Κι όταν λέμε σχέδιο Α δεν εννοούμε αυτό που ανακοινώθηκε μετά το Eurogroup, ασχέτως άν έφτασε στην Κυπριακή Βουλή. Αυτό ήταν ένας χείριστος συμβιβασμός με την κυβέρνηση Αναστασιάδη.

Το original σχέδιο Α περιλάμβανε κούρεμα μόνο των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ, με ποσοστό 15-17,5%, για όλες τις κυπριακές τράπεζες. Αλλά δεν έγινε αποδεκτό απο τον Αναστασιάδη, προκειμένου να μην πληρώσουν πολλά οι «καλοί πελάτες».

Το σχέδιο Γ όμως φαίνεται να περιλαμβάνει:

Α. Τη διάλυση της Λαϊκής, με βαρύτατη ζημία απο 50-80% για τους καταθέτες της, (εφόσον τα ποσά ξεπερνούν τις 100.000 ευρώ) ζημία για τους εργαζόμενους και κατα πιθανότητα για όσους έχουν σε αυτή καθυστερημένα δάνεια, με καλές εγγυήσεις.

Δυστυχώς η αντίσταση σύσσωμου του κυπριακού κατεστημένου εξελίσσεται σταδιακά σε παρωδία, κάνοντας την αρχική πρόταση του Eurogroup (έκτακτη εισφορά 15,6% σε όλους τους καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ) να μοιάζει με… πανάκεια.

Ως γνωστόν, η Κύπρος έχει δύο μεγάλες τράπεζες, την Κύπρου και τη Λαϊκή, η ανακεφαλαιοποίηση των οποίων απαιτούσε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ. Οι Ευρωπαίοι πρότειναν (κι αυτό είναι καταγεγραμμένο πλέον από διάφορες ανεξάρτητες πλευρές) να επιβληθεί έκτακτη εισφορά σε όσους είχαν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.

Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, παρότι το διαψεύδει, φαίνεται ότι ήταν εκείνος που ήθελε να φορολογηθούν και οι μικροκαταθέτες, ώστε να μη θιγούν οι μεγαλοπελάτες από τη Ρωσία με διψήφιο ποσοστό φόρου.

Μήπως και περισωθεί κάπως η offshore δραστηριότητα και ο ρόλος της Κύπρου ως περιφερειακού τραπεζικού κέντρου, τα οποία έτσι κι αλλιώς επλήγησαν βάναυσα από τις εξελίξεις στην οικονομία του νησιού.

Βλακωδώς ο νυν επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, το αποδέχθηκε, με αποτέλεσμα να ξεσηκώσει αντιδράσεις παντού, διότι εθίγη το ευρωζωνικό «ιερό» της εγγύησης καταθέσεων έως 100.000 ευρώ.

Με αυτές τις συνθήκες, κατέστη προφανές ότι η κυπριακή Βουλή θα καταψηφίσει, προκειμένου να βρεθεί άλλη λύση, οπότε ο κ. Αναστασιάδης έκανε αμέσως την κωλοτούμπα της «αποχής».

Μόλις όμως έγινε ορατό ότι η ρωσική βοήθεια μάλλον θα είναι για τα μάτια του κόσμου (όπως και αποδείχτηκε τελικά χθες το βράδυ), το κυπριακό κατεστημένο έκανε το ανεξήγητο.

Αποφάσισε ότι θα σφαγιάσει μια μερίδα Κυπρίων και ξένων καταθετών, προκειμένου να προστατεύσει τους… υπόλοιπους. Ότι θα θυσιάσει τη Λαϊκή, τους καταθέτες της με ποσά άνω των 100.000 ευρώ, τους εργαζομένους της, προκειμένου να «θωρακίσει», με αμφίβολες πιθανότητες πραγματικής επιτυχίας, την Τράπεζα Κύπρου.

Ίσως γιατί, όπως λένε οι «κακές γλώσσες», οι περισσότεροι Ρώσοι μεγαλοκαταθέτες, αυτοί με τη μεγάλη ισχύ, βρίσκονται στην Τράπεζα Κύπρου, στην οποία άλλωστε υπήρχε από καιρό Ρώσος μεγαλομέτοχος. Ενώ αντίθετα, από τις αρχές του προηγούμενου έτους, η Λαϊκή είχε περάσει -μέσω της υποχρεωτικής διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης- σε απολύτως κρατική ιδιοκτησία και διαχείριση.

Αν βέβαια ρίξει κάποιος έστω και μια πρώτη ματιά στο σχετικό νομοσχέδιο, αντιλαμβάνεται ότι στην πράξη δίνει τεράστιες εξουσίες για συνολικότερη αναμόρφωση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, κατά το δοκούν, κάτι που ίσως προβληματίσει τους άλλους Κύπριους τραπεζίτες, αλλά και τους βουλευτές.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η τακτική που ακολουθεί πλέον η κυπριακή ηγεσία δεν φαίνεται να εμφορείται από οιαδήποτε έννοια κοινωνικής ή άλλης δικαιοσύνης, ασχέτως των «ηρωικών δηλώσεων» που προηγήθηκαν. Τουναντίον, φαίνεται να είναι αποτέλεσμα μιας ιδιόμορφης… πανουργίας.

Η έκτακτη εισφορά σε όλους τους μεγαλοκαταθέτες δεν θα άφηνε κανέναν ευχαριστημένο. Τώρα κάποιοι θα είναι πολύ δυσαρεστημένοι, κάποιοι άλλοι όμως, σαφώς περισσότεροι (λόγω διαφοράς στα μερίδια αγοράς) θα είναι ευχαριστημένοι γιατί δεν εθίγησαν καθόλου, ενώ οι άλλοι περίπου… καταστράφηκαν.

Δεν είμαι σίγουρος αν η τακτική αυτή θα αποδώσει τελικά πολιτικούς καρπούς, ούτε αν το κυπριακό σχέδιο θα γίνει αποδεκτό από την Ευρώπη και το ΔΝΤ, όπως προκύπτει και από τις προειδοποιήσεις της χθεσινής ανακοίνωσης. Διότι, μεταξύ άλλων, το άγριο κούρεμα καταθετών στη Λαϊκή δεν αρκεί. Λείπουν πάνω από 3 δισ. ευρώ, τα οποία δεν πρόκειται να καλυφθούν από τη Ρωσία ή κάποιον άλλον.

Γι' αυτό και χρειάζεται, όπως ήδη επισήμανα από χθες σε σχετικό σημείωμα, να «θυσιαστούν» κι άλλες περιουσίες. Των Ταμείων Πρόνοιας, της Εκκλησίας και όσων συμμετάσχουν στο υπό συγκρότηση Εθνικό Ταμείο Αλληλεγγύης.

Κατά συνέπεια, εκτός από τους καταθέτες της Λαϊκής, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν σε αυτήν τη φάση τουλάχιστον οι μεγαλοπελάτες των λοιπών τραπεζών (στην πλειονότητά τους Ρώσοι), θα πληρώσουν η Εκκλησία, οι συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι.

Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι το σχέδιο αυτό θα ικανοποιήσει ως έχει την τρόικα καθώς έχει πολλά αδύνατα σημεία. Κατόπιν όμως όσων έγιναν χθες, είμαι σχεδόν πεπεισμένος ότι κάποιοι στο πολιτικό και στο οικονομικό κατεστημένο της γείτονος κοιμούνται ολίγον πιο ήσυχοι έχοντας αγωνιστεί να προστατέψουν τα συμφέροντα των «δικών» τους.

Εν ολίγοις, η επανάσταση του πρόσφατου «ΟΧΙ» απέναντι στο Eurogroup φαίνεται να καταλήγει πολύ άδοξα, αφήνοντας τη γεύση κακοψημένης σεφταλιάς. Γιατί από την πλευρά του κυπριακού κατεστημένου ο λόγος της αντίστασης μάλλον δεν είχε τελικά σχέση με την κοινωνική δικαιοσύνη, ούτε και με το εθνικό συμφέρον.

Εκτός αν κάποιοι εκ των πρωταγωνιστών κατάγονται από τη Ρωσία.

Τις τελευταίες μέρες βλέπουμε από όλες τις πλευρές του εξωτερικού μια σκληρή και πολλές φορές άκομψη «real politik». Δυστυχώς αυτή η τακτική δεν περιορίζεται στους σκληροπυρηνικούς ευρωπαίους, αλλά επεκτείνεται και στην παραδοσιακά σύμμαχο ορθόδοξη Ρωσία, που είχε ιδιαίτερες σχέσεις με τη Μεγαλόνησο.

Αν όντως τα Ρωσικά συμφέροντα δεν έχουν διάθεση να επενδύσουν με αμοιβαία συμφέροντες όρους, προκειμένου να βοηθήσουν μια έκτακτη κατάσταση, τότε η προστασία των μεγαλοκαταθετών τους στην Κύπρο, με θυσίες του κυπριακού λαού και της εκκλησίας, στερείται οποιουδήποτε νοήματος.

Σε ότι αφορά τη θέση της Κύπρου ως διεθνούς περιφερειακού χρηματοοικονομικού κέντρου, η ζημία έχει ήδη γίνει τις προηγούμενες μέρες. Θα μπορούσε μερικώς να αποκατασταθεί μόνο εάν ένα μέρος του τραπεζικού τομέα περνούσε σε ξένα συμφέροντα.

Προς την κατεύθυνση όμως αυτή δεν φαίνεται να υπάρχει ουσιαστικό ενδιαφέρον από την πλευρά της Ρωσίας, παρά τις σποραδικές πληροφορίες περί του αντιθέτου. Κι άλλοι ενδιαφερόμενοι, απλά δεν υφίστανται.

Η αναστάτωση που προκλήθηκε διεθνώς γύρω από το θέμα, δεν πρόκειται να ανατραπεί εάν απλώς αποτραπεί το «κούρεμα». Αυτό δείχνει ξεκάθαρα η διεθνής εμπειρία. Τυχόν χρεοκοπία και εκκαθάριση της Λαϊκής Τράπεζας, σαφώς θα επιδεινώσει το κλίμα.

Εάν έτσι έχει λοιπόν η κατάσταση, η θέση των κυπρίων πολιτικών οφείλει να μεταβληθεί, όχι προς όφελος των μεγαλο-καταθετών, αλλά προς όφελος του κυπριακού λαού.

Εν ολίγοις, η «πατριωτική αυτοθυσία» των κύπριων εργαζομένων και συνταξιούχων, αλλά και της εκκλησίας, που ετοιμάζονται να δεσμεύσουν περιουσία προκειμένου να σχηματοποιηθεί μια «νέα» λύση, υπό αυτές τις συνθήκες που διαμορφώνονται, έχει νόημα μόνο εάν χρησιμοποιηθεί για να μειώσει το εξωτερικό χρέος της χώρας.

Διότι ο «πατριωτισμός» πρέπει να υπηρετεί το εθνικό συμφέρον.

Η πρωτοφανής απόφαση των «μεγάλων δυνάμεων» της Ευρώπης επέστρεψε ένα μη αναμενόμενο για εκείνες αποτέλεσμα: το «όχι» της Κυπριακής Βουλής. Η άρνηση των Κυπρίων δεν έχει προηγούμενο στο πλαίσιο της ευρωκρίσης κι έθεσε την κυρίαρχη πολιτική της ευρωζώνης προ ενός επιτακτικού ερωτήματος:

Πώς θα αντιμετωπίσει την ετυμηγορία της Κυπριακής Βουλής, που ήταν ουσιαστικά ομόφωνη (χωρίς κανένα «ναι»);

Ήδη η διπλωματική ανακοίνωση της ΕΚΤ δίνει τον τόνο: Η παροχή χρηματοδότησης μέσω ELA στις κυπριακές τράπεζες συνεχίζεται «σύμφωνα με τους κανόνες».

Που σημαίνει ότι συνεχίζεται, αλλά όχι για… πολύ, εκτός αν βρεθεί «βιώσιμη λύση».

Αν οι γραμμές χρηματοδότησης κόβονταν αμέσως, οι επιπτώσεις ίσως να ήταν καταιγιστικές. Όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και σε πολιτικό, με επιδράσεις που στη σημερινή εποχή της αλληλεξάρτησης μπορεί να αποδειχτούν ανεξέλεγκτες για την ευρωζώνη, ασχέτως του «οπλοστασίου» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Το μέγεθος της Κύπρου δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, όπως δεν είχε ούτε της Ελλάδας.

Αν όμως υποχωρήσει άτακτα η τρόικα, επίσης θα υπάρξουν μεγάλες επιπτώσεις. Διότι θα θεωρηθεί ότι οι κατά καιρούς «απειλές» εκ μέρους του ευρωπαϊκού πυρήνα αποτελούν εν πολλοίς μια… μπλόφα.

Ήδη από χθες το κυπριακό «όχι» δύναται να επηρεάσει τις εσωτερικές πολιτικές διεργασίες άλλων χωρών, που είτε βρίσκονται σε κάποιο πρόγραμμα «βοήθειας», είτε πρόκειται να βρεθούν στο μέλλον, ενισχύοντας τα «αντιμνημονιακά» κινήματα. Οι χθεσινές ανακοινώσεις της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα είναι χαρακτηριστικές του γενικότερου κλίματος που δημιουργείται.

Οι ισορροπίες λοιπόν έχουν γίνει πολύ λεπτές, κι απρόβλεπτες ως προς το ενδεχόμενο επιδείνωσης του κυπριακού ατυχήματος.

Προφανώς με τη χθεσινή απόφαση η Κύπρος έχει βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο. Τα χρονικά όρια εύρεσης λύσης για τη χώρα εκτείνονται, στην καλύτερη περίπτωση, μέχρι την ερχόμενη Τρίτη, καθώς μεσολαβεί η αργία της 25ης Μαρτίου.

Με την πλάτη στον τοίχο όμως βρέθηκαν και οι σκληροπυρηνικοί του ευρωπαϊκού πυρήνα, που μετά από μια αλόγιστη απόφαση πρέπει τώρα να κινηθούν πολύ προσεκτικά στη διαχείριση της κατάστασης.

Δεν θα μου κάνει εντύπωση αν όλοι αναμένουν τον από μηχανής Θεό στην πλευρά της Ρωσίας, προκειμένου να εκτονωθεί κάπως το αδιέξοδο.

Έστω και κατόπιν εορτής, τόσο οι Γερμανοί όσο και η πολύ γνωστή μας τρόικα δείχνουν να κατάλαβαν το ατύχημα που προξένησε η εκτρωματική «λύση» στην Κύπρο.

Κι επιχειρούν να «μαζέψουν» την κατάσταση, όπως άλλωστε και τα λοιπά μέλη του Eurogroup, που συμφώνησαν σε αυτήν τη «λύση», είτε από την ίδια την Κύπρο και την Ελλάδα, είτε από την Αυστρία και αλλού.

Δυστυχώς, ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω. Έτσι, τουλάχιστον κατά ένα μέρος, οι συνέπειες του «ατυχήματος» που συνέβη θα επηρεάζουν εφεξής την ευρωπαϊκή κρίση, που -όπως όλοι πρέπει να κατάλαβαν πλέον- κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, φαίνεται πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο να αλλάξει η βασική στρατηγική του Eurogroup, ήτοι η συμμετοχή καταθετών στη διάσωση των κυπριακών τραπεζών.

Εκτός κι αν επαληθευτούν κάποιες σκόρπιες πληροφορίες ότι η Ρωσία άγεται πρακτικά στην επίσημη ανάληψη ενός μέρους του βάρους από τη διάσωση των κυπριακών τραπεζών.

Θα το ξέρουμε σύντομα, αν και πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα οι επίσημες αντιδράσεις των Ρώσων είναι μάλλον προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ήδη προειδοποίησαν ότι ενδέχεται να μην ετεροχρονίσουν τις πληρωμές του δανείου προς την Κύπρο (ύψους 2,5 δισ. ευρώ) ως αντίποινα.

Το μόνο ερώτημα ως τώρα είναι αν θα γλιτώσουν εντελώς το κούρεμα ή θα κουρευτούν πολύ λιγότερο οι έχοντες καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ, εις βάρος εκείνων που έχουν μεγαλύτερα ποσά - και με πόση «προοδευτικότητα».

Αναμφίβολα, κάτι τέτοιο θα αποτελέσει βελτίωση, ιδίως αν εξαιρεθούν πλήρως τα ποσά κάτω των 100.000, διότι το αντίθετο είναι έμμεση παραβίαση της πανευρωπαϊκής εγγύησης καταθέσεων, ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις λοιπές χώρες, ιδίως του Νότου.

Ωστόσο, με δεδομένους τους αριθμούς που γνωρίζουμε, η επιβάρυνση στα υψηλότερα ποσά θα ξεπεράσει το 15%. Που σημαίνει ότι είτε πρόκειται για Ρώσους μεγιστάνες, είτε για εύπορους νοικοκυραίους, είτε (κι αυτό πολλοί το ξεχνούν) για ντόπιες και ξένες επιχειρήσεις, που διατηρούσαν υψηλά ποσά, οι απώλειες θα είναι σημαντικές

Δεν είναι τυχαίο ότι η Ρωσία έσπευσε να προαναγγείλει εκστρατεία επαναπατρισμού των καταθέσεων.

Ασφαλώς ουδείς μπορεί να εμποδίσει για πολύ τα ξένα και ντόπια κεφάλαια που προτιμούσαν την Κύπρο να φύγουν στο εξωτερικό, ακόμη κι αν γίνει πραγματικότητα κάτι άλλο «ανήκουστο» στην ευρωζώνη, δηλαδή η θέσπιση προσωρινών περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων!

Με άλλα λόγια, οι κυπριακές τράπεζες κινδυνεύουν να βρεθούν όχι απλώς χωρίς ίδια κεφάλαια, αλλά και χωρίς το ήμισυ των... πελατών τους. Πρακτικώς, θα βρεθούν χωρίς οποιαδήποτε προοπτική ανάκαμψης, που θα επέτρεπε θεωρητικά μελλοντική ανάκτηση των χρημάτων της ανακεφαλαιοποίησής τους, αφού στην ίδια κατεύθυνση οδηγεί και η υποχρεωτική «εκχώρηση» των θυγατρικών τους στην Ελλάδα (και όχι μόνο)!

Η προοπτική να τιναχτεί στον αέρα όλο το έως πρότινος πολύ «ανθηρό» τμήμα της κυπριακής οικονομίας, που περιστρεφόταν γύρω από τα financials (έχοντας στενή διασύνδεση και με τον τομέα του real estate), είναι σχεδόν αναπόφευκτη.

Κι όλα αυτά βέβαια αν τελικά καταφέρουν να περάσει η όποια ρύθμιση από τη Βουλή της Κύπρου. Κάτι που αν δεν συμβεί, θα ανοίξει άλλον ασκό του Αιόλου στην Ευρώπη και στην ίδια τη Μεγαλόνησο. Να σημειώσουμε απλώς ότι αν δεν περάσει το όποιο τελικό σχέδιο η κυβέρνηση Αναστασιάδη, ηλικίας περίπου... 15 ημερών, θα πέσει σύντομα.

Έτσι κι αλλιώς, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι η παράταξη του κ. Αναστασιάδη έχει ήδη λαβωθεί πολύ σοβαρά από το γεγονός ότι ο ίδιος αποδέχθηκε το αρχικό σχέδιο, ακόμη κι αν δεν ήταν εκείνος που όπως αναφέρουν πολλές πηγές στο εσωτερικό το «τροποποίησε» εναντίον των καταθετών με ποσά μικρότερα των 100.000 ευρώ!

Για τη γειτονική Ελλάδα, υπάρχουν κατ' αρχάς οικονομικές συνέπειες καθώς οι καταθέσεις ελληνικών συμφερόντων στην Κύπρο υπολογίζονται έως και σε 5 δισ. ευρώ, προφανώς δε αφορούν ποσά άνω των 100.000 ευρώ.

Πέραν τούτου, είναι περιττό να πούμε ότι η περιπέτεια του τριημέρου ήταν -δικαιολογημένα- βούτυρο στο ψωμί των αντιμνημονιακών, αφού η χλιαρή αντίδραση των κομμάτων της συγκυβέρνησης σε όσα συνέβησαν με την Κύπρο προκάλεσε αίσθηση, ενόσω τα ίδια τα γεγονότα εξαγρίωναν ακόμη και τους πιο πιστούς ευρωπαϊστές.

Υποθέτω βάσιμα ότι το ίδιο έχει συμβεί και σε πολλές άλλες χώρες του Νότου, κάτι που μάλλον δεν πρόκειται να περάσει απαρατήρητο προσεχώς, ιδίως στην Ιταλία, όπου η πολιτική κατάσταση είναι πολύ ευαίσθητη.

Γενικότερα, η συμμετοχή καταθετών σε διασώσεις τραπεζών, έστω κι αν αφορά ποσά πάνω από 100.000 ευρώ, δημιουργεί προηγούμενο που δεν πρόκειται να περάσει απαρατήρητο διεθνώς.

Θα αναδιαμορφώσει δε τις ίδιες τις συνήθειες των μεγαλοκαταθετών, φέρνοντας το στοιχείο του «κινδύνου» στο προσκήνιο, μετά από πολλές δεκαετίες, στις οποίες το ίδιο το σύστημα προστάτευε -πρακτικά- όλους τους καταθέτες, μικρούς και μεγάλους.

Το χειρότερο όλων, όμως, είναι ότι η συμφωνία της περασμένης Παρασκευής για τη «διάσωση» στην Κύπρο έφερε πλήρως στην επιφάνεια την ετεροβαρή σχέση ανάμεσα στους ισχυρούς εταίρους και στα μικρά κράτη της περιφέρειας, χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων αποτελεί η Κύπρος με τον ελάχιστο πληθυσμό.

Και ταυτόχρονα, αποκάλυψε ένα τεράστιο κενό ηγεσίας στην πολιτική σκηνή της ευρωζώνης, αλλά και του ΔΝΤ. Δεν είναι μόνο η έλλειψη έγκαιρης αντίληψης των συνεπειών που θα είχαν οι αποφάσεις τους.

Είναι η πλήρης συνειδητοποίηση εκ μέρους όχι μόνο των ειδικών, αλλά και μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης ότι το ίδιο το «σύστημα λήψης αποφάσεων» έχει πολύ μεγάλες -και επικίνδυνες- αδυναμίες, ακριβώς λόγω της πληθώρας αντικρουόμενων οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων, που πρέπει κάπως να συγκεραστούν μέσα στους κόλπους των επίσημων και ανεπίσημων φορέων εξουσίας.

Κι όσο περιορίζονται οι εναλλακτικές οδοί αντιμετώπισης των προβλημάτων στην ευρωζώνη (κάτι που συμβαίνει... διαρκώς λόγο της καθυστέρησης που δημιουργεί το προαναφερθέν «σύστημα», στην έγκαιρη αντιμετώπισή τους) τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος νέων «ατυχημάτων».

Η Κύπρος ίσως αποδειχτεί απλώς προάγγελος των επόμενων.