Υδρογονάνθρακες: Οι έρευνες νότια της Κρήτης και το «παιχνίδι» της μέσης γραμμής

Σε μια κρίσιμη συγκυρία και ενώ είχε προηγηθεί η προ ημερών ανακοίνωση της χώρας ότι η Ελλάδα παραβιάζει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, η Λιβύη κινήθηκε τελικά πολύ προσεκτικά, όπως προκύπτει από τον χάρτη για τις έρευνες στα τέσσερα οικόπεδα που ανακοίνωσαν χθες η τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου, TPAO, με την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου (NOC) της Λιβύης.

Στην πράξη, η λιβυκή πλευρά επιχειρεί με τη συγκεκριμένη κίνηση να στείλει ένα μήνυμα, όχι τόσο στην Ελλάδα όσο κυρίως στον αμερικανικό παράγοντα, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, ότι κινείται στη σωστή πλευρά της γεωπολιτικής σφαίρας.

Στον απόηχο της παρέμβασης των ΗΠΑ στο πόλεμο Ισραήλ - Ιράν, δηλαδή σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία για την ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου και της Μ. Ανατολής, η κυβέρνηση της Τρίπολης στέλνει το μήνυμα ότι δεν έχει καμία πρόθεση να παρεμποδίσει τις έρευνες της Chevron νοτίως της Κρήτης.

Το δείχνει το γεγονός ότι η χάραξη των τεσσάρων οικοπέδων βρίσκεται νοτίως της μέσης γραμμής με την Ελλάδα, όπως σημείωναν χθες και διπλωματικές πηγές, που σημαίνει ότι η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά σέβεται τα δύο οικόπεδα που διεκδικεί η Chevron νότια της Κρήτης. Τόσο το «Κρήτη Ι» όσο και το «Κρήτη ΙΙ» βρίσκονται ακριβώς στα σύνορα με τη μέση γραμμή Ελλάδας- Λιβύης.

Δίχως αυτό να σημαίνει ότι η Αθήνα πρέπει να εφησυχάζει, η χθεσινή εξέλιξη είναι, σύμφωνα με τους γνωρίζοντες, θετική για την ελληνική πλευρά, που φοβόταν τα χειρότερα μετά και την προ ημερών ανακοίνωση του λιβυκού ΥΠΕΞ.

Τα μηνύματα στον αμερικανικό παράγοντα

Η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά μπορεί να διατηρεί εξαιρετικά στενές σχέσεις με την Αγκυρα, η οποία έχει πολύ ισχυρά ερείσματα στη Λιβύη, ωστόσο επείγεται να ξαναβάλει τη χώρα στο «ραντάρ» των αμερικανικών εταιρειών οι οποίες την έχουν εγκαταλείψει προ πολλών ετών. Και όταν τον Μάρτιο προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για 22 νέα θαλάσσια και χερσαία μπλοκ, περιόρισε τα όριά τους εντός της μέσης απόστασης από τις εγγύτερες ελληνικές ακτές, σεβόμενη το πλήρες δικαίωμα στις εγγύτερες νησιωτικές ακτογραμμές Κρήτης και Γαύδου και αγνοώντας παντελώς το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

«Στην ουσία, η Λιβύη έρχεται και δίνει στην τουρκική TPAO τέσσερις θαλάσσιες περιοχές για σεισμικές έρευνες, οι οποίες οριοθετούνται κατά τέτοιο τρόπο που είναι συμβατός τόσο με την ελληνική θέση, όπως έχει αποτυπωθεί με το άρθρο 156 στο γνωστό «νόμο Μανιάτη» του 2011, όσο και στην προκήρυξη της Ελλάδας στην Εφημερίδα της ΕΕ», δηλώνει στο Euro2day.gr ο καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Θεόδωρος Τσακίρης.

Το άρθρο 156, βάσει του οποίου κινήθηκε και στην πρόσφατη προκήρυξη η ελληνική πλευρά, ορίζει ότι «ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ (αφ’ ης κηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας απέχει ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσης (τόσο ηπειρωτικών όσο και νησιωτικών) από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης».

Ο διαγωνισμός της Λιβύης για τα 22 μπλοκ

Διαφημίζοντας τον περασμένο Μάρτιο τον διαγωνισμό για τα 22 νέα μπλοκ στο νούμερο ένα event για την παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία, την ετήσια έκθεση CERAWeek 2025 στο Χιούστον και με το βλέμμα στο «drill, baby, drill» του προέδρου Τραμπ, η κυβέρνηση της Λιβύης είχε περιορίσει τα επίμαχα μπλοκ «015» και «010» στη μέση απόσταση από την εγγύτερη ακτή της Κρήτης και της Γαύδου αντίστοιχα. Αντί δηλαδή να τα επεκτείνει πέραν αυτής κι εντός της κόκκινης έκτασης του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Τα, δε, τέσσερα οικόπεδα για τα οποία χθες η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου (NOC) έδωσε άδεια έρευνας στην τουρκική TPAO βρίσκονται στις ενδιάμεσες περιοχές των 22 μπλοκ του διαγωνισμού του Μαρτίου.

Τα παραπάνω δεν δικαιολογούν φυσικά κανένα εφησυχασμό από την ελληνική πλευρά. Αλλωστε κατά τη χθεσινή τελετή υπογραφής του μνημονίου στην Κωνσταντινούπολη, η τουρκική πλευρά παρουσίασε ξανά τον γνωστό χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Είχε προηγηθεί η ανακοίνωση του λιβυκού ΥΠΕΞ που χαρακτήριζε ως παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης της προκήρυξης του διαγωνισμού για τα οικόπεδα νότια της Κρήτης, επαναφέροντας εμμέσως στο προσκήνιο το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Ανακοίνωση που σύμφωνα με κάποιους αναλυτές συνδεόταν με τη λιβυκή αντίδραση στην προσπάθεια της Αθήνας να αποκαταστήσει τις επαφές με την Ανατολική Λιβύη, καθώς τον Ιούλιο επίκειται ταξίδι του Γ. Γεραπετρίτη τόσο την Τρίπολη όσο και τη Βεγγάζη.

Ασφαλώς και το τοπίο είναι εξαιρετικά ρευστό, ωστόσο, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, αν κάποιος θα πρέπει να ανησυχεί για τη χθεσινή τουρκολιβυκή συνεργασία, αυτός πρέπει να είναι η Αίγυπτος. Στον χάρτη που δημοσιεύτηκε χθες, η Λιβύη αμφισβητεί ευθέως την οριοθέτηση που είχε κάνει η κυβέρνηση του Αλ Σίσι το 2022, σε ό,τι αφορά το ανατολικότερο μεγάλο θαλασσοτεμάχιο στα αιγυπτιακά ύδατα.