Οι αποθαρρυμένοι εργαζόμενοι, η ανεργία και η υστέρηση

Ποιοι είναι οι αποθαρρυμένοι εργαζόμενοι (discouraged workers); Είναι εκείνοι που αναζητούσαν μια δουλειά σε κάποιο σημείο τον τελευταίο χρόνο και είτε λόγω απογοήτευσης, επειδή δεν τους επέλεξαν για κάποια θέση, είτε για κάποιο άλλο λόγο, σταμάτησαν να  ψάχνουν. Αν και είναι άνεργοι, δεν προσμετρώνται στον υπολογισμό του ποσοστού ανεργίας καθώς λογίζονται στον μη οικονομικά ενεργό πληθυσμό.

Είναι γνωστό ότι η ανεργία υποχώρησε στο 15,8% τον Δεκέμβριο του 2020 έναντι 16,4% στο τέλος του 2019, παρότι η ύφεση ξεπέρασε το 8% πέρυσι. Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Γαλλία και η Πολωνία ήταν οι μοναδικές χώρες της ΕΕ στις οποίες μειώθηκε η ανεργία. Ηταν μια θετική εξέλιξη, που λογικό ήταν να αποδοθεί στα μέτρα στήριξης όπως η αναστολή των συμβάσεων εργασίας, το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ και η σύνδεση των επιστρεπτέων προκαταβολών με τις θέσεις εργασίας.

Όμως, μια ματιά στα επιμέρους νούμερα θα έδειχνε επίσης ότι ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε (κάπου 55.000) όσο περίπου αυξήθηκε ο αριθμός των ατόμων που ανήκουν στον μη ενεργό πληθυσμό, δηλ. εκείνων που δεν ψάχνουν για εργασία και δεν λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό της ανεργίας. Ακόμη, η άλλη όψη του νομίσματος, δηλ. η απασχόληση, έδειξε τάση μείωσης στα άτομα και πολύ περισσότερο στις ώρες εργασίας.

Το θέμα των επιπτώσεων της Covid-19 στην αγορά εργασίας ήταν αντικείμενο πρόσφατης μελέτης του IIF. Σύμφωνα μ’ αυτή, η μεγαλύτερη βουτιά στην απασχόληση για άτομα ηλικίας 25-54 ετών καταγράφηκε στις ΗΠΑ, όπου δεν υπήρχαν βραχυπρόθεσμα προγράμματα στήριξης και ακολούθησαν η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία ανάμεσα στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Κι αυτό παρότι η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας αυξάνεται σταθερά στη νότια περιφέρεια της ΕΕ εδώ και χρόνια. Γεγονός που συνεπάγεται μεγαλύτερη μείωση της απασχόλησης στους άνδρες 25-54 ετών κατά την περίοδο της πανδημίας.

Αν ο χρονικός ορίζοντας επεκταθεί στην τελευταία 10ετία, τότε τα σκήπτρα της μείωσης της απασχόλησης στους άνδρες ως προς τον συνολικό πληθυσμό κρατά η Ελλάδα με 10,4 ποσοστιαίες μονάδες. Ακολουθούν η Ισπανία και η Ιταλία με 8,7 και 7,3 μονάδες αντίστοιχα. Με άλλα λόγια, η πανδημία έχει επιδεινώσει μια τάση στην αγορά εργασίας της Ελλάδας, της Ισπανίας και ιδιαίτερα της Ιταλίας που προϋπήρχε. Το φαινόμενο των αποθαρρυμένων ανδρών εργαζομένων είναι ιδιαίτερα έντονο στις χώρες της ευρωπεριφέρειας. 

Επομένως, ο κίνδυνος της «υστέρησης», δηλ. μιας παρατεταμένης ζημιάς στην αγορά εργασίας ακόμη κι αν φύγει η πανδημία, είναι σημαντικός. Αν τα δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα που έχουν ληφθεί στην ευρωζώνη είναι αρκετά για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, απομένει να αποδειχθεί.