Αέριο: Εναλλακτικά σενάρια ΥΠΕΝ λόγω εμποδίων αποθήκευσης στην Ιταλία

Δρομολογείται πλέον η υποχρεωτική τήρηση αποθεμάτων φυσικού αερίου πριν από τον ερχόμενο χειμώνα από όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ενώ έως τον Αύγουστο θα δοθεί η δυνατότητα κοινής προμήθειας αερίου από δύο ή περισσότερες χώρες.

Το ευρωκοινοβούλιο ψήφισε χθες με συντριπτική πλειοψηφία το Σχέδιο Κανονισμού για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης  που είχε καταθέσει η Κομισιόν στις 23 Μαρτίου, υπό τη σκιά της ουκρανικής κρίσης, και το επόμενο τυπικό βήμα είναι η έγκρισή του από το Συμβούλιο, για να αποκτήσει νομική ισχύ μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Κανονισμό, υποχρεούται να διατηρεί αποθέματα αερίου σε άλλο κράτος-μέλος, αφού η ίδια δεν διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους, τουλάχιστον στο 15% της ετήσιας κατανάλωσης αερίου. Ωστόσο, επειδή υπάρχουν αντικειμενικά προβλήματα για την επιλογή της λύσης της Ιταλίας, το Euro2day.gr έγραψε πρόσφατα, ότι στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξετάζονται εναλλακτικά σενάρια, σε μια προσπάθεια να ξεπεραστούν οι δυσκολίες αυτές.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τρεις είναι οι επιλογές που έχουν τεθεί στο τραπέζι:

• Αντί της ποσότητας των 900 εκατ. κ.μ., που αντιστοιχεί στο 15% της εγχώριας ετήσιας κατανάλωσης, να αποθηκεύεται το 25% της δεσμευτικής ποσότητας, δηλαδή μόνο τα 225 εκατ. κ.μ.
• Συμπληρωματικά, ένα περίπου 12,5% των υποχρεωτικών ποσοτήτων να καλύπτεται μέσω του FSU που θα εγκατασταθεί στη Ρεβυθούσα στα τέλη Ιουλίου.
• Ένα ακόμη ισοδύναμο μέτρο που εξετάζεται είναι η αύξηση των αποθεμάτων ασφαλείας σε πετρέλαιο.

Η αποθήκευση αερίου στην Ιταλία δεν φαίνεται πλέον ως ιδανική λύση, ακόμη κι αν τακτοποιηθούν μία σειρά κρίσιμων ζητημάτων, όπως η επιπλέον επιβάρυνσή του, πέραν της αγοράς, από το κόστος αποθήκευσης και μεταφοράς, τη δυνατότητα αξιοποίησης του ιταλικού δικτύου και ποιος θα αποθηκεύει στη γειτονική χώρα.

Ακόμη και η μοναδική λύση του swap (ανταλλαγή αζέρικου αερίου που προορίζεται για την Ιταλία μέσω TAP με ελληνικό αποθηκευμένο αέριο στις αποθήκες της) υπόκειται σε αρκετές προϋποθέσεις. Το πιο σημαντικό, όμως, πρόβλημα είναι η ανεπάρκεια του εθνικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου, που δεν «σηκώνει» προς το παρόν άλλες ποσότητες, πλην αυτών από τις υφιστάμενες πηγές προμήθειας. Οι νέοι κυβερνητικοί σχεδιασμοί βασίζονται στην υπόθεση ότι λιγότερο αποθηκευμένο αέριο στη γειτονική χώρα θα μπορεί να διακινηθεί από το ΕΣΦΑ και ταυτόχρονα θα είναι πιο εύκολο το swap.

Όλα αυτά, βέβαια, προς το παρόν είναι σε επίπεδο σχεδιασμών επί χάρτου, προφανώς, για να υλοποιηθούν θα απαιτηθεί η συναίνεση της Κομισιόν και σε κάθε περίπτωση τέτοιος δίαυλος διαβούλευσης δεν έχει ανοίξει ακόμη. Πάντως, ο νέος Κανονισμός δεν προνοεί για την αντικατάσταση του 15%, το οποίο είναι δεσμευτικό. Αντίθετα, ορίζει ρητά ότι «τα κράτη-μέλη που δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα πρέπει να συμμορφώνονται με την υποχρέωση χρήσης αποθήκευσης σε άλλα κράτη-μέλη». 

Ωστόσο, ο νέος Κανονισμός επιτρέπει «ισοδύναμες νομικές υποχρεώσεις για την αποθήκευση εναλλακτικών καυσίμων», που θα μπορούσε για μας να είναι το πετρέλαιο. Μόνον που το συγκεκριμένο καύσιμο, εάν και εφόσον προκύψει έλλειμμα σε φυσικό αέριο, μπορούν να χρησιμοποιήσουν μόνο πέντε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, της ΔEΗ, ΑΗΣ Λαύριο 4 και ΑΗΣ Κομοτηνή Ι, οι δύο της Elpedison, στη Θεσσαλονίκη και τη Θίσβη και μία της ΗΡΩΝ. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι θα εξοικονομηθούν περί τις 50-60 GWh παραγωγής με φυσικό αέριο την ημέρα.

Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος μετρά αντίστροφα πλέον για την υποχρέωση και της χώρας μας να έχει ως την 1η Νοεμβρίου αποθέματα φυσικού αερίου. Η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ε.Ε. αναλαμβάνει την παρακολούθηση της πλήρωσης των αποθηκών σε κάθε κράτος-μέλος, καθώς και της τήρησης αποθεμάτων από κράτη-μέλη χωρίς αποθηκευτικούς χώρους σε άλλο κράτος-μέλος, με πρόβλεψη κυρώσεων για τους «απείθαρχους».

Ως τον Αύγουστο, εξάλλου, όπως ανακοινώθηκε χθες, η Κομισιόν θα εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές για το πώς οι χώρες της Ε.Ε. θα προμηθεύονται από κοινού φυσικό αέριο. Η διαδικασία αυτή θα μπορεί να ενεργοποιείται σε εθελοντική βάση από δύο ή περισσότερα κράτη-μέλη.