Η Ελλάδα των δύο ταχυτήτων

Όταν μιλάμε για χώρες και το χρέος τους, συνήθως περιοριζόμαστε στο κρατικό χρέος, δηλ. τι χρωστάει ο ευρύτερος δημόσιος τομέας στους πιστωτές του. Όμως, το χρέος μιας χώρας αποτελείται από τα χρωστούμενα τόσο του δημόσιου όσο και των ιδιωτών.

Η Ελλάδα έχει το αρνητικό προνόμιο να είναι η δεύτερη πιο υπερχρεωμένη χώρα του ΟΟΣΑ ως προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) μετά την Ιαπωνία και πάνω από την Ιταλία. Η Ελλάδα χρωστούσε 1,8 φορές την αξία των αγαθών και υπηρεσιών που παρήγαγε ετησίως το 2021. Είναι λίγο-πολύ γνωστό και απεικονίζεται στους πίνακες που κατήρτισε η Invezz, μια βρετανική fintech, σε δολάρια. 

Ως γνωστόν, το ελληνικό δημόσιο χρέος δεν ξεπερνούσε το 30% του ΑΕΠ το 1980, όμως σχεδόν τριπλασιάσθηκε τα επόμενα 10 και πλέον χρόνια, σταθεροποιήθηκε για μια περίοδο ως προς το ΑΕΠ και ξεκίνησε τη γρήγορη αναρρίχησή του προς τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Αποκορύφωμα ήταν η προηγούμενη δεκαετία που το ΑΕΠ κατέρρευσε. Πέρα από τις τεχνικές εξηγήσεις, το υψηλό δημόσιο χρέος είναι απόρροια της έφεσης των κομμάτων εξουσίας να χρησιμοποιούν τα λεφτά των άλλων (δανεικά) για να μεγιστοποιούν το πολιτικό τους όφελος (τουλάχιστον έτσι νομίζουν) και ταυτόχρονα να κάνουν τα στραβά μάτια στα αδήλωτα εισοδήματα που απολαμβάνουν οργανωμένες  επαγγελματικές ομάδες.  

Δεν κομίζουμε γλαύκα εις Αθήνας και πιθανόν δεν θα αναφερόμασταν σ’ αυτό το θέμα, αν δεν μας έκαναν εντύπωση κάποιοι άλλοι πίνακες της Invezz που παρουσιάστηκαν στην Global Finance. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα δεν φιγουράρει ανάμεσα στις 10 πιο υπερχρεωμένες του ΟΟΣΑ, όταν συμπεριληφθούν άλλα στοιχεία, όπως τα χρέη των νοικοκυριών. Αυτό συμβαίνει γιατί το χρέος των νοικοκυριών ως προς το καθαρό διαθέσιμο εισόδημά τους στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με εκείνο άλλων χωρών.  

Πολλοί θα εκπλαγούν αλλά η πιο υπερχρεωμένη χώρα του ΟΟΣΑ με βάση μια σειρά από δείκτες για το χρέος που χρησιμοποίησε η Invezz είναι ο Καναδάς. Κι αυτό παρότι το δημόσιο χρέος του ανέρχεται στο 87,16% του ΑΕΠ και είναι πολύ χαμηλότερο σε σχέση με το δημόσιο χρέος άλλων χωρών όπως η Ιαπωνία, η Ελλάδα και η Ιταλία. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο, παρότι κι αυτό έχει δημόσιο χρέος ίσο με 83,65% του ΑΕΠ. Στη τρίτη θέση των πιο υπερχρεωμένων χωρών κατατάσσονται οι ΗΠΑ, με δημόσιο χρέος ίσο με 108,8% του ΑΕΠ. Στην τέταρτη θέση βρίσκεται η Νορβηγία, με δημόσιο χρέος μόλις στο 40,94% του ΑΕΠ καθώς τα νοικοκυριά της Σκανδιναβικής χώρας χρωστάνε δυόμισι φορές το καθαρό διαθέσιμο εισόδημά τους. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνει η Φινλανδία, με δημόσιο χρέος στο 60% του ΑΕΠ. Ακολουθούν Αυστραλία, Ιαπωνία, Ελβετία, Ιρλανδία και Ολλανδία. 

Να λοιπόν και μια φορά που η Ελλάδα δεν βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα των πιο υπερχρεωμένων χωρών του ΟΟΣΑ, όταν στο δημόσιο χρέος προστεθεί το ιδιωτικό. Βλέπετε, είναι εύκολο να ξοδεύει  κάποιος πολιτικός τα λεφτά των άλλων για το «γενικό καλό» και τις ψήφους που θα τον φέρουν στην εξουσία, όμως οι ιδιώτες είναι πιο προσεκτικοί γιατί ξοδεύουν τα δικά τους λεφτά. Εκτός κι αν έχουν κρατικές εγγυήσεις. Έχουμε λοιπόν το παράδειγμα της Ελλάδας του υψηλού δημόσιου χρέους και του σαφώς χαμηλότερου ιδιωτικού. Μια χώρα δύο ταχυτήτων.