Τα έσοδα από την επιχειρηματική φορολόγηση στην Ισπανία έχουν υποχωρήσει κατά σχεδόν δυο τρίτα σε σχέση με τα προ-κρίσης επίπεδα, καθώς οι μικρές επιχειρήσεις κλείνουν και ένας αυξανόμενος αριθμός μεγάλων επιχειρήσεων ψάχνουν για κέρδη από το εξωτερικό, προκειμένου να αντισταθμίσουν την παρατεταμένη ύφεση στην εγχώρια αγορά.

Για τις επιχειρήσεις που επεκτείνονται στο εξωτερικό, τα φορολογικά οφέλη μπορεί να είναι ελκυστικά, όμως για την κυβέρνηση του Mariano Rajoy -που πλέον φαίνεται ότι θα αναγκαστεί να αποδεχθεί το ευρωπαϊκό πακέτο διάσωσης- τη ροή των εσόδων είναι περιορισμένη.

Ο Rajoy πέρασε μέτρα λιτότητας ύψους 65 δισ. ευρώ –στα οποία συμπεριλαμβάνονται περικοπές στους μισθούς του δημοσίου τομέα και αυξήσεις των καταναλωτικών φόρων- όμως δεν φαίνεται το ίδιο πρόθυμος να στραφεί κατά επιχειρήσεων-κλειδιά για την διατήρηση των θέσεων εργασίας, την ώρα που ο ένας στους τέσσερεις ισπανούς είναι άνεργος.

Παρά τα εγχώρια προβλήματα η Ισπανία είναι η έδρα παγκόσμια επιτυχημένων επιχειρήσεων, όπως οι τράπεζες Santander και BBVA, η τηλεπικοινωνιακή Telefonica, ο όμιλος λιανικών πωλήσεων Inditex και η πετρελαϊκή Repsol.

Οι πέντε αυτές επιχειρήσεις είχαν καθαρά κέρδη 17,8 δισ. ευρώ το 2011, ποσό σημαντικά υψηλότερο από τα 16,6 δισ. ευρώ που συγκέντρωσε η κυβέρνηση από την επιχειρηματική φορολογία συνολικά 1.400 ισπανικών επιχειρήσεων την ίδια χρονιά. Το 2007 τα έσοδα από την εταιρική φορολογία ήταν 44,8 δισ. ευρώ.

«Οι μεγάλες επιχειρήσεις πληρώνουν όλο και λιγότερα σε φόρους. Τα κέρδη τους δεν έχουν μειωθεί με τον ίδιο ρυθμό που έχει μειωθεί η φορολογική συνεισφορά τους στην Ισπανία», δήλωσε ο Carlos Cruzado, πρόεδρος του συνδικάτου GESTHA.

Το γεγονός ότι οι εταιρείες συνεχίζουν να ανακοινώνουν κέρδη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα κέρδη τους από το εξωτερικό, όμως καθώς τα τελευταία γενικά φορολογούνται εκεί που δημιουργούνται, τα ταμεία της Ισπανίας βλέπουν όλο και λιγότερα χρήματα.

Η Ισπανία λαμβάνει μικρότερο ποσοστό από τα επιχειρηματικά παρά τα προσωπικά εισοδήματα, με τις επιχειρήσεις να πληρώνουν 11,6% επί των συνολικών κερδών του ομίλου σε φόρους στην Ισπανία, έναντι του 12,4% που καταβάλλουν οι ιδιώτες, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας φορολογικής αρχής για το 2011.

Στροφή στο εξωτερικό

Όλο και περισσότερο οι ισπανικές επιχειρήσεις ψάχνουν ξένες αγορές προκειμένου να αντισταθμίσουν τις αδύναμες επιδόσεις τους στην εγχώρια αγορά, κάτι που τους προσφέρει επιπλέον… μπόνους στα κέρδη τους, λόγω της δραστηριοποίησής τους σε πιο ευνοϊκά φορολογικά καθεστώτα.

Το 2010, οι 30 από τις 35 εταιρείες blue chip της Ισπανίας είχαν θυγατρικές σε περιοχές που θεωρούνται φορολογικοί παράδεισοι, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ισπανικού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Εταιρικής Ευθύνης.

Ο αριθμός αυτός, πριν ξεσπάσει η κρίση, ήταν 18, σύμφωνα με τον Οργανισμό, ο οποίος χρηματοδοτείται εν μέρει από το υπουργείο Εργασίας της χώρας.

Η χρήση θυγατρικών σε φορολογικούς παραδείσους προκειμένου να μειωθούν οι φορολογικοί λογαριασμοί, αποτελεί αυξανόμενη τάση παγκοσμίως τις τελευταίες δεκαετίες. Στην Ισπανία, οι επιχειρήσεις επωφελούνται επίσης από τις απαλλαγές επί των μερισμάτων από ξένες θυγατρικές, σύμφωνα με τον διευθυντή του τμήματος transfer pricing & international tax της Deloitte, Josep Serrano.

Στην Ισπανία ο βασικός φορολογικός συντελεστής επιχειρήσεων είναι 30%, όπως και σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες. Στην Ελβετία, όμως, ο φορολογικός συντελεστής αυτός είναι 8,5%, και σύμφωνα με νομικούς, οι διάφορες εκπτώσεις μπορούν να μειώσουν τον συντελεστή αυτόν ακόμα περισσότερο.

Η Inditex, για παράδειγμα, που είναι η μεγαλύτερη εταιρεία λιανικών πωλήσεων στον κλάδο του ενδύματος, με παρουσία σε 85 χώρες και δυο κέντρα στην Ελβετία, ανακοίνωσε αύξηση 10,3% στα προ φόρων κέρδη του 2011, όμως ο φόρος που καταβλήθηκε επί των κερδών μειώθηκε στο 24% από 25%.

Οι επιπτώσεις του real estate

Η έντονη πτώση των φορολογικών εσόδων αντανακλά επίσης την εξαφάνιση εκατοντάδων εταιρειών που σχετίζονται με τους κλάδους των ακινήτων και των κατασκευών, μετά την κατάρρευση του 2008, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων περιφερειακών ταμιευτηρίων.

Αν και η κυβέρνηση θέλει να αυξήσει τους φόρους, δεν θέλει να περιορίσει την δυνατότητα των επιχειρήσεων να επενδύουν και να προσλαμβάνουν. Στον προϋπολογισμό του 2013 που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα, η προσοχή επικεντρώνεται στις περικοπές δαπανών αντί των νέων φόρων.