Οι Βρυξέλλες και τα σενάρια πρόωρων εκλογών

Βρυξέλλες, ανταπόκριση

Η οικονομία είναι ο βασικός λόγος που η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να επιλέξει το σενάριο πρόωρων εκλογών το 2022 και δη από τον Μάρτιο, εκτιμούν πολλαπλές πηγές από τις Βρυξέλλες, παρά τις αλλεπάλληλες διαβεβαιώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο στο τραπέζι και η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία.

Το σίγουρο είναι ότι στην παρούσα φάση, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε περίοδο ανάκαμψης, η οποία ωστόσο σε ορισμένες πτυχές της δεν είναι ισοβαρής. Επομένως, για τις Βρυξέλλες το 2022 είναι το πιο κομβικό έτος, καθότι θα συνεχίσουν να αποσύρονται σταδιακά τα μέτρα στήριξης για την πανδημία, ενώ παράλληλα θα αρχίσει ο έλεγχος στις δαπάνες καθώς και οι πιέσεις για δημοσιονομική προσαρμογή ελλείμματος και χρέους. Κάτι που δεν θέλουν οι χώρες του Νότου.

«Το 2022 είναι ένας άγνωστος x. Στο τέλος του 2021, η Ελλάδα αναμένει υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα (σ.σ. 7,7% του ΑΕΠ και πρωτογενές 0,9% σε όρους ενισχυμένης εποπτείας προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού), λόγω αυξημένων δαπανών», ανέφερε στο Euro2day.gr στέλεχος της Κομισιόν που ασχολείται με την οικονομία.

«Το 2022, βάσει του μεσοπρόθεσμου προγράμματος που έχετε καταθέσει για το 2022-2025, η δημοσιονομική προσαρμογή είναι σημαντική», υποστήριξε, υπογραμμίζοντας ότι αυτό συνεπάγεται πολιτικό κόστος που «παραδοσιακά οι Ελληνες απεχθάνονται».

Άλλη πηγή σπεύδει να σημειώσει, πάντως, ότι η Ελλάδα αναβαθμίζεται από τους ξένους οίκους και η ανάπτυξη που προσδοκά θα επιτρέψει να περιοριστεί ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ, που βρίσκεται πάνω από το 200%.

Όμως, από την άλλη, όπως είπε ο αξιωματούχος, δύο είναι τα τινά που ήδη απασχολούν Αθήνα και Βρυξέλλες:

1. Οι δαπάνες για την πανδημία ελέγχονται ως προς τη διάθεσή τους για τον σκοπό για τον οποίο εγκρίθηκαν. Είναι μια διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει σε ανάγκη για μέτρα διορθωτικού χαρακτήρα, σε μια χρονική στιγμή που θα λήγουν οι «έκτακτες» δαπάνες που δηλώθηκαν για την αντιμετώπιση της Covid-19.
2. Η δημοσιονομική προσαρμογή του 2022 ενδέχεται να είναι πιο σκληρή εάν περάσει τον Δεκέμβριο το αίτημα του Βορρά να μπει ζωνάρι στις δαπάνες, οι οποίες θα πρέπει να δικαιολογούνται, να εγκρίνονται και να πηγαίνουν σε ειδικούς υγειονομικούς σκοπούς.

Το σενάριο με τις πρόωρες εκλογές

Οσοι βλέπουν σενάρια πρόωρων εκλογών στηρίζονται στον βηματισμό που αναμένεται να έχει η δημοσιονομική προσαρμογή, ειδικά από το 2023 και μετά, καθώς το 2022 υπάρχει ακόμα η «ρήτρα διαφυγής» που παγώνει τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας.

Σύμφωνα με την εκτίμηση που διατυπώνει ανώτατο στέλεχος της Κομισιόν, ο κ. Μητσοτάκης εξετάζει τα σενάρια όσον αφορά τις δαπάνες τόσο το 2022 όσο και το 2023 και ειδικά για το τελευταίο, που με τα σημερινά δεδομένα θα είναι ξεκάθαρα έτος σφιχτής δημοσιονομικής προσαρμογής. Οπως και το 2024.

«Σίγουρα ο πιο δύσκολος προϋπολογισμός θα είναι αυτός που θα κατατεθεί τον Οκτώβριο του 2022 για το 2023. Κανένας πρωθυπουργός δεν θέλει να επιβάλλει μέτρα», ανέφερε η πηγή.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, δε, «έγινε συνομιλία μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών, μήπως η δημοσιονομική προσαρμογή 2022-2025 είναι οπισθοβαρής. Δηλαδή μοιραστεί στα έτη 2023-2024 και όχι 2022.

Για τους πολιτικολούντες των Βρυξελλών αυτό είναι το βασικό επιχείρημα που θα μπορούσε να βάλει στο τραπέζι σενάρια εκλογών το 2022, παρότι αυτά έχουν επισήμως και πολλαπλώς διαψευστεί από τον Ελληνα πρωθυπουργό.

Σε κυβερνητικό επίπεδο, αυτή η προοπτική μπορεί να φαίνεται η πιο ελκυστική:

• Πρώτον, γιατί μπορεί να φέρει τις λιγότερες δυνατές απώλειες από πλευράς οικονομικής πολιτικής. Εάν ο πρωθυπουργός εξαντλήσει την 4ετία, σίγουρα θα έχει να εξαγγείλει δύο πολύ δύσκολους προϋπολογισμούς.
• Δεύτερον, είναι μεγάλες οι πιθανότητες να δοθεί πράσινο φως, ώστε η δημοσιονομική προσαρμογή να είναι ήπια το 2022.
• Τρίτον, ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει η εικόνα για το ζωνάρι στις δαπάνες το 2022. Εδώ η Αθήνα έχει δύο μεγάλους συμμάχους: τη Γαλλία, που έχει εκλογές την άνοιξη του 2022 και έχει διαμηνύσει ότι το έγγραφο του Βορρά θα μείνει στα χαρτιά και την Ιταλία, όπου ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι ανταπέδωσε στον Βορρά λέγοντας ότι κουμάντο στη χώρα του θα κάνει αυτός και θα συνεχίσει τη διευκολυντική οικονομική πολιτική μέχρι να ξανασταθεί στα πόδια της η Ιταλία.
• Τέταρτον, οι ασφυκτικές πιέσεις Μακρόν στην ΕΚΤ να συνδυάσει την πλήρη απόσυρση των διευκολυντικών μέτρων τον Μάρτιο με ένα πρόγραμμα-γέφυρα μπορεί να βοηθήσει όχι μόνο τον Γάλλο πρόεδρο στις εκλογές του αλλά και την Αθήνα.

Όλα τα παραπάνω βέβαια διαμορφώνονται ενώ ένας ακόμα μεγάλος «άγνωστος x» δείχνει ήδη τα δόντια του: το κύμα ακρίβειας θα πλήξει τα νοικοκυριά, καθώς εκτιμάται ότι ακόμα και με το πακέτο στήριξης ύψους 500 εκατ. ευρώ στην ενέργεια, οι επιπτώσεις θα είναι σημαντικές. Και εξ αυτού του λόγου θα προκύψει ανάγκη για επιπλέον κινήσεις αλλά και πιέσεις για αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις.

Το οικονομικό επιτελείο επίσης γνωρίζει πολύ καλά από τα δύο περασμένα Eurogroup ότι θα υπάρξει πίεση για μια σειρά από καθυστερήσεις του ελληνικού προγράμματος και δη στα προαπαιτούμενα για τα δάνεια, στην ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα, στην ενίσχυση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στις αποκρατικοποιήσεις που ενδέχεται να φέρουν ξένες επενδύσεις.

Σε 10 μέρες, όταν οι θεσμοί θα αρχίσουν τις διαβουλεύσεις για την επόμενη αξιολόγηση του Νοεμβρίου, που συνδέεται και με αποδέσμευση κονδυλίων, ίσως δούμε μια «νότα» για το πώς βλέπουν οι Βρυξέλλες την πιθανότητα πρόωρων εκλογών.

Εάν για παράδειγμα η Ελλάδα κάνει το πρωτοφανές και ολοκληρώσει όλες τις μεταρρυθμίσεις και τα προαπαιτούμενα πριν τον Ιούλιο του 2022, τότε, σύμφωνα με συγκεκριμένους κύκλους, όλα είναι πιθανά...