Στις... ελληνικές καλένδες η έρευνα για κοιτάσματα υδρογονανθράκων

Στις 21 Δεκεμβρίου, η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων με ανακοίνωσή της, η οποία συνοδευόταν από τις δηλώσεις της γενικής γραμματέως Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Αλεξάνδρας Σδούκου, αλλά και του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΔΕΥ Αριστοφάνη Στεφάτου, γνωστοποιούσαν την επιτυχημένη, εξ αποστάσεως και με τη χρήση της τεχνολογίας, της επιθεώρησης της μοναδικής πλατφόρμας στην Ελλάδα άντλησης πετρελαίου στον Πρίνο. Μέθοδος που επιλέχθηκε εξαιτίας της πανδημίας.

Η συγκεκριμένη ανακοίνωση Τύπου συνοδευόταν και από ενημερωτικό σημείωμα αναφορικά με τα οφέλη που αποκομίζει η ελληνική οικονομία και οι τοπικές κοινωνίες με τις έρευνες και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Επίσης διαβεβαίωνε και για τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία, αλλά και την αυστηρή ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος από την εξορυκτική δραστηριότητα.

Κάποιοι ανέμεναν ότι, με αφορμή αυτές τις ανακοινώσεις, η κυβέρνηση προετοίμαζε το έδαφος για την ανανέωση της εμπιστοσύνης της με πιο επίσημο τρόπο απέναντι στις έρευνες και την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας. Ένας φάκελος που άνοιξε με μεγάλες φιλοδοξίες και ορθό σχεδιασμό το 2010-2011 από τον τότε υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννη Μανιάτη και την προκήρυξη το 2012 των πρώτων διαγωνισμών για τις παραχωρήσεις δικαιωμάτων έρευνας κι εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές της χώρας.

Ο Πατραϊκός Κόλπος και οι… παρατάσεις

Μάταια, όμως, περιμένουν (όσοι προσδοκούν) μία νέα κυβερνητική ψήφο εμπιστοσύνης… Με μία πιο προσεκτική έρευνα, διαπιστώνουμε ότι στις 11 Δεκεμβρίου, δηλαδή 10 μέρες πριν την επίσημη ανακοίνωση της ΕΔΕΥ, η ίδια η αρχή έδινε μία ακόμη παράταση (15μηνη αυτή τη φορά) για την πρώτη γεώτρηση στη χώρα και συγκεκριμένα στην παραχώρηση του Δυτικού Πατραϊκού Κόλπου. Το συγκεκριμένο θαλάσσιο μπλοκ έχει παραχωρηθεί με σύμβαση από το 2014 στην κοινοπραξία των εταιρειών Eλληνικά Πετρέλαια - Edison.

Και πραγματικά κινδυνεύει να χαθεί… η μπάλα για τις παρατάσεις που έχουν λάβει μέχρι σήμερα οι δύο εταιρείες για τη διενέργεια της πρώτης γεώτρησης, στο πιο ώριμο project από τη στιγμή που ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση των ερευνητικών εργασιών. Την ίδια στιγμή μάλιστα που στελέχη του επενδυτικού σχήματος έχουν διαρρεύσει ότι το συγκεκριμένο «οικόπεδο» κρύβει 140 εκατ. βαρελιών πετρελαίου.

Οι παραχωρησιούχοι του Δυτικού Πατραϊκού Κόλπου έχουν λάβει τρεις παρατάσεις. Η πρώτη ήταν το 2017, ζητώντας χρόνο οκτώ μηνών για την πρώτη φάση των ερευνών έως τον Απρίλιο του 2018. Τον μήνα εκείνο οι δύο εταιρείες γνωστοποίησαν ότι εισέρχονται στη δεύτερη φάση των ερευνών που περιλαμβάνει και την ερευνητική γεώτρηση. Υποχρέωση η οποία έπρεπε να εκπληρωθεί τον Μάρτιο του 2020.

Λίγο όμως πριν το τέλος του 2019, ζήτησαν και πήραν κι άλλη παράταση για τον Οκτώβριο του 2021.
Τον Νοέμβριο της περασμένης χρονιάς, η κοινοπραξία ζήτησε από την ΕΔΕΥ παράταση 18 μηνών και την έλαβε στις 11 Δεκεμβρίου του 2020. Η πρώτη γεώτρηση λοιπόν πάει για τον Ιανουάριο του 2023.

Πηγές της αγοράς αποδίδουν το νέο αίτημα σε δύο λόγους: Αφενός, στη μεγάλη πτώση των τιμών του αργού πετρελαίου -στα 50 δολάρια σήμερα και στα 20 δολάρια τον περασμένο Μάιο-, με αποτέλεσμα να μη συμφέρει με οικονομικούς όρους η επένδυση. Αφετέρου, στην έλλειψη των αναγκαίων υποδομών στα λιμάνια της περιοχής του Πατραϊκού Κόλπου, προκειμένου να εγκατασταθεί και αποθηκευτεί ο αναγκαίος εξοπλισμός για τις έρευνες. Θέμα το οποίο, λένε οι πληροφορίες, οι εταιρείες που έχουν αναλάβει το μπλοκ έχουν θέσει ουκ ολίγες φορές στις κυβερνήσεις.

Το Κατάκολο

Κι αν ο Πατραϊκός Κόλπος είναι ώριμο επενδυτικό σχέδιο για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση, υπάρχει μία παραχώρηση στη Δυτική Ελλάδα, το «Κατάκολο», που είναι έτοιμη για παραγωγή πετρελαίου. Έχει παραχωρηθεί στην Energean. Από το 2014, οπότε και κυρώθηκε από τη Βουλή η σύμβαση παραχώρησης, η εταιρεία έχει αντιμετωπίσει έναν απίστευτο κυκεώνα γραφειοκρατικών και δικαστικών εμποδίων. Και αφού επέμεινε και τα ξεπέρασε, ήρθε ο Δεκέμβριος του 2019, οπότε και ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση, με σύμφωνη μάλιστα γνώμη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας για τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων της γεώτρησης που θα αντλήσει ποσότητες της τάξης των 10 εκατ. βαρελιών πετρελαίου. Ένα χρόνο μετά και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν έχει εκδώσει την απόφαση έγκρισης.

Τα Ιωάννινα

Στα ώριμα projects συμπεριλαμβάνονται και το μπλοκ των Ιωαννίνων. Η κοινοπραξία Repsol - Energean βρέθηκε στη φάση των σεισμικών ερευνών αντιμέτωπη με σκληρές αντιδράσεις ομάδων της τοπικής κοινωνίας. Χωρίς μάλιστα καμία στήριξη από τις κυβερνήσεις που ενέκριναν στη Βουλή την παραχώρηση.

Οι δύο εταιρείες έχουν λάβει επίσης σειρά παρατάσεων. Η πρώτη (αφορά στην επιμήκυνση της πρώτης φάσης των ερευνών) ήταν μέχρι τον Οκτώβριο του 2020, που δόθηκε από την ΕΔΕΥ εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας. Οι εταιρείες έλαβαν και δεύτερη παράταση τον Αύγουστο της περασμένης χρονιάς. Έως τον Απρίλιο του 2021, θα πρέπει να απαντήσουν αν θα μπουν στη φάση της γεώτρησης. Το πιθανό σενάριο είναι να δοθεί κι άλλος χρόνος.

Παράγοντες της αγοράς σημειώνουν αυτή την πιθανότητα τόσο λόγω των αβεβαιοτήτων του κορωνοϊού όσο και εξαιτίας της απουσίας κυβερνητικής στήριξης στα επενδυτικά σχέδια των πετρελαϊκών εταιρειών.

Η Κρήτη

Άγνωστες και παρά τις ερωτήσεις που έχει θέσει το Euro2day.gr στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την ΕΔΕΥ, παραμένουν και οι προθέσεις της κοινοπραξίας Total - ExxonMobil - ΕΛ.ΠΕ για τον χρόνο εκκίνησης των σεισμικών ερευνών στις δύο θαλάσσιες παραχωρήσεις Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Περιφέρειας Κρήτης τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι τρεις εταιρείες δήλωναν πως θα ξεκινούσαν τις εργασίες το πρώτο δίμηνο του 2021…

Ανεπιβεβαίωτες πηγές αποδίδουν και τη... σιγή ασυρμάτου για τις συγκεκριμένες έρευνες και στα πρόσφατα γεγονότα της Ανατολικής Μεσογείου, με κυρίαρχο, φυσικά, την τουρκική προκλητικότητα απέναντι στα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας.

Η «πράσινη» ανάπτυξη

Η κυβέρνηση με διάφορους τρόπους από το περασμένο καλοκαίρι επισημαίνει ως ύψιστη προτεραιότητά της την εφαρμογή πολιτικών που θα περιορίζουν την κλιματική αλλαγή. Όλο το πλέγμα των παρεμβάσεών της εστιάζεται στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και άλλων καθαρών μορφών ενέργειας. Πηγές της πετρελαϊκής αγοράς υπογραμμίζουν ότι η κυβέρνηση, είτε η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είτε η ΕΔΕΥ δεν έχουν αποσαφηνίσει τη στρατηγική απέναντι στις έρευνες υδρογονανθράκων.

«Χρειαζόμαστε μία ανανέωση της δέσμευσης όπως αυτή έχει αποτυπωθεί από τις συμβάσεις παραχώρησης που κυρώθηκαν στη Βουλή», σχολιάζουν στο Euro2day.gr στελέχη εταιρειών. Αντίθετα, όπως υπογραμμίζουν, «βλέπουμε χρόνια γραφειοκρατικά προβλήματα να μην αντιμετωπίζονται αλλά και ούτε στήριξη να δίνεται στις επενδύσεις του upstream. Στήριξη απέναντι στις αντιδράσεις τοπικής κοινωνίας».

Στην πρόσφατη συνέντευξή του στο Euro2day.gr, ο επικεφαλής της Energean Μαθιός Ρήγας προέτρεπε εμμέσως πλην σαφώς την κυβέρνηση αλλά και τους εμπλεκόμενους να αποσαφηνίσουν τη στάση τους απέναντι στις έρευνες υδρογονανθράκων στη χώρα μας.

Η πετρελαϊκή αγορά παραδέχεται βέβαια πως στην παρούσα φάση, είναι αδύνατο να υλοποιηθούν επενδυτικά σχέδια εξαιτίας των χαμηλών τιμών του αργού. Από την άλλη μεριά, όμως, επιδιώκει το ξεκαθάρισμα του τοπίου, προκειμένου όταν το επιτρέψει το διεθνές οικονομικό περιβάλλον, να εκκινήσει άμεσα τις δραστηριότητές της.

Άλλωστε, σύμφωνα και με το ενημερωτικό σημείωμα της ΕΔΕΥ που εξέδωσε στις 21 Δεκεμβρίου: «Σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, οι υδρογονάνθρακες θα εξακολουθήσουν να καλύπτουν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών για τα επόμενα 30 χρόνια. Το φυσικό αέριο ειδικότερα αποτελεί τη γέφυρα για τη μετάβαση προς ένα καθαρότερο περιβάλλον, βασισμένο όλο και περισσότερο σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με τις οποίες μπορεί να συνδυαστεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά».