Πονοκέφαλος για τις κεντρικές τράπεζες οι γραμμές swap με Fed

Έτσι, η Αυστρία έστειλε εκείνο το «ασημένιο τρένο» για να παράσχει ρευστότητα. Και 30 χρόνια μετά η γαλλική κεντρική τράπεζα έκανε το ίδιο με ένα καράβι χρυσού, κατά τη διάρκεια της κρίσης Μπάρινγκς της Βρετανίας.

Μπορεί να χρειαστεί και πάλι μια τέτοια βοήθεια, υπό τη μορφή ενός δολαρίου του 21ου αιώνα; Είναι ένα ερώτημα που πλέον θέτουν σιωπηρά Ευρωπαίοι και Ασιάτες κεντρικοί τραπεζίτες, σε σχέση με το ζήτημα των γραμμών swap δολαρίων των κεντρικών τραπεζών. Οι επενδυτές πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή.

Ο λόγος είναι ότι αυτές οι γραμμές swap θεωρήθηκαν βασικός πυλώνας του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος τις τελευταίες δεκαετίες, αφού έχουν δώσει τη δυνατότητα σε μεγάλες ασιατικές και ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες να πάρουν δολάρια από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ σε περίοδο κρίσης. Αυτό είναι κρίσιμης σημασίας επειδή σε καιρούς πίεσης των αγορών υπάρχει συνήθως μια «κούρσα για μετρητά» -δηλαδή ένας αγώνας για δολάρια, δεδομένου του ρόλου του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος.

Ωστόσο οι μη αμερικανικές οντότητες δεν μπορούν να τυπώσουν αυτά τα δολάρια και έτσι πολλοί ίσως να μην μπορούν να ανταποκριθούν στη ζήτηση. Έτσι κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 η Fed ενεργοποίησε γραμμές swap περίπου 583 δισ. δολαρίων για μη αμερικανικές κεντρικές τράπεζες, για να επιτρέψει τη ροή δολαρίων σε εμπορικές τράπεζες.

Το ίδιο έκανε κατά τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης και στη συνέχεια παρείχε 450 δισ. δολάρια κατά την πανδημία Covid το 2020 -κίνηση που κατέστειλε τη χρηματοπιστωτική μετάδοση, σύμφωνα με την Fed του Ριτσμοντ.

Αλλά τώρα αρχίζουν να δημιουργούνται αμφιβολίες αναφορικά με την αξιοπιστία αυτού του δικτύου ασφαλείας. Άλλωστε, η διοίκηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται αποφασισμένη να επαναρυθμίσει την παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική τάξη και να βάλει τα συμφέροντα της Αμερικής πρώτα. Ο Τζ. Ντ. Βανς, ο αντιπρόεδρος, έχει παρατηρήσει πως «απλά μισεί να διασώζει την Ευρώπη».

Με άλλα λόγια, οι συμφωνίες με συμμάχους δεν φαίνεται πια να είναι ιερές. Απλά δείτε την αποκάλυψη αυτής της εβδομάδας πως το Πεντάγωνο επανεξετάσει το σύμφωνο με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία για τα υποβρύχια.

Αξιωματούχοι της Fed, από την πλευρά τους, αρνούνται σθεναρά πως το σύστημα swap δολαρίων θα μπορούσε να αντηχεί αυτή την ιστορία με τα υποβρύχια. Πράγματι, ο Τζέι Πάουελ, πρόεδρος της Fed, τόνισε τα πλεονεκτήματά του κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Σικάγο τον Απρίλιο.

Αλλά αυτό που ανησυχεί κάποιους εκτός των ΗΠΑ είναι τι μπορεί να συμβεί όταν φύγει ο Πάουελ το 2026. Η Fed επί του παρόντος έχει μόνιμα εργαλεία swap δολαρίου με πέντε κεντρικές τράπεζες (στην ευρωζώνη, την Ελβετία, την Ιαπωνία, τη Βρετανία και τον Καναδά) και προηγουμένως είχε δημιουργήσει προσωρινές διευκολύνσεις για εννέα ακόμα, συμπεριλαμβανομένων της Αυστραλίας, της Βραζιλίας, της Δανίας, οι οποίες έχουν λήξει.

Είναι ασαφές αν αυτές οι τελευταίες διευκολύνσεις θα αποκατασταθούν σε περίπτωση κρίσης -και αν ναι, με τι «τιμή». Αν η Fed πρόσφερε swaps στην κεντρική τράπεζα της Δανίας, για παράδειγμα, θα απαιτούσε ο Τραμ παραχωρήσεις στη Γροιλανδία;

Είναι επίσης ασαφές αν η Ουάσινγκτον μπορεί να θέσει όρους για τις μόνιμες γραμμές swaps. Άλλωστε, ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, θεωρεί πως τα οικονομικά, στρατιωτικά, εμπορικά και τεχνολογικά ζητήματα είναι βαθιά συνυφασμένα.

Έπειτα υπάρχει το Κογκρέσο, που έχει την απώτατη εξουσία επί της Fed. Μετά την κρίση του 2008 υπήρξε κάποια δικομματική επίκριση από το Κογκρέσο για τις γραμμές swap, που οι αξιωματούχοι της Fed καθησύχασαν ως επί το πλείστον επισημαίνοντας πως ένας παγκόσμιος χρηματοπιστωτικός πανικός θα έβλαπτε την Αμερική. Αλλά αυτή η επίκριση θα μπορούσε εύκολα να επιστρέψει, ιδιαίτερα δεδομένου των προστατευτικών και λαϊκιστικών ενστίκτων του Τραμπ.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Εξ ου η ανάγκη η Ευρώπη να σκεφτεί εκείνο το «ασημένιο τρένο» του 1857. Τον περασμένο μήνα ο Λουις ντε Γκίντος, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, επέμεινε πως η ΕΚΤ παραμένει αισιόδοξη ότι η Fed θα διατηρήσει τις γραμμές swap. Αλλά πρόσφατα προέκυψε πως έχει ζητήσει από τις τράπεζές της να αναφέρουν ευπάθειες αναφορικά με την έκθεσή τους σε δολάρια.

Και το σημαντικό think tank CEPR έχει τώρα καλέσει τις μη αμερικανικές κεντρικές τράπεζες να δημιουργήσουν ένα αμοιβαίο σύμφωνο για να προετοιμαστούν για το χειρότερο σενάριο. Η ιδέα θα ήταν 14 κεντρικές τράπεζες να χρησιμοποιήσουν τα holdings τους σε δολάρια, που εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 1,9 τρισ. δολάρια, για να παράσχουν ρευστότητα η μια στην άλλη στην περίπτωση που η Fed υποχωρήσει, σε συντονισμό με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS).

Κανένας κεντρικός τραπεζίτης δεν έχει υποστηρίξει δημοσίως αυτή την ιδέα. Αλλά ορισμένοι μου λένε πως συζητιούνται πολλά σχέδια έκτακτης ανάγκης. Και στο μεταξύ, λαμβάνουν σιωπηρά, άλλα αμυντικά μέτρα, όπως το να αυξάνουν τις αγορές χρυσού και, στην περίπτωση μικρότερων χωρών, να κλείνουν συμφωνίες swap με την Κίνα.

«Υπάρχει συζήτηση για την παγίδα Κίντλμπεργκερ» μου λέει ένας, αναφερόμενος στην προειδοποίηση του οικονομολόγου Τσαρλς Κίντλμπεργκερ πως οι αναταράξεις ξεσπούν όταν μια κυρίαρχη γεωπολιτική δύναμη χάνει την ικανότητα ή την επιθυμία να υποστηρίξει ένα αποθεματικό νόμισμα, χωρίς ο αναδυόμενος αντίπαλός του να έρχεται για να καλύψει το κενό (αυτό είναι που συνέβη τα χρόνια του μεσοπολέμου προτού η στερλίνα αντικατασταθεί από το δολάριο).

Εμφαντικά δεν βρισκόμαστε σε μια τέτοια στιγμή Κίντλμπεργκερ τώρα -και πρέπει να ελπίζουμε ότι αυτή η στιγμή δεν θα έρθει ποτέ. Αλλά το βασικό σημείο είναι το εξής: αν ο Λευκός Οίκος δεν υποστηρίξει ξεκάθαρα τα σχόλια του Πάουελ για την ανάγκη διατήρησης των γραμμών swap του δολαρίου, η ανησυχία θα αυξηθεί.

Ας ελπίσουμε λοιπόν όλοι ότι ο Μπέσεντ, ως λάτρης της οικονομικής ιστορίας, θα το αναγνωρίσει αυτό και θα δράσει. Αλλιώς, η τιμή του χρυσού θα συνεχίσει να αυξάνεται.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation