Tα αυτοκίνητα και το γεωπολιτικό παίγνιο

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία είναι σύμμαχοι από το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου έως σήμερα.

Όμως, αυτό δεν εμπόδισε τις δύο χώρες να διασταυρώσουν τα ξίφη τους όταν θίγονταν τα οικονομικά τους συμφέροντα.

Μια τέτοια περίπτωση έλαβε χώρα τη δεκαετία του 1990 και αφορούσε τι άλλο;

Τις μεγάλες εισαγωγές ιαπωνικών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ και το διαρκώς αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα της χώρας με την Ιαπωνία.

Η Ιαπωνία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο και οι αυτοκινητοβιομηχανίες της ήταν πανίσχυρες.

Ιαπωνικές  αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Honda είχαν ισχυρή παρουσία στην αμερικανική αγορά, που ήταν η μεγαλύτερη στον κόσμο.  

Για την ακρίβεια, ήταν η παχιά αγελάδα από την οποία αντλούσαν πολλά λεφτά, χρηματοδοτώντας την ανάπτυξη και τις επενδύσεις τους.

Από την άλλη πλευρά, οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, π.χ. Ford κ.τ.λ., δεν είχαν παρουσία στην ιαπωνική αγορά. Ούτε καν δίκτυα διανομής.

Η αλήθεια είναι ότι διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις είχαν προσπαθήσει να ανοίξουν την ιαπωνική αγορά στα αμερικανικά αυτοκίνητα και να μειώσουν το εμπορικό έλλειμμα, χωρίς επιτυχία.

Όμως, ο πρόεδρος Κλίντον επέλεξε να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση τη δεκαετία του 1990, απειλώντας με την επιβολή δασμών της τάξης του 100% σε διάφορα ιαπωνικά μοντέλα που εισάγονταν στις ΗΠΑ.

Οι απειλές φάνηκαν να πιάνουν τόπο αλλά αποδείχθηκε ότι ήταν περισσότερο κίνηση τακτικής των Γιαπωνέζων.

Αυτό που έμοιαζε με νίκη των ΗΠΑ αποδείχθηκε πως ήταν στην πραγματικότητα ήττα.  

Οι Ιάπωνες προτίμησαν να παραμείνουν σιωπηλοί και να επικεντρωθούν σ’ αυτό που ήξεραν. Να φτιάχνουν καλά αυτοκίνητα και να τα εξάγουν.

Όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι, αναδιπλώθηκαν και άρχισαν να φτιάχνουν εργοστάσια παραγωγής ιαπωνικών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ, ενώ οι εξαγωγές αμερικανικών αυτοκινήτων στην Ιαπωνία παρέμειναν εξαιρετικά χαμηλές.

Μια ματιά στην πορεία του εμπορικού ισοζυγίου αυτοκινήτων στις ΗΠΑ -εισαγωγές μείον εξαγωγές- δείχνει πως αυξάνεται διαρκώς ξεπερνώντας τα 130 δισ. δολάρια ετησίως.

Θα μπορούσε το αποτέλεσμα του εμπορικού πολέμου ή των αψιμαχιών, αν προτιμάτε, μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας τη δεκαετία του 1990 να  επαναληφθεί σήμερα, με την Κίνα να παίρνει τη θέση της Ιαπωνίας;

Εξαιρετικά δύσκολο, θα πρέπει να είναι η απάντηση.

Γιατί;

Σε αντίθεση με τις ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες που είχαν ήδη αποκτήσει μερίδιο αγοράς στις ΗΠΑ όταν ο Κλίντον κινήθηκε, οι κινεζικές  δεν το έχουν κατορθώσει ακόμη.

Επιπλέον, οι δασμοί που επέβαλε ο πρόεδρος Τραμπ σε κινεζικά προϊόντα έχουν δυσκολέψει ακόμη περισσότερο τα σχέδιά τους.

Από την άλλη πλευρά, αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν ήδη αποκτήσει μερίδιο αγοράς και κατασκευάσει εργοστάσια στην Κίνα.

Επομένως, οι κινεζικοί δασμοί στα εισαγόμενα αμερικανικά αυτοκίνητα που ανέρχονται σε 40% με πρόθεση να μειωθούν στο 15% δεν θίγουν τόσο κάποιες από αυτές.

Από την άλλη πλευρά, το κινεζικό καθεστώς έχει δείξει στο παρελθόν, π.χ. κορεάτικες αυτοκινητοβιομηχανίες το 2016, πως μπορεί να χρησιμοποιήσει τον Τύπο και το εθνικό συναίσθημα για να περιορίσει τις αγορές ξένων αυτοκινήτων από Κινέζους.

Σε γενικές γραμμές όμως, ο πρόεδρος Τραμπ έχει περισσότερα πολεμοφόδια σ’ αυτόν τον εμπορικό πόλεμο εναντίον της Κίνας απ’ ό,τι είχε ο Κλίντον τη δεκαετία του 1990 εναντίον της Ιαπωνίας.

Φυσικά, ο χρόνος θα δείξει, αν η εκτίμηση είναι σωστή.