Wolf: Το μεγάλο λάθος Τραμπ στον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα

Η «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Τραμπ με τους υποτιθέμενους «ανταποδοτικούς δασμούς» κατά του υπόλοιπου κόσμου -αναμφίβολα η πιο εκκεντρική πρόταση εμπορικής πολιτικής που έχει γίνει ποτέ- μετά από μια βιαστική υποχώρηση υπό τα πυρά των αγορών, έχει μετατραπεί σε έναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα.

Αυτό μπορεί να ήταν που ήθελε από την αρχή (ή όχι). Μπορεί, λοιπόν, ο Τραμπ να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο εναντίον της Κίνας; Μπορούν πράγματι οι ΗΠΑ, όπως είναι τώρα, μετά τον δεύτερο ερχομό του Τραμπ, να ελπίζουν πως θα πετύχουν στον ευρύτερο ανταγωνισμό τους με την Κίνα;

Η απάντηση είναι «όχι». Όχι επειδή η Κίνα είναι ανίκητη, αντίθετα. Αλλά επειδή οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν όλα τα assets που χρειάζονται για να διατηρήσουν το στάτους τους στον κόσμο ενάντια σε μια δύναμη τόσο τεράστια, ικανή και αποφασισμένη όσο η Κίνα.

«Οι εμπορικοί πόλεμοι είναι καλοί και εύκολο να κερδηθούν», έγραψε σε ανάρτησή του το 2018 ο Τραμπ. Ως γενική πρόταση, αυτό είναι ψευδές: οι εμπορικοί πόλεμοι βλάπτουν και τις δυο πλευρές. Μπορεί να επιτευχθεί μια συμφωνία από την οποία και οι δυο πλευρές θα βρεθούν σε καλύτερη θέση από αυτήν που ήταν προηγουμένως. Πιο πιθανό είναι οποιαδήποτε συμφωνία να φέρει τη μια πλευρά σε καλύτερη θέση απ’ ότι ήταν πριν και την άλλη σε χειρότερη. Αυτό το δεύτερο, υποθέτουμε, πως είναι αυτό που ελπίζει ότι θα προκύψει ο Τραμπ: οι ΗΠΑ θα κερδίσουν· η Κίνα θα χάσει.

Επί του παρόντος, οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμό 145% στις κινεζικές εισαγωγές, ενώ η Κίνα επιβάλλει δασμό 125% στις ΗΠΑ. Η Κίνα έχει επίσης περιορίσει τις εξαγωγές «σπάνιων γαιών» προς τις ΗΠΑ. Πρόκειται για πολύ μεγάλα, ουσιαστικά απαγορευτικά, εμπόδια για το εμπόριο. Φαίνεται σαν μια «μεξικάνικη μονομαχία», μια αναμέτρηση που καμιά από τις δυο υπερδυνάμεις δεν μπορεί να κερδίσει.

Καταλαβαίνει κανείς πως το σχέδιο των ΗΠΑ (αν υπάρχει) είναι να «πείσει» τους εμπορικούς εταίρους να επιβάλλουν μεγάλα εμπόδια στις εισαγωγές από την Κίνα με αντάλλαγμα μια ευνοϊκή συμφωνία για το εμπόριο (και ενδεχομένως και σε άλλους τομείς, όπως η ασφάλεια) με τις ΗΠΑ. Είναι ευλογοφανές αυτό το αποτέλεσμα; Όχι.

Ένας λόγος είναι πως και η Κίνα διαθέτει ισχυρά «χαρτιά». Πολλές σημαντικές δυνάμεις ήδη πραγματοποιούν περισσότερο από το εμπόριό τους με την Κίνα απ’ ότι με τις ΗΠΑ: σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η Αυστραλία, η Βραζιλία, η Ινδία, η Ινδονησία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.

Ναι, οι ΗΠΑ είναι πιο σημαντική εξαγωγική αγορά από την Κίνα για πολλές μεγάλες χώρες, εν μέρει λόγω των εμπορικών ελλειμμάτων για τα οποία διαμαρτύρεται ο Τραμπ. Αλλά και η Κίνα είναι σημαντική αγορά για πολλούς. Επιπλέον, η Κίνα είναι πηγή ουσιωδών εισαγωγών, πολλές από τις οποίες δεν μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν. Οι εισαγωγές, άλλωστε, είναι ο σκοπός του εμπορίου.

Πάνω απ’ όλα, οι ΗΠΑ έχουν γίνει αναξιόπιστες. Μια «συναλλακτική» Αμερική είναι μια Αμερική που πάντα ψάχνει για μια καλύτερη συμφωνία. Καμία λογική χώρα δεν θα πρέπει να ποντάρει το μέλλον της σε έναν τέτοιον εταίρο, ιδιαίτερα έναντι της Κίνας.

Η συμπεριφορά του Τραμπ στον Καναδά ήταν η καθοριστική στιγμή. Οι Καναδοί έχουν απαντήσει επανεκλέγοντας τους Φιλελεύθερους. Θα μάθει ο Τραμπ από αυτό; Γίνεται ο λύκος αρνί; Αυτός είναι ο Τραμπ. Είναι επίσης ένας άνθρωπος που οι Αμερικάνοι ψηφοφόροι εξέλεξαν δυο φορές. Επιπλέον, η διάσπαση με την Κίνα θα ήταν ριψοκίνδυνη: η Κίνα δεν θα το ξεχάσει και είναι απίθανο να το συγχωρέσει.

Κυρίως, η Κίνα πιστεύει πως ο λαός της μπορεί να αντέξει περισσότερο τον οικονομικό πόνο απ’ ότι οι Αμερικάνοι. Επιπλέον, για την Κίνα, ο εμπορικός πόλεμος είναι κυρίως ένα σοκ ζήτησης, ενώ για τις ΗΠΑ είναι κυρίως ένα σοκ προσφοράς. Είναι ευκολότερο να αντικαταστήσεις τη χαμένη ζήτηση παρά τη χαμένη προσφορά.

Εν ολίγοις, οι ΗΠΑ δεν θα πάρουν τις συμφωνίες που προφανώς επιδιώκουν και τη νίκη επί της Κίνας που ελπίζουν. Υποθέτω πως, καθώς αυτό θα γίνεται εμφανές στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ τουλάχιστον εν μέρει θα υποχωρήσει από τους εμπορικούς του πολέμους, κηρύσσοντας νίκη και προχωρώντας ταυτόχρονα προς κάποια άλλη κατεύθυνση.

Ωστόσο αυτό δεν αλλάζει την πραγματικότητα πως οι ΗΠΑ πράγματι ανταγωνίζονται με την Κίνα για παγκόσμια επιρροή. Δυστυχώς, οι ΗΠΑ που πολλοί θέλουν να τα πάει καλά σε αυτό, δεν είναι αυτές οι ΗΠΑ.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ του Τραμπ δεν θα πάνε καλά. Ο πληθυσμός της χώρας είναι το ένα τέταρτο αυτού της Κίνας. Η οικονομία της είναι περίπου το ίδιο μέγεθος, επειδή είναι πολύ πιο παραγωγική. Η επιρροή της, πολιτισμική, διανοητική και πολιτική, εξακολουθεί να είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν της Κίνας επειδή τα ιδανικά και οι ιδέες της είναι πολύ πιο ελκυστικές. Οι ΗΠΑ μπόρεσαν να δημιουργήσουν ικανές συμμαχίες με ομοϊδεάτισσες χώρες που ενισχύουν αυτή την επιρροή. Εν ολίγοις, έχει κληρονομήσει και είχε την ευλογία να διαθέτει τεράστια assets.  

Τώρα, σκεφτείτε τι συμβαίνει υπό το καθεστώς Τραμπ: απόπειρες για μετατροπή του κράτους δικαίου σε ένα όργανο εκδίκησης· διάλυση της αμερικανικής κυβέρνησης· περιφρόνηση των νόμων που είναι τα θεμέλια της νόμιμης κυβέρνησης· επιθέσεις στην επιστημονική έρευνα και στην ανεξαρτησία των μεγάλων αμερικανικών πανεπιστημίων· πόλεμοι κατά των αξιόπιστων στατιστικών· εχθρότητα προς τους μετανάστες (και όχι μόνον τους παράνομους) παρ’ ότι υπήρξαν το θεμέλιο της αμερικανικής επιτυχίας σε κάθε γενιά· μια ξεκάθαρη απόρριψη της ιατρικής επιστήμης και της κλιματικής επιστήμης· μια ξεκάθαρη απόρριψη των πιο βασικών ιδεών των οικονομικών του εμπορίου· μια εξίσωση ή (πολύ χειρότερα) προτίμηση για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον τύραννο της Ρωσίας, έναντι του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, του ηγέτη της δημοκρατικής Ουκρανίας· και μια ανοικτή περιφρόνηση για μια σειρά συμμαχιών και θεσμών συνεργασίας πάνω στα οποία βασίζεται η δημιουργηθείσα από τις ΗΠΑ παγκόσμια τάξη. Όλα αυτά βρίσκονται στα χέρια ενός πολιτικού κινήματος που έχει αγκαλιάσει την εξέγερση του Ιανουαρίου 2021.

Ναι, η παγκόσμια οικονομική τάξη πράγματι χρειάζονταν βελτίωση. Το επιχείρημα υπέρ της στροφής της Κίνας προς μια ανάπτυξη που θα βασίζεται στην κατανάλωση είναι συντριπτικό. Είναι επίσης ξεκάθαρο πως πολλές μεταρρυθμίσεις χρειάζονται και εντός των ΗΠΑ. Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει τώρα δεν είναι μεταρρύθμιση, αλλά η καταστροφή των θεμελίων της αμερικανικής επιτυχίας, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Θα είναι δύσκολο να αντιστραφεί η ζημιά. Θα είναι αδύνατον ο κόσμος να ξεχάσει ποιος και τι την προκάλεσε.

Μια Αμερική που προσπαθεί να αντικαταστήσει το κράτος δικαίου και το σύνταγμα με έναν διεφθαρμένο πελατειακό καπιταλισμό δεν θα υπεραποδώσει της Κίνας. Μια καθαρά συναλλακτική Αμερική δεν θα λάβει την ολόψυχη υποστήριξη των συμμάχων της. Ο κόσμος χρειάζεται μια Αμερική που ανταγωνίζεται και συνεργάζεται με την Κίνα.

Δυστυχώς, αυτή η Αμερική θα αποτύχει και στα δύο.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation