Τράπεζες: Πώς θα φτάσουν στις ΑΜΚ με ιδιώτες

Στις τελικές παραδοχές του βασικού σεναρίου της άσκησης προσομοίωσης και της αξιολόγησης ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (Asset Quality Review-AQR) έχουν στραμμένο το ενδιαφέρον τους θεσμοί, αρχές, διοικήσεις τραπεζών και ιδιώτες επενδυτές, καθώς από αυτές θα κριθεί αν οι τράπεζες φτάσουν σε αυξήσεις κεφαλαίου με συμμετοχή των ιδιωτών.

Το κλίμα που αποπνέεται τις τελευταίες ημέρες από τη Φρανκφούρτη είναι ανησυχητικό. Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός δείχνει να υιοθετεί συντηρητική προσέγγιση στη συνολική αξιολόγηση, εξέλιξη που αν επιβεβαιωθεί, θα αυξήσει το κεφαλαιακό έλλειμμα που προκύπτει από το AQR και το βασικό σενάριο, ψαλιδίζοντας ή εξανεμίζοντας τις προσδοκίες για συμμετοχή ιδιωτών.

Η προσπάθεια επομένως τόσο των ιδιωτών μετόχων, όσο και της ελληνικής πλευράς εστιάζεται στην υιοθέτηση παραδοχών που να αντικατοπτρίζουν τις συνθήκες που επικρατούν στην πραγματική οικονομία και στο διαμορφούμενο καθεστώς διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Ο γρήγορος σχηματισμός κυβέρνησης και η διάθεσή της να εφαρμόσει το Μνημόνιο, διεκδικώντας εκ των υστέρων αντισταθμιστικά μέτρα, αποτελούν τα πρώτα καλά νέα για τις τράπεζες και τους επενδυτές, με την επιφύλαξη βέβαια που δημιουργεί η ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Υπό το παραπάνω πρίσμα, η προσοχή στρέφεται στο κατά πόσο οι συνθήκες προδιαγραφόμενης πολιτικής σταθερότητας θα ικανοποιήσουν τους θεσμούς και τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) που τρέχει τη συνολική αξιολόγηση (AQR και stress test).

Όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες (Εθνική, Πειραιώς, Alpha, Eurobank) με κοινό εξασέλιδο υπόμνημά τους σε ΕΚΤ/SSM διατυπώνουν την εκτίμηση ότι η ύφεση φέτος και το 2016, όπως και η ανάκαμψη το 2017, θα είναι ηπιότερη σε σχέση με τις προβλέψεις της Κομισιόν, που υιοθέτησε η ΕΚΤ για το βασικό σενάριο της άσκησης προσομοίωσης και το AQR. Την ίδια άποψη μετέφερε στο τελευταίο Eurogroup στους ομολόγους του και ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομικών κ. Χουλιαράκης.

Για να πειστεί, όμως, η εποπτική αρχή θα πρέπει να διαπιστώσει ότι υπάρχει πολιτική βούληση να εφαρμοστεί πιστά το Μνημόνιο και να μην υπάρξουν σημαντικές αποκλίσεις στην εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, οι οποίες θα οδηγούσαν στη λήψη συμπληρωματικών μέτρων με επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα. Αυτό είναι το πρώτο στοίχημα που καλείται να κερδίσει η νέα κυβέρνηση ήδη από τις προγραμματικές της δηλώσεις.

Το δεύτερο στοίχημα είναι η ταχεία υλοποίηση του απαιτητικού χρονοδιαγράμματος για την υιοθέτηση ενός νέου αποτελεσματικού πλαισίου διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Κομβικής σημασίας οι αλλαγές στο πλαίσιο για τα κόκκινα δάνεια

Ο SSM έχει ήδη συνυπολογίσει στο AQR τις αλλαγές που επήλθαν στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, στο πτωχευτικό δίκαιο και στον νόμο Κατσέλη καθώς και σημεία από στοιχειοθετημένη μελέτη την οποία κατέθεσαν οι τράπεζες για την ποσοτικοποίηση των αλλαγών που επέρχονται στο πλαίσιο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

«Αν η κυβέρνηση δείξει αποφασιστικότητα και στα εναπομείναντα θέματα για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων, οι τελικές παραδοχές του AQR και του stress test μπορεί να είναι ηπιότερες», εκτιμούν τραπεζικά στελέχη. Οι ίδιοι σημειώνουν ότι έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία ελέγχου των καταθέσεων επιλεγμένων μεγαλοφειλετών, αλλά και των όρων με τους οποίους χορηγήθηκαν δάνεια στις επιχειρήσεις τους. Διαδικασία που θα δείξει και το μέγεθος των στρατηγικά κακοπληρωτών.

Προϋπόθεση να καλύψουν όλο το ποσό του βασικού σεναρίου οι ιδιώτες

Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε ένα δια ταύτα. Να διαμορφωθούν οι κεφαλαιακές ανάγκες με βάση το AQR και το βασικό σενάριο, σε τέτοια επίπεδα, ώστε να μπορούν να καλυφθούν εξ ολοκλήρου από τους ιδιώτες επενδυτές, μέσω αυξήσεων κεφαλαίου με έκδοση κοινών μετοχών.

Αν συμβεί αυτό, εύκολα ή δύσκολα θα βρεθεί τρόπος ώστε η κρατική βοήθεια που θα καλύψει το κεφαλαιακό έλλειμμα, το οποίο προκύπτει με το δυσμενές σενάριο, να δοθεί με τέτοιο τρόπο που δεν θα προκαλεί συντριπτικό dilution στους υφιστάμενους μετόχους και θα παρέχει δέλεαρ υπεραπόδοσης στους επενδυτές που θα μπουν στις αυξήσεις.

Σε αυτή την περίπτωση η κρατική βοήθεια που θα δοθεί μέσω του ΤΧΣ εξετάζεται να πάρει τη μορφή είτε προνομιούχων μετοχών, είτε κοινών με δικαίωμα ψήφου μόνο σε στρατηγικά θέματα. Οι κοινές μετοχές θα είναι εξαγοράσιμες από τις ίδιες τις τράπεζες, εφόσον διαπιστώνεται κεφαλαιακή υπερεπάρκεια, ενώ μένει να φανεί με ποια χρηματοδοτικά εργαλεία θα δοθεί δέλεαρ υπεραπόδοσης στους ιδιώτες.

Το πλαίσιο που ορίζει η νέα οδηγία BRRD, βάσει του οποίου θα επικαιροποιηθεί ο νόμος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (ν. 3864 /2010) προβλέπει ότι η βιωσιμότητα του τραπεζικού ιδρύματος κρίνεται ως αποτέλεσμα της διαδικασίας.

Η συνολική αξιολόγηση θα περιλαμβάνει το κεφαλαιακό έλλειμμα από την αξιολόγηση ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (AQR) καθώς και αυτό που προκύπτει με το στατικό και δυναμικό βασικό και δυσμενές σενάριο.

Ο επόπτης θα κρίνει αν υπάρχει αξιόπιστο επενδυτικό ενδιαφέρον από ιδιώτες που επιτρέπει να καλυφθεί το σύνολο των κεφαλαιακών αναγκών του δυναμικού βασικού σεναρίου και του AQR. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, οι τράπεζες θα οδηγηθούν σε αυξήσεις κεφαλαίου με διαδικασίες-εξπρές που πιθανότατα θα λάβουν τη μορφή παραίτησης των μετόχων από το δικαίωμα προτίμησης και διάθεση των νέων μετοχών μέσω βιβλίου προσφορών στο εξωτερικό.

Στην περίπτωση που ο επόπτης κρίνει ότι δεν υπάρξει αξιόπιστο επενδυτικό ενδιαφέρον για την πλήρη κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών με το βασικό σενάριο από ιδιώτες, η σκυτάλη περνάει στο ΤΧΣ. Το Ταμείο καλύπτει το σύνολο των κεφαλαιακών αναγκών, παίρνοντας μετοχές με πλήρη δικαιώματα ψήφου.