Γιατί δεν... πείθει η αντίδραση των ΗΠΑ για τον Turkish Stream

Με μια δόση δυσπιστίας οι έχοντες γνώσεις ενεργειακής διπλωματίας, διάβασαν στα ΜΜΕ τις ανακοινώσεις του State Department για την δεύτερη γραμμή του αγωγού Turkish Stream. Οι παρακάτω λόγοι εξηγούν το γιατί:

Τον Μάιο του 2015 ο επικεφαλής της SOCAR Turkey Energy Kenan Yavuz, δήλωσε ότι ο αγωγός Turkish Stream που προωθεί η Ρωσία δεν είναι ανταγωνιστικός προς τον αγωγό ΤΑΝΑΡ (σ.σ. ξεκινά  από το Αζερμπαϊτζάν και μέσω Τουρκίας στέλνει αέριο στην Ευρώπη), διότι η αποστολή του ΤΑΝΑΡ που είναι να μεταφέρει κασπιανό αέριο προς την Ευρώπη δεν θα επηρεαστεί από τον Turkish Stream, ενώ η τελική επενδυτική απόφαση για το έργο έχει ήδη υπογραφεί.

Τον Αύγουστο του 2016 ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Mevlut Cavusoglu δήλωσε ότι ο Turkish Stream μπορεί να ενωθεί με τον αγωγό ΤΑΝΑΡ και έτσι το ρώσικο αέριο μπορεί να εξαχθεί προς την ευρωπαϊκή αγορά μέσω του ΤΑΝΑΡ. Η Τουρκία θα κρατήσει μόνο 16 bcm από τα 31.5 bcm του αερίου που θα μεταφέρεται από τον Turkish Stream και τα υπόλοιπα θα εξαχθούν προς την Ευρώπη.

Τον Οκτώβριο του 2016 οι υπουργοί Ενέργειας της Ρωσίας Alexander Novak και της Τουρκίας Berat Albayrak υπέγραψαν τη συμφωνία για την έναρξη της κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream, την οποία συνυπέγραψαν και οι Πρόεδροι της Ρωσίας Vladimir Putin και της Τουρκίας Ragip Tayyip Erdogan.

Στην συνέχεια ο επικεφαλής της ρωσικής κρατικής εταιρείας Gazprom Alexey Miller, ανέφερε ότι o Turkish Stream θα έχει δυο γραμμές με συνολική δυναμικότητα 31,5 bcm, εκ των οποίων τα 15,75 θα εξυπηρετούν τις ανάγκες της Τουρκίας, ενώ η δεύτερη γραμμή πρόκειται να εξυπηρετήσει τους ευρωπαίους πελάτες της ρωσικής εταιρείας.

Όμως σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της κατασκευής του ΤΑΝΑΡ, ο αγωγός αυτός θα έχει αρχική ικανότητα μεταφοράς 16 bcm, με προοπτική να φτάσει τα 31 bcm. Από τα 16 bcm που θα προέρχονται από το Αζερμπαϊτζάν η Τουρκία θα καταναλώνει τα 6 bcm και τα υπόλοιπα 10 bcm θα έχουν προορισμό την ευρωπαϊκή αγορά.

Όμως όπως προανέφερα η μεταφορική ικανότητα του αγωγού ΤΑΝΑΡ θα είναι 31bcm, κάτι που σημαίνει ότι για να φτάσει στην πλήρη μεταφορική του ικανότητα θα απαιτούνται επιπλέον 15 bcm. Δηλαδή όσα ακριβώς θα μεταφέρει το ένα από τα δυο τμήματα του Turkish Stream, που σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της Gazprom θα προορίζονται για την ευρωπαική αγορά.

Τον Μάρτιο του 2017 η βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών, και αρμόδια για τη διπλωματία των ενεργειακών πόρων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Rοbin Dunnigan, δήλωσε κατά την διάρκεια της επίσκεψης της στην Ελλάδα μεταξύ άλλων τα εξής: «Όσο περισσότερο αέριο έχεις και από περισσότερες πηγές, τόσο το καλύτερο», εξηγώντας ότι εφόσον οι κανονισμοί της ΕΕ επιτρέπουν την είσοδο τρίτων στον TAP και εφόσον συμφωνούν οι μέτοχοι του αγωγού, τότε κάποια στιγμή το αίτημα της Gazprom να δηλώσει χωρητικότητα στον ΤΑΡ θα μπορούσε να ικανοποιηθεί. Διευκρίνισε βεβαίως ότι η προσέγγιση των ΗΠΑ, τόσο επί διακυβέρνησης Barack Obama όσο και επί διακυβέρνησης Donald Trump, δεν έχει αλλάξει. Ήταν και είναι ότι η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης διασφαλίζεται μόνο όταν η αγορά φυσικού αερίου λειτουργεί ανταγωνιστικά, με βάση τους κανόνες της αγοράς, και κυρίως με διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας

Από όλα τα ανωτέρω προκύπτει ότι η Ρωσία και η Τουρκία έχουν συμφωνήσει εδώ και τέσσερα χρόνια να μεταφέρουν μέσω του ΤΑΝΑΡ και εν συνεχεία μέσω του ΤΑΡ και ρώσικο και αζέρικο αέριο προς την Ευρώπη και ότι η διπλωματία των ΗΠΑ θεωρεί πως θα μπορούσε μέσω του ΤΑΡ να περάσει ρώσικο αέριο, εφόσον οι κανονισμοί της ΕΕ και οι μέτοχοι του αγωγού το επιτρέπουν.

Προς τι λοιπόν οι ανακοινώσεις του State Department για την εξάρτηση από το ρώσικο αέριο και τον Turkish Stream, ενώ η Τουρκία παίζει τον κύριο ρόλο σε αυτό το παιχνίδι; Πώς είναι δυνατόν όλες οι παραπάνω ενέργειες της Τουρκίας, να διέφυγαν της προσοχής της διπλωματίας των ΗΠΑ τόσα χρόνια;

Είναι εντελώς φανερό ότι εφόσον η διπλωματία των ΗΠΑ δεν μπορεί (για τον οποιονδήποτε λόγο) να αγγίξει την Τουρκία, ο Πρόεδρος Ρωσίας Vladimir Putin απλώς χαμογελάει για τις ανακοινώσεις του State Department για τον Turkish Stream.

* Ο Σάββας Πούλος είναι Σύμβουλος Ενεργειακής Διπλωματίας & Ανάπτυξης Αγοράς Φυσικού Αερίου.