Ράχμαν: Οι ΗΠΑ αναδιαμορφώνουν την παγκόσμια οικονομία

Μια απρόσμενη επανάσταση έχει σημειωθεί στην αμερικανική προσέγγιση των διεθνών οικονομικών. Καθώς αναδύεται ο νέος τρόπος σκέψης, αναδιαμορφώνει την παγκόσμια οικονομία και τη δυτική συμμαχία.

Η προσέγγιση αναδείχθηκε ξεκάθαρα σε μια ομιλία του Τζέικ Σάλιβαν στις 27 Απριλίου. Το γεγονός πως ο Σάλιβαν είναι ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του προέδρου Τζο Μπάιντεν, είναι ένα στοιχείο. Η στρατηγική αντιπαλότητα με την Κίνα βρίσκεται στο επίκεντρο του νέου τρόπου σκέψης.

Αλλά η ομιλία του Σάλιβαν ξεπέρασε κατά πολύ τη γεωπολιτική. Ήταν μια εξαιρετικά φιλόδοξη προσπάθεια να συγκεντρώσει τους εγχώριους και διεθνείς στόχους της κυβέρνησης Μπάιντεν -και να τους μετατρέψει σε ένα συνεκτικό σύνολο. Οι ΗΠΑ σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν μια νέα στρατηγική βιομηχανική πολιτική για την ταυτόχρονη αναζωογόνηση της αμερικανικής μεσαίας τάξης και της αμερικανικής δημοκρατίας, καταπολεμώντας παράλληλα την κλιματική αλλαγή και δημιουργώντας ένα διαρκές τεχνολογικό προβάδισμα έναντι της Κίνας.

Πολλοί από τους συμμάχους της Αμερικής φοβούνται ότι αυτό που «ξέφυγε», ήταν τα συμφέροντα των ξένων. Ανησυχούν, ειδικότερα, ότι οι επιδοτήσεις ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων προς την αμερικανική βιομηχανία και την καθαρή τεχνολογία, που προβλέπονται στο νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού, θα αποβούν εις βάρος των παραγωγών και των εργαζομένων στην Ευρώπη και την Ασία. Ορισμένοι φοβούνται επίσης ότι οι πιέσεις για το «de-risk» του εμπορίου με την Κίνα θα διαταράξουν σοβαρά το διεθνές εμπόριο. Και πολλοί ανησυχούν ότι οι απαιτήσεις των ΗΠΑ για μεταρρύθμιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου θα καταλήξουν να παραλύσουν τον θεματοφύλακα του ελεύθερου εμπορίου.

Αμερικανοί αξιωματούχοι αντιδρούν σε αυτές τις υποδείξεις -επισημαίνοντας τις επανειλημμένες αναφορές του Σάλιβαν στα συμφέροντα των δυτικών συμμάχων και του παγκόσμιου Νότου στην ομιλία του. Υποστηρίζουν ότι η Αμερική αναλαμβάνει επιτέλους την ηγεσία στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής -και ότι αυτό θα πρέπει να είναι ευπρόσδεκτο από όλο τον κόσμο.

Ο Σάλιβαν φροντίζει επίσης να τονίσει ότι η «μείωση του κινδύνου» δεν σημαίνει ότι η Κίνα πρέπει να αποκοπεί από τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Μιλώντας μαζί μου την περασμένη εβδομάδα, μου είπε: «Προσπαθούμε να οικοδομήσουμε έναν κόσμο στον οποίο θα υπάρχουν περισσότερες από μία πηγές για κρίσιμα προϊόντα... Δεν λέμε ότι η Κίνα δεν πρέπει να κατασκευάζει iPhone ή να παράγει ηλιακούς συλλέκτες, αλλά ότι και άλλες χώρες πρέπει να το κάνουν».

Ο Σάλιβαν θέλει να πείσει τους φίλους της Αμερικής ότι αυτή η «νέα συναίνεση της Ουάσιγκτον» μπορεί να λειτουργήσει για όλους. Πιστεύει ότι οι ΗΠΑ σημείωσαν ουσιαστική πρόοδο στην πρόσφατη συνάντηση της G7 στη Χιροσίμα -υποστηρίζοντας ότι η σύνοδος κορυφής πέτυχε ένα «πραγματικά σημαντικό βήμα προς τα εμπρός». Ειδικότερα, πιστεύει ότι οι σύμμαχοι της Αμερικής έχουν πλέον καθησυχαστεί σχετικά με τα σχέδιά της να επιδοτήσει την πράσινη μετάβαση και έχουν υιοθετήσει μια παρόμοια προσέγγιση. Η προσπάθεια για καθαρή ενέργεια, υποστηρίζει, «θα αποτελέσει περισσότερο πηγή συνεργασίας παρά τριβής στο μέλλον».

Στο ανακοινωθέν της G7 υπήρξε σαφώς σημαντική σύγκλιση της γλώσσας και της προσέγγισης σε θέματα που κυμαίνονται από το de-risking έως τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Όμως, μιλώντας με Αμερικανούς συμμάχους -τόσο εντός όσο και εκτός της G7- είναι προφανές ότι εξακολουθεί να υπάρχει ανησυχία για την πολιτική των ΗΠΑ. Μια επαναλαμβανόμενη ανησυχία είναι ότι η Αμερική θα συνεχίσει να αναπτύσσει μέτρα με στόχο την Κίνα, τα οποία οι «σύμμαχοι και εταίροι» της θα δεχθούν στη συνέχεια τεράστια πίεση να υιοθετήσουν.

Ο Λόρενς Γουόνγκ, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Σιγκαπούρης -ο στενότερος σύμμαχος της Αμερικής στη νοτιοανατολική Ασία- προειδοποίησε πρόσφατα ότι «εάν το de-risking παρατραβήξει... θα καταλήξουμε σε μια πιο κατακερματισμένη και αποσυνδεδεμένη παγκόσμια οικονομία». Στην Ευρώπη, εξακολουθεί να υπάρχει ανησυχία ότι μια νέα παγκόσμια οικονομική αρχιτεκτονική που σχεδιάστηκε στην Ουάσιγκτον θα ευνοήσει αναπόφευκτα τους Αμερικανούς παραγωγούς και εργαζόμενους.

Διάφοροι σύμμαχοι των ΗΠΑ αντιδρούν με διαφορετικούς τρόπους. Υπήρχε πάντα ένα λόμπι εντός της ΕΕ που ευνοούσε τη δημιουργία Ευρωπαίων πρωταθλητών, μέσω μιας βιομηχανικής πολιτικής. Αυτό το λόμπι ενισχύθηκε από τη στροφή της Αμερικής προς τη βιομηχανική πολιτική. Τον περασμένο Δεκέμβριο, η ΕΕ δεσμεύτηκε για «μια φιλόδοξη ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική» για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.

Υπάρχουν όμως και Ευρωπαίοι που ανησυχούν ότι αν η ΕΕ ακολουθήσει την οδό των επιδοτήσεων, θα υπονομεύσει τη δική της ενιαία αγορά. Η ΕΕ έχει πολύ μικρότερη οικονομική δύναμη πυρός από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, οπότε οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να τη «διαλύσουν» σε έναν αγώνα επιδοτήσεων.

Οι Αμερικανοί σύμμαχοι εκτός ΕΕ -όπως η Βρετανία, η Ιαπωνία και ο Καναδάς- έχουν μια ξεχωριστή ανησυχία. Ανησυχούν ότι αν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ γίνουν ο κύριος τρόπος για την επίτευξη συναίνεσης στην «παγκόσμια Δύση», όσοι είναι εκτός των δύο κύριων μπλοκ θα βρεθούν σε μειονεκτική θέση. Όπως το θέτει ένας διπλωμάτης, η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι «σαν δύο γιγαντιαία πάντα». Ζευγαρώνουν πολύ σπάνια. Αλλά, αν το κάνουν, μπορεί να είναι μια αποκλειστική σχέση (αν και, τεχνικά μιλώντας, τα πάντα δεν είναι μονογαμικά).

Ως απάντηση στο πρόβλημα των πάντα, οι Καναδοί εξετάζουν το ενδεχόμενο να δώσουν στην G7 επίσημο ρόλο στην πρόταση και τη διαμόρφωση των νέων κανόνων για την παγκόσμια οικονομία.

Στους Βρετανούς κινούν το ενδιαφέρον τα λεγόμενα του Σάλιβαν για «καινοτόμες νέες διεθνείς οικονομικές συνεργασίες». Στο ταξίδι του στην Ουάσιγκτον αυτή την εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ρίσι Σουνάκ θα διερευνήσει τομείς στους οποίους το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να συνάψει τέτοιου είδους εταιρικές σχέσεις με τις ΗΠΑ -συμπεριλαμβανομένης της αμυντικής τεχνολογίας και της ρύθμισης της τεχνητής νοημοσύνης.

Πάνω από όλες αυτές τις οικονομικές συζητήσεις πλανάται ένα σύννεφο γεωπολιτικού φόβου. Η Ρωσία διεξάγει πόλεμο στα σύνορα της ΕΕ. Οι Ιάπωνες φοβούνται την Κίνα. Όλες οι πλευρές προσβλέπουν στον «θείο Σαμ» για στρατιωτική προστασία. Οι σύμμαχοι της Αμερικής εξακολουθούν να έχουν τις επιφυλάξεις τους για το δόγμα Σάλιβαν.

Όμως δεν είναι ώρα για διαφωνίες με τις ΗΠΑ.

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation