Η Τουρκία που αρνείται να αλλάξει

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ αναμένεται να θέσει ενώπιον των υπουργών Εξωτερικών των 27, σήμερα Δευτέρα, την έκθεση της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), αναφορικά με την πορεία των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας.

Η ίδια έκθεση θα συζητηθεί και κατά την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, ανήμερα της εθνικής επετείου μας, στο πλαίσιο του καθορισμού των επόμενων βημάτων της Ένωσης έναντι της συγκεκριμένης χώρας.

Ανεξαρτήτως του περιεχομένου της συγκεκριμένης έκθεσης, το οποίο αποτελεί τμήμα μίας άλλης συζήτησης, η Τουρκία, τόσο με πρόσφατες ενέργειές της όσο και με προηγούμενες, έχει φροντίσει να ξεκαθαρίσει προς τους 27 ότι όχι μόνον είναι μία χώρα που αρνείται να αλλάξει υιοθετώντας δυτικά πρότυπα, αλλά ακολουθεί μία σαφώς αναθεωρητική πολιτική, σε ανάμνηση οθωμανικών μεγαλείων. 

Η έκπτωση από δυτικά πρότυπα και αξίες είναι συνεχής και κατά το τελευταίο διάστημα εντεινόμενη, ιδίως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Χιλιάδες φυλακίσεις, στρατιωτικών, πανεπιστημιακών, δημοσιογράφων, κρατικών λειτουργών και άλλων, υπό διαμφισβητούμενες δικονομικές συνθήκες, φρόντισαν να καταστήσουν σαφή την απόσταση που τηρεί η Τουρκία από ένα σύγχρονο κράτος δικαίου. Κάτι που φρόντισε να μας υπενθυμίσει μόλις πρόσφατα μέσω της επιχειρούμενης απαγόρευσης του τρίτου μεγαλύτερου κόμματος της χώρας, φιλοκουρδικού, «Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών» ή HDP.

Αντίστοιχα, μόλις τον προηγούμενο χρόνο, η Τουρκία επιδόθηκε σε αλλεπάλληλες παραβιάσεις του Δικαίου της Θάλασσας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος και της κυριαρχίας της Κύπρου, γεγονός που εκτόξευσε την ένταση στην Ανατ. Μεσόγειο και στο Αιγαίο. 

Ούτως ή άλλως, η Τουρκία ούτε την Κύπρο αναγνωρίζει ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος ούτε το λεγόμενο «Σύνταγμα των Θαλασσών», τη «United Nations Convention on the Law of the Sea» (UNCLOS) έχει υπογράψει ή ενσωματώσει στο εσωτερικό της δίκαιο. 

Μόλις πρόσφατα, δε, φρόντισε να μας θυμίσει, με δύο εντελώς διαφορετικές ως προς υφή τους ενέργειες, την απόσταση που τη χωρίζει από τα δυτικά πρότυπα. 

Πρώτον, μόλις το Σάββατο, εγκατέλειψε τη Σύμβαση για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών ή Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (2011), η οποία προβλέπει ότι οι κυβερνήσεις θα καταρτίζουν νομοθεσία για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας και εγκλημάτων όπως ο βιασμός εντός γάμου ή ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων.

Προκάλεσε, δε, έτσι την μήνιν της ΕΕ, η οποία εκφράστηκε και πάλι δια στόματος του φιλτάτου Μπορέλ.

Δεύτερον, την ίδια ημέρα, ο πρόεδρος Ερντογάν καθαίρεσε -για πολλοστή φορά- τον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας, καταδεικνύοντας εκ νέου ότι θεωρεί ως «ευρωπαϊκό αστείο» τη λεγόμενη ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Για την ακρίβεια, από το 2019 έως σήμερα, τα ηνία της  κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας έχουν κρατήσει συνολικά 5 διοικητές, συμπεριλαμβανομένου του κ. Σαχάπ Καβτσίογλου, ο οποίος τοποθετήθηκε μόλις το Σάββατο. Αφορμή, η αύξηση του βασικού επιτοκίου κατά 200 μονάδες βάσης από τον Νατσί Αγκμπάλ, στο επίπεδο του 19%.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, αν και η έκθεση Μπορέλ που θα συζητηθεί από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ, τόσο στο επίπεδο των υπουργών Εξωτερικών όσο και αρχηγών κρατών, θα είναι σαφώς χρήσιμη, αλλά και ενδεικτική των προθέσεων της ΕΕ έναντι της Τουρκίας, η ίδια η γείτονα έχει φροντίσει να καταστήσει σαφή την πορεία της δια μέσου των ίδιων των πράξεών της.

Αναθεωρητισμός επί συνθηκών που καθόρισαν τα τελευταία 100 χρόνια κρατικές υποστάσεις και όρους συνύπαρξης στην περιοχή, αδιαφορία για το διεθνές δίκαιο των θαλασσών, απολυταρχισμός και κατάλυση θεμελιωδών δικαιωμάτων και βεβαίως, αμφισβήτηση στοιχειωδών ζητημάτων, όπως η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας ή τα δικαιώματα της Γυναίκας. 

Ας δούμε και την έκθεση Μπορέλ, στο πρωτότυπο… και ας δούμε τι θα κάνει πια η Ευρώπη!