Ας είναι καλά η κατανάλωση και το 2026

Στην ελληνική μακροοικονομική βερσιόν του θα πήγαινε κάπως έτσι. Όταν φτερνίζεται η κατανάλωση στην Ελλάδα, κρυολογεί το ΑΕΠ και το αντίθετο. Κι αυτό γιατί το άθροισμα της ιδιωτικής και της δημόσιας κατανάλωσης στη χώρα μας αντιστοιχεί στο 87%-89% του ΑΕΠ. 

Η μεγαλύτερη συνιστώσα του ελληνικού ΑΕΠ είναι η ιδιωτική κατανάλωση η οποία κυμαίνεται κοντά στο 70%. Αν την συγκρίνουμε με τις άλλες χώρες της ΕΕ θα διαπιστώσουμε ότι είναι η υψηλότερη. Η Ρουμανία, η Πορτογαλία, η Βουλγαρία και η Σλοβενία ακολουθούν με βάση τα στοιχεία της Κομισιόν.

Μόνο στις ΗΠΑ, η ιδιωτική κατανάλωση έχει μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ απ’ όσο θυμόμαστε και μάλιστα όχι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με την ελληνική. 

Όμως, η ελληνική οικονομία δεν στηρίζεται σε μια ισχυρή παραγωγική τάση.  Ακόμη και σήμερα παρά τις εισροές από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι επενδύσεις εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στο 17%  του ΑΕΠ φέτος έναντι 21%-22% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. 

Η αύξηση των εξαγωγών υπηρεσιών (τουρισμός) και αγαθών πάνω από το 40% του ΑΕΠ είναι σημαντική μεν αλλά υπολείπεται αρκετά ακόμη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 51%.

Το κλειδί για την ανάπτυξη τόσο φέτος όσο και το 2026 θα είναι και πάλι η κατανάλωση και ειδικότερα η ιδιωτική.  Αυτό φάνηκε στα στοιχεία του 2ου τριμήνου καθώς η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 1,1% σε ετήσια βάση, συνεισφέροντας 0,8 ποσοστιαίες μονάδες στην ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα.  Σημειώνεται ότι το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,7% το δεύτερο τρίμηνο σε ετήσια βάση. 

Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αποδίδεται στην αύξηση της απασχόλησης και των συνολικών αποδοχών των εργαζομένων το ίδιο τρίμηνο. Οι περισσότεροι δεν αναμένουν αλλαγή στην ανοδική τάση της απασχόλησης και των αποδοχών ενώ διαβλέπουν υποχώρηση του πληθωρισμού. 

Προφανώς, υπάρχουν απρόβλεπτοι παράγοντες. Όμως, εδώ ακριβώς έρχεται το μαξιλαράκι των φορολογικών μέτρων ύψους 1,75 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκαν στην ΔΕΘ συν η ουρά από τα μέτρα που ανακοινώθηκαν τον περασμένο Απρίλιο συνολικού ύψους 1,1 δισ. ευρώ και των οποίων η πλήρης επίπτωση στο διαθέσιμο εισόδημα θα φανεί το 2026.

Το μεγαλύτερο  κομμάτι από την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών από τα μέτρα της ΔΕΘ θα κατευθυνθεί στην ιδιωτική κατανάλωση. Δεν θα μας εξέπληττε αν το ποσοστό ανερχόταν σε 75%-80%.  Σ’ αυτή την περίπτωση, η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξανόταν κατά 1,3-1,4 δισ.  ευρώ μόνο από αυτή την πηγή. Αν μάλιστα προστεθεί η (εναπομείνασα)  επίπτωση των μέτρων του περασμένου Απριλίου, κάλλιστα θα μπορούσε να πλησιάσει το 1,8 δισ. ευρώ και ίσως παραπάνω. 

Φυσικά, ένα μέρος της ιδιωτικής κατανάλωσης θα κατευθυνθεί σε εισαγωγές οπότε η καθαρή επίπτωση στο ΑΕΠ θα είναι μικρότερη. Και πάλι όμως, μια καθαρή επίπτωση άνω του 1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ από τα κυβερνητικά μέτρα δεν είναι μικρό πράγμα.

Αντίθετα, δημιουργεί πιο στέρεες βάσεις για ρυθμό ανάπτυξης άνω του 2% το 2026.   Γι’ αυτό λέμε στον τίτλο η κατανάλωση να είναι καλά. Έστω κι αν δεν συμβαδίζει με την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.