχεδόν 60%, παρά την αυξανόμενη ζήτηση ηλιακής, αιολικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας. Ποσοστό μεγαλύτερο από το 80% της προβλεπόμενης αύξησης στην ζήτηση άνθρακα το 2021 αναμένεται να προέλθει από την Ασία, με πρώτη την Κίνα.

Η χρήση άνθρακα στις ΗΠΑ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται επίσης να αυξηθεί, αλλά θα παραμείνει αρκετά κάτω από τα επίπεδα προ κρίσης, σύμφωνα με τον IEA.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ