Μετάλλαξη Ομικρον: Τι ξέρουμε για τις παραλλαγές BA.1 και BA.2

Τρεις είναι οι έως σήμερα παραλλαγές της μετάλλαξης Όμικρον, σύμφωνα με το Statens Serum Institut της Δανίας, χώρας όπου η λεγόμενη «Όμικρον 2» κερδίζει συνεχώς έδαφος. 

Όπως εξηγεί, οι παραλλαγές είναι οι: BA.1, BA.2 και BA.3. Σε παγκόσμια κλίμακα, η BA.1 αντιπροσωπεύει τις περισσότερες μολύνσεις. Ωστόσο, στη Δανία η BA.2 κερδίζει έδαφος, ενώ δύο κρούσματα έχουν εντοπιστεί και στην Ελλάδα.

Η BA.2 αντιπροσώπευε το 20% όλων των μολύνσεων Covid-19 στη Δανία την 52η εβδομάδα της περασμένης χρονιάς, αλλά το ποσοστό αυξήθηκε σε περίπου 45% τη 2η εβδομάδα του 2022. Κατά την ίδια περίοδο, η παρουσία της BA.1 μειώθηκε.

Άλλες χώρες παρουσιάζουν επίσης αύξηση των κρουσμάτων BA.2 εξηγεί το SSI (Μεγάλη Βρετανία, Νορβηγία και Σουηδία), αλλά φαίνεται ότι ο ρυθμός εξάπλωσης δεν είναι αντίστοιχος αυτού της Δανίας. 

Οι παραλλαγές BA.1 και BA.2 έχουν πολλές διαφορές σε κρίσιμα σημεία. Στην πραγματικότητα, η διαφορά μεταξύ BA.1 και BA.2 είναι μεγαλύτερη από αυτή μεταξύ του αρχικού κορωνοϊού και της μετάλλαξης Alpha.

Τέτοιες διαφορές μπορεί να έχουν αντίκτυπο σε ό,τι αφορά το πόσο μολυσματικές είναι, πόσο τις αντιμετωπίζουν τα εμβόλια και πόσο σοβαρή νόσο προκαλούν. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν πληροφορίες για το εάν η BA.1 και η BA.2 έχουν τέτοιες κρίσιμες διαφοροποιήσεις και το θέμα εξετάζεται από το Statens Serum Institut.

Η αρχική ανάλυση δεν δείχνει διαφορές στις νοσηλείες για την BA.2 σε σύγκριση με την BA.1. Οι αναλύσεις σχετικά με τη μολυσματικότητα και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου κ.λπ. βρίσκονται σε εξέλιξη, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών καλλιέργειας της BA.2 προκειμένου να πραγματοποιηθούν μελέτες για τα εξουδετερωτικά αντισώματα. Αναμένεται, πάντως, ότι τα εμβόλια θα έχουν αποτελεσματικότητα στο σκέλος της αποτροπής σοβαρής ασθένειας.

Σε απομόνωση τα δύο περιστατικά Όμικρον 2 στην Ελλάδα

Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι πιθανόν μια νέα υποομάδα (ΒΑ.2 ή 21L) του στελέχους Όμικρον παρουσιάζει αύξηση σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης και ότι πιθανόν σχετίζεται με διαφορετικές ιδιότητες του ιού, επισημαίνει σε ανακοίνωσή του ο ΕΟΔΥ. 

H υποομάδα 21L είναι επίσης γνωστή ως ΒΑ.2 και αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης ομάδας, της 21M (ομάδα ή στέλεχος Όμικρον), η οποία αντιστοιχεί στην ταξινομική ομάδα B.1.1.529. H ομάδα 21M (Όμικρον) περιλαμβάνει την υποομάδα 21L (ΒΑ.2) και την υποομάδα 21K (ΒΑ.1), καθώς και άλλες επιπλέον υποομάδες Όμικρον. Η ΒΑ.1 αποτελεί την υποομάδα Όμικρον που έχει προκαλέσει την πλειονότητα των λοιμώξεων Όμικρον παγκοσμίως.

Οι υποομάδες 21L και 21K έχουν 38 κοινές μεταλλάξεις νουκλεοτιδίων και αμινοξέων, αλλά η 21L έχει επιπλέον 27 διαφορετικές μεταλλάξεις, ενώ η 21K έχει επιπλέον 20 διαφορετικές μεταλλάξεις.

Στην εξωτερική πρωτεΐνη S (Spike), οι δύο υποομάδες έχουν 21 κοινές μεταλλάξεις αμινοξέων, με την 21K να φέρει επιπρόσθετα 12 μοναδικές μεταλλάξεις αμινοξέων και την 21L να φέρει επιπρόσθετα 6 μοναδικές μεταλλάξεις αμινοξέων (συν μια μετάλλαξη/διαγραφή).

Είναι αξιοσημείωτο ότι από την 21L λείπει η διαγραφή στη θέση S:H69- και S:V70-, η οποία στοιχειοθετεί το “S-gene drop out” ή SGTF, που έχει χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση της 21K (Όμικρον) στα μοριακά τεστ. Για αυτό έχει χαρακτηριστεί ως υποομάδα stealth.

Οι 6 επιπλέον μεταλλάξεις της πρωτεΐνης S (Spike) στην 21L είναι οι: S:T19I, S:V213G, S:S371F, S:T376A, S:D405N, και S:R408S. Επιπλέον, υπάρχει μια διαγραφή 9 νουκλεοτιδίων από τη θέση 21633-21641, η οποία οδηγεί στις διαγραφές στις θέσεις S:L24-, S:P25-, S:P26- και επιπλέον στη θέση S:A27S.

Αναφορικά με το αν οι 7 επιπλέον μεταλλάξεις της πρωτεΐνης S καθιστούν την υποομάδα BA.2 ξεχωριστή, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την αυξημένη δυνατότητα διαφυγής από υπάρχουσα ανοσία ή αυξημένη μολυσματικότητα. Επίσης, καμία από αυτές τις 7 μεταλλάξεις δεν έχει συσχετιστεί με σημαντική δυνατότητα διαφυγής από ανοσία ή αυξημένη μολυσματικότητα. Η συνδυαστική επίδραση αυτών των επτά μεταλλάξεων στις ιδιότητες του ιού είναι προς το παρόν άγνωστη.

Στην Ελλάδα, τα ποσοστά της υποομάδας ΒΑ.1 της Όμικρον με τη μέθοδο SGTF έχουν εκτιμηθεί ότι είναι παραπάνω από 90% στις περισσότερες περιφέρειες. Προς το παρόν στην Ελλάδα έχουν ταυτοποιηθεί δύο περιστατικά ΒΑ.2 ή 21L σε ταξιδιώτες από το εξωτερικό που έχουν ιχνηλατηθεί και βρίσκονται σε απομόνωση, καταλήγει ο ΕΟΔΥ.