Εκτιμάμε ένα αντικείμενο επειδή μας φέρνει χαρά, επειδή έχει μεγάλη σημασία ή επειδή μας ξυπνά ένα συγκεκριμένο συναίσθημα. Ίσως μας θυμίζει κάποιο πρόσωπο ή κάποιο μέρος. Μερικές φορές μπορεί να φέρνει στον νου μια στιγμή, φευγαλέα και άπιαστη, μόνιμα πλέον χαραγμένη στον ψυχισμό μας. Μια πραγμάτωση του άυλου. Μια επίκληση της σκέψης.
Τέτοια είναι η δύναμη των αντικειμένων που αγαπάμε: απέραντα σύμπαντα από νοήματα και μνήμες, σφιχτά συμπυκνωμένα σε κάτι που μπορούμε να δούμε, να κρατήσουμε, να απολαύσουμε. Ζητήσαμε από ανθρώπους του κόσμου της τέχνης, των μέσων ενημέρωσης, της επιστήμης και του πνεύματος να απαντήσουν σε μια φαινομενικά απλή ερώτηση: Ποιο είναι το πιο πολύτιμο αντικείμενό σας;
Ένα βιβλίο που θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο
Deepak Chopra
Συγγραφέας, πνευματικός σύμβουλος και υποστηρικτής της εναλλακτικής ιατρικής.
Κανένα αντικείμενο δεν είναι πιο πολύτιμο από αυτό που ξυπνά μέσα σου την αίσθηση του θαύματος. Αυτή η αίσθηση με κυρίευσε όταν ένας αγαπημένος μου θείος μού χάρισε στα 17 μου ένα αντίγραφο από το «Gitanjali» του Rabindranath Tagore. Θα ήταν κοσμογονική υποτίμηση να το χαρακτηρίσεις απλά μια ποιητική συλλογή. Ο Tagore, αναμφισβήτητα ο μεγαλύτερος ποιητής του 20ού αιώνα που έγραφε στη γλώσσα Bengali, κέρδισε το Nobel Λογοτεχνίας το 1913 για την αγγλική μετάφραση αυτού του μικρού τόμου.
Ο τίτλος «Gitanjali», που μεταφράζεται ως «προσφορά ασμάτων», είναι το μοναδικό βιβλίο που θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο αν όλος ο κόσμος το διάβαζε. Όσο σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς παλεύουμε αναζητώντας ελπίδα και νόημα, πιστεύω ότι η ποίηση του Tagore θα μπορούσε να θεραπεύσει την αρρώστια της ψυχής, την πιο σοβαρή από τις αρρώστιες των καιρών μας.
Ο Deepak Chopra πήρε δώρο στα 17 του το βιβλίο «Gitanjali».
Αυτό το βιβλίο με συντροφεύει σχεδόν σε όλη μου τη ζωή. Μου έδωσε δύναμη να ξεπεράσω μια προσωπική κρίση όταν ήμουν φοιτητής της ιατρικής. Μου ενστάλαξε σεβασμό για την ανθρωπότητα -ο Tagore πίστευε ότι το σύμπαν δεν είναι απλώς μια συλλογή από αστέρια και γαλαξίες, αλλά ότι προσφέρει την ευκαιρία να συναντάς τον Θεό σε κάθε στιγμή. Απομνημόνευσα τα αγαπημένα μου ποιήματα από το βιβλίο και έμαθα ακόμη και μερικά Bengali για να έρθω πιο κοντά σε αυτή τη μεγάλη ψυχή.
Δεν θα λέγαμε ότι ο Tagore λατρεύει τον Θεό, περισσότερο έχει μια ερωτική σχέση με το θείο στοιχείο στα πάντα. Ως ο πρώτος μη Ευρωπαίος που κέρδισε ποτέ Νόμπελ Λογοτεχνίας, έγινε αμέσως διάσημος διεθνώς. Πέρα από τη λογοτεχνική φήμη που απέκτησε από το «Gitanjali», απέκτησε και τη φήμη του σοφού. Ο Τύπος χαρακτήρισε τη συνάντηση μεταξύ του Tagore και του Einstein το 1930 ως «συνένωση δύο κολοσσιαίων μυαλών» και «σύμπτυξη των κόσμων της ποίησης και της επιστήμης».
Το όνομα του Tagore δεν έσβησε ποτέ στην Ινδία. Αλλά στη Δύση, έπειτα από δύο Παγκόσμιους Πολέμους, μία Μεγάλη Ύφεση και ένα Ολοκαύτωμα, οι διδασκαλίες του για την παγκόσμια αγάπη και την παρουσία του θείου στην καθημερινή ζωή δεν έχουν ευδοκιμήσει. Η αγάπη, φαίνεται, δεν είχε καμία δύναμη πάνω στις σκληρές πραγματικότητες. Στην αντίθετη πλευρά, όπως θα το έβλεπε ο Tagore, είναι το πνευματικό κενό και η απελπισία.
Ήταν ένας από τους πιο προσωπικούς μου στόχους η επαναφορά του «Gitanjali» στο προσκήνιο της συλλογικής σκέψης. Δεν μπορώ να προβλέψω αν αυτό πρόκειται να αλλάξει ποτέ.
© 2023 The New York Times Company and Deepak Chopra
Μέσα από τον φακό της ανακάλυψης
Laurence des Cars
Πρόεδρος του Μουσείου του Λούβρου.
Δεν θα με χαρακτήριζα συλλέκτρια. Πότε-πότε μπορεί να αγοράσω μια φωτογραφία ή έναν πίνακα ζωγραφικής αν με αγγίξουν με κάποιο τρόπο - αυτή η εικόνα ενός ενήλικα κι ενός παιδιού που θαυμάζουν έναν πίνακα στο Λούβρο, το κάνει ίσως περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Την είδα λίγο μετά τον διορισμό μου ως διευθύντριας του Μουσείου και αισθάνθηκα… υποχρέωση να την αγοράσω. Ήξερα ακριβώς πού να την τοποθετήσω: ακριβώς δίπλα στο γραφείο μου.
Είναι μια πρωτότυπη εκτύπωση του 1969, μέρος της συλλογής ασπρόμαυρων φωτογραφιών του Robert Doisneau. Αυτό που αμέσως μου τράβηξε την προσοχή ήταν από τη μια η δυναμική οπτική του Λούβρου, που εξελίσσεται σε ένα μοντέρνο μουσείο, από την άλλη η τρυφερή ματιά στους ανθρώπους μέσα από τον φακό ενός τεράστιου καλλιτέχνη.
Εννοείται ότι μου θύμισε και τη δική μου πρώτη επίσκεψη στο Λούβρο -πάντα θεμελιώδης στιγμή. Αυτό το μικρό αγοράκι είναι της δικής μου γενιάς. Θα μπορούσα να είμαι εγώ στη θέση του. Το υποσυνείδητο ξαγρυπνά και δουλεύει ασταμάτητα.
Εντούτοις, εκτός από νοσταλγία, η φωτογραφία αυτή είναι για μένα και ένα σύμβολο της εξέλιξης του μουσείου -οι εικονιζόμενοι χρησιμοποιούν μια παλαιότερη συσκευή ηχητικού ξεναγού. Είναι επίσης μια έκφραση της σχέσης του μουσείου με κάθε γενιά. Αυτά είναι θεμελιώδη στοιχεία της κοινωνικής προσφοράς του Λούβρου.
Η φωτογραφία του Robert Doisneau που βρίσκεται στο γραφείο της Laurence des Cars.
Το σημαντικότερο, αυτό το παιδί, μικροσκοπικό σε σχέση με το τεράστιο έργο που κοιτά και με τη φροντίδα του (μάλλον) πατέρα του που το συνοδεύει, είναι μια συγκινητική υπενθύμιση της ευθύνης μας να διασφαλίσουμε αυτήν την πτυχή της ανακάλυψης για τις μελλοντικές γενιές. Μας υπενθυμίζει να εξελισσόμαστε με την εποχή για να επιτρέψουμε μια βαθιά σύνδεση με την κοινωνία μας. Ο άντρας και το παιδί που τώρα με κοιτούν κάθε μέρα, με βοηθούν να εκπληρώνω αυτό το καθήκον.
Αυτή η φωτογραφία εξυμνεί επακριβώς τον λόγο που αγαπώ αυτό που κάνω: μια εικόνα που εκφράζει, με πολύ χιούμορ, πόσο συναίσθημα μπορεί να παραχθεί από τέτοιες θεμελιώδεις στιγμές στη ζωή των επισκεπτών του μουσείου. Τα συναισθήματα που ξυπνά η τέχνη είναι και ο απώτερος σκοπός της έκθεσής τους και είμαι πολύ περήφανη που συνεισφέρω σήμερα στη γένεση τέτοιων στιγμών, προσπαθώντας να επιτρέψω στους επισκέπτες μας να βρουν ικανοποίηση στον χρόνο που περνούν στο Λούβρο.
© 2023 The New York Times Company and Laurence des Cars
Μια ιδέα, μια αράδα
Malaika Vaz
Παραγωγός ταινιών, τηλεπαρουσιάστρια και CEO της Untamed Planet.
Όσο με θυμάμαι, μόνιμος… κάτοικος σε κάθε τσάντα που κρατούσα, ήταν πάντα ένα σκονισμένο, φθαρμένο, παλιό σημειωματάριο. Ως παραγωγός ταινιών, έχω την ευκαιρία να ζω πολλές ζωές μέσα από τις ιστορίες που διηγούμαι. Είτε μαγνητοσκοπώντας σπάνια άγρια ζώα, είτε κάνοντας ερευνητικό ντοκιμαντέρ για τη σχέση ανθρώπου - άγριας ζωής στην Κίνα, είτε δουλεύοντας με πιο απαιτητικά θέματα, όπως η κακομεταχείριση των εργατών στη Μέση Ανατολή ή η κλιματική αλλαγή στην Κολομβία, ο κόσμος μου αλλάζει δραματικά από μήνα σε μήνα -και το σημειωματάριό μου το καταμαρτυρά.
Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό στο οποίο δουλεύουμε, μας μεταμορφώνει βαθιά. Η δουλειά στην οποία πολλοί από εμάς αφιερώνουμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας, δεν αντιπροσωπεύει απλά το ποιοι είμαστε, αλλά επίσης -με κάθε εγχείρημα στο οποίο δουλεύουμε- υποδηλώνει την εξέλιξή μας και το ποιοι επιλέγουμε να γίνουμε.
Τα σημειωματάρια της Malaika Vaz είναι ένας χείμαρρος έμπνευσης.
Η πιστή μου στοίβα από σημειωματάρια κείτεται σε μια γωνιά του σπιτιού μου και μαζεύει σκόνη. Όταν, όμως, χρειάζομαι λίγη έμπνευση, θα ρίξω μια ματιά τυχαία σε ένα από αυτά, θυμίζοντας στον εαυτό μου τις ιδέες, τις ιστορίες, τους ανθρώπους και τις τοποθεσίες που κάποτε μου τράβηξαν την προσοχή. Είναι εύκολο για τους δημιουργούς να απορρίπτουν προηγούμενες δουλειές τους, καθώς χρόνο με τον χρόνο οι διαφορές στην προσέγγιση, τη δημιουργική κατεύθυνση και την πνευματική αυστηρότητα σε παλαιότερα έργα στα οποία έχουμε δουλέψει γίνονται πιο εμφανείς.
Αλλά με αυτόν τον παράξενο, μαγικό τρόπο, κοιτάζοντας πίσω, αποκαλύπτουμε πώς συνδέονται όλες οι κουκίδες και πώς οι έννοιες και οι ιδέες που μας γοήτευσαν πριν από δεκαετίες, εξακολουθούν να βρίσκουν έναν δρόμο για τη νέα πραγματικότητά μας και τις νέες ιστορίες που δημιουργούμε.
Σήμερα, πολύ συχνά πιάνω τον εαυτό μου να πληκτρολογεί σημειώσεις στα Google Docs βάζοντας χρώματα, χρησιμοποιώ εφαρμογές για να τακτοποιώ τα αρχεία μου ή δοκιμάζω μια καινούργια εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης κάποιου φίλου, που δημιουργεί λεπτομερείς τεχνικές σημειώσεις μέσα από video. Υπάρχει όλο και περισσότερη οργάνωση στον τρόπο που σημειώνω τις σκέψεις μου.
Ωστόσο, όταν έρθει η ώρα να σκεφτώ αληθινά -να επινοήσω μια δημιουργική προσέγγιση για μια ταινία, να ονειρευτώ το επόμενο έργο μου ή να σχεδιάσω τις αρχές ενός σεναρίου- επιστρέφω πάντα στο σημειωματάριό μου. Μουντζούρες από στυλό σε χαρτί, αφηρημένα σχέδια και σημειώσεις που είναι ουσιαστικά ακατανόητες σε οποιονδήποτε άλλο, γίνονται οι δημιουργίες του επόμενου έργου μου -και, από πολλές απόψεις, η ωδή μου στη μαγεία της δουλειάς.
© 2023 The New York Times Company and Malaika Vaz
Το κομπολόι της σιωπής και της προσφοράς
Jay Shetty
Συγγραφέας, επιχειρηματίας και παρουσιαστής του podcast «On purpose».
Όταν ήμουν Ινδουιστής μοναχός και ζούσα στην Ινδία πριν από 10 χρόνια, έκανα ένα μακρύ ταξίδι με τρένο, μαζί με άλλους μοναχούς, από το μοναστήρι μας προς τα νότια της χώρας. Οι μοναχοί δεν ταξιδεύουν με πολυτέλεια, το βαγόνι μας έτριζε και ήταν ασφυκτικά γεμάτο.
Σε κάθε στάση κατέβαινα, διαλογιζόμουν και ξαναανέβαινα. Ο δάσκαλός μου το παρατήρησε και με ρώτησε γιατί το κάνω. Του εξήγησα ότι ήταν πολύ πιο ήσυχα εκτός τρένου. Με κοίταξε και ρώτησε «Με τι νομίζεις ότι μοιάζει περισσότερο η ζωή: με την ήρεμη στάση ή με το θορυβώδες τρένο;». Κατάλαβα το μήνυμα και άρχισα να διαλογίζομαι μέσα στο τρένο.
Ένα πράγμα που με βοήθησε τότε να συγκεντρώνομαι, ήταν το κομπολόι με τις χάντρες που μου έδωσε ο δάσκαλός μου. Παραδοσιακά ονομάζεται «mala», φτιαγμένο από ένα κορδόνι με 108 χάντρες και μία επιπλέον, την guru. Η χάντρα guru αντιπροσωπεύει όλους τους εκπληκτικούς οδηγούς και δασκάλους της ζωής μας. Οι χάντρες είναι φτιαγμένες από το φυτό tulsi, που είναι ιερό στην παράδοση bhakti που ακολουθούμε -ένα κίνημα που ασπάζεται την αφοσιωμένη υπηρεσία ως πνευματικό μονοπάτι.
Το κομπολόι διαλογισμού του Jay Shetty, φτιαγμένο από το φυτό Tulsi.
Μας δίδαξαν ότι οι πιο έντονοι διαλογισμοί επιτυγχάνονται όταν όλες μας οι αισθήσεις είναι παρούσες. Οι χάντρες μάς επιτρέπουν να ενεργοποιούμε την αίσθηση της αφής όσο επαναλαμβάνουμε μοτίβα και κρατάμε έναν ρυθμό όσο μετράμε. Βοηθούν, ακόμα, ως μια φυσική και οπτική υπενθύμιση για να είμαστε παρόντες. Να είμαστε εκεί όπου βρισκόμαστε τώρα, εκεί όπου πατάμε, εκεί όπου πιάνουμε -χάντρα τη χάντρα, μοτίβο το μοτίβο.
Αυτό το κομπολόι είναι το πιο πολύτιμό μου απόκτημα γιατί μου θυμίζει το χάρισμα του διαλογισμού και την ευθύνη που το ακολουθεί. Πιστεύω, επίσης, ότι έχει έναν συμβολισμό για τις ζωές μας. Κατέχουμε το δώρο της ζωής, που συνοδεύεται από την ευθύνη της προσφοράς. Οι χάντρες αντιπροσωπεύουν την εμπιστοσύνη που ο οδηγός και δάσκαλος έδειξε σε μένα, ώστε να με τιμήσει με μια αρχαία και ιερή πρακτική. Με συνδέουν με τον ανώτερο εαυτό μου, ενώ παράλληλα μου θυμίζουν ότι πρέπει να βοηθώ άλλους με αυτήν την ενέργεια. Σιωπή και προσφορά είναι μαζί ενσωματωμένες σε αυτές τις χάντρες.
Παίρνω ακόμη αυτό το κομπολόι πάντα μαζί μου, όπου κι αν πηγαίνω, έτσι ώστε να θυμάμαι πάντα να μένω στο παρόν μου και συγκεντρωμένος στον σκοπό μου.
© 2023 The New York Times Company and Jay Shetty
Η μνήμη ενός κυνηγού κροκοδείλων
Bindi Irwin
Οικολόγος, φύλακας ζωολογικού κήπου και τηλεπαρουσιάτρια.
Το αγαπημένο καπέλο του μπαμπά μου είναι το πιο ξεχωριστό μου απόκτημα. Ο πατέρας μου, ο παρουσιαστής οικολογικών ντοκιμαντέρ για την άγρια ζωή, που πέθανε το 2006, φορούσε αυτό το καπέλο μόνο εκτός δουλειάς. Και όταν ήταν εκτός δουλειάς, ήταν τότε που περνούσε όλο του τον χρόνο με την οικογένειά του. Αυτό το καπέλο μου θυμίζει όλες αυτές τις πολύτιμες στιγμές, που ο πατέρας μου αφοσιωνόταν σε εμάς.
Το πρόγραμμα των γυρισμάτων του και της εργασίας του στη φύση συχνά τον πήγαινε στην πιο μακρινή γωνιά του πλανήτη και συχνά σε μέρη που δεν ήταν ασφαλή για μικρά παιδιά. Είμαι ευγνώμων για το ότι, όταν ο μπαμπάς ήταν σπίτι μαζί μας, αφοσιωνόταν πλήρως στο να είναι εκεί με την οικογένεια.
Όταν φορούσε αυτό το καπέλο, τότε ήξερα ότι ήταν η ώρα που θα κάναμε κάτι συναρπαστικό μαζί: θα κάναμε μια επίσκεψη στον ζωολογικό κήπο ή θα σκαρφαλώναμε στην κορυφή κάποιου τεράστιου βουνού ή θα ταξιδεύαμε στο οικολογικό μας καταφύγιο στο δυτικό Queensland για να μελετήσουμε είδη φιδιών υπό εξαφάνιση.
Το καπέλο του Steve Irwin είναι ένα ενθύμιο από ανεκτίμητες περιπέτειες.
Αυτό το καπέλο σημαίνει τόσα για μένα, επειδή κουβαλά όλες τις ευτυχισμένες αναμνήσεις με τον μπαμπά μου. Αισθάνομαι ότι τα ίδια συναισθήματα έτρεφε κι εκείνος γι’ αυτό το καπέλο -το φορούσε μέχρι που το έλιωσε. Κι όταν αυτό συνέβη, έγραψε πάνω του τον αποχαιρετισμό «Το αγαπώ αυτό το καπέλο, θα μου λείψει».
Νομίζω ότι κάπου μέσα του ήξερε ότι αυτό το καπέλο θα γινόταν σημαντικό για μένα και τον αδελφό μου. Αισθάνομαι ότι έγραψε αυτό το μήνυμα για να μας θυμίζει όλες αυτές τις στιγμές που περάσαμε μαζί, όταν εκείνος δεν θα ήταν πια εκεί.
© 2023 The New York Times Company and Bindi Irwin
Ταξίδι στα ερτζιανά
Margaret Geller
Αστροφυσικός
Πριν από 20 χρόνια, ο άντρας μου κι εγώ οδηγούσαμε κατά μήκος της περίφημης ακτής του Maine. Στο δρόμο προς το εθνικό πάρκο Acadia, κάναμε στάση σε ένα τεράστιο, πολυκαιρισμένο κατάστημα, όπου είχε βιβλία και αντίκες προς πώληση. Δεν είμαστε συλλέκτες γενικά, όμως δεν καταφέραμε να αντισταθούμε σε εκείνο το αντικείμενο που πρόβαλλε σε μια σκονισμένη γωνιά. Πάντα αγαπούσα το ραδιόφωνο και εκεί, ανάμεσα σε μια στοίβα από παλιά ηλεκτρονικά, άναβε μια επιγραφή «On The Air» σε άριστη κατάσταση. Απλά έπρεπε να την αποκτήσω.
Όταν ήμουν παιδί, άκουγα ονειροπολώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό WNEW την εκπομπή «Make Believe Ballroom». Φανταζόμουν τον εαυτό μου να φορά όμορφα ρούχα και να στροβιλίζεται σε μια πολυτελή αίθουσα χορού ενός νεοϋορκέζικου ξενοδοχείου. Το ραδιόφωνο ήταν πηγή έμπνευσης για την καλπάζουσα φαντασία μου.
Μια παλιά ταμπέλα που η Margaret Geller αγόρασε σε ένα κατάστημα με αντίκες του Maine.
Ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια φυσικής στο Princeton, συνέχισα να γοητεύομαι από το ραδιόφωνο μέσω της εκπομπής ειδήσεων «All Things Considered». Την ώρα της εκπομπής, όλος ο υπόλοιπος κόσμος σταματούσε για μένα, προκειμένου να ακούσω τις αναλύσεις ειδήσεων και τους σχολιασμούς. Όταν η Susan Stamberg ξεκίνησε να παρουσιάζει αυτή την εκπομπή, με ενέπνευσε η δεσπόζουσα παρουσία της στον χώρο των ερτζιανών όταν όλες οι πόρτες ήταν κλειστές για τις γυναίκες στις φυσικές επιστήμες. Όσο η καριέρα μου προχωρούσε, τόσο τα εμπόδια που αντιμετώπιζα πλήθαιναν. Και τότε ήρθαν στο ραδιόφωνο οι δημοσιογράφοι Cokie Roberts και Nina Totenberg. Οι εκπομπές τους, με τον αποφασιστικό και αιχμηρό τους τόνο, έμοιαζαν να με ενθαρρύνουν: «Ναι, μπορείς».
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ήμουν εγώ στην άλλη άκρη του μικροφώνου για πρώτη φορά. Στο στούντιο του ραδιοφωνικού σταθμού της Βοστώνης WBUR, εντυπωσιάστηκα από το πλήθος του εξοπλισμού και των ατέλειωτων ηχητικών δοκιμών. Κάποια στιγμή, ήμουν στον αέρα σκιαγραφόντας τον τρόπο με τον οποίο το φως ταξιδεύει στο διάστημα για εκατοντάδες εκατομμύρια, δισεκατομμύρια ακόμα, χρόνια. Έφυγα από το στούντιο γοητευμένη από τη μαγεία του ραδιοφώνου. Ένα φως μεγαλύτερου μήκους κύματος μετέφερε τη φωνή μου μίλια μακριά, σε ανθρώπους που μόνο να φανταστώ μπορούσα.
Μερικούς μήνες αργότερα, έκανα άλλο ένα ραδιοφωνικό ταξίδι της φαντασίας στο διάστημα. Αυτή τη φορά μιλούσα από το γραφείο του σπιτιού μου, έχοντας συντροφιά τον θησαυρό μου, αυτή την ανεκτίμητη vintage επιγραφή «On the Air» να φωτίζει σε κόκκινο και χρυσό.
© 2023 The New York Times Company and Sougwen Chung