Στο τραπέζι πρόταση για υποχρεωτική εγγραφή σε Επαγγελματικό Ταμείο

Το αίτημα για μείωση της φορολογίας που διέπει τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης αλλά και την υποχρεωτική εγγραφή όσων εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά, σε κάποιο Επαγγελματικό Ταμείο, θέτουν στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου οι εκπρόσωποι των ΤΕΑ.

Μάλιστα, οι προτάσεις αυτές συνδέουν τις δημογραφικές εξελίξεις με τη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και την υπερβολική εξάρτηση από τον πρώτο πυλώνα, που θεωρείται ότι προκαλεί σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον των συντάξεων.

Η πρόσφατη ετήσια έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τα δημόσια οικονομικά του 2024 αναδεικνύει με σαφήνεια την ανάγκη ενίσχυσης των συμπληρωματικών πυλώνων -της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ασφάλισης-, ώστε να απορροφηθούν οι αναπόφευκτοι κραδασμοί που αναμένεται να προκύψουν από τη γήρανση του πληθυσμού και τη συρρίκνωση του ενεργού εργατικού δυναμικού.

Σε αυτό το περιβάλλον, το υπό κατάρτιση νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας για την Επαγγελματική Ασφάλιση αποτελεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, μια κρίσιμη θεσμική ευκαιρία για την ουσιαστική ανάπτυξη του δεύτερου πυλώνα.

Μάλιστα, οι εκπρόσωποι των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), εκτός από το αίτημα για μείωση της φορολογίας, που προτείνει και είναι πιθανό να γίνει αποδεκτό σε κάποιον βαθμό, ζητεί και την υποχρεωτική εγγραφή όσων εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά, σε κάποιο επαγγελματικό ταμείο.

Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) Petra Hielkema σε πρόσφατη συνέντευξή της στην «Καθημερινή», που ξεκαθάρισε ότι για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων και την ενίσχυση της συνταξιοδοτικής επάρκειας των πολιτών, η επαγγελματική ασφάλιση είναι αναγκαία. Και τάχθηκε υπέρ της θεσμοθέτησης και εφαρμογής του συστήματος αυτόματης εγγραφής των εργαζόμενων στα ΤΕΑ, κατεύθυνση που έχει υιοθετηθεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τις προηγούμενες ημέρες δημοσιεύθηκε η Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το 2024 που αναφέρεται και στον δημογραφικό κίνδυνο που ελλοχεύει από το αναδιανεμητικό σύστημα.

Συγκεκριμένα, και ως προς τη βιωσιμότητα της δημόσιας ασφάλισης, η έκθεση διαπιστώνει ότι το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα στηρίζεται σε υπερβολικό βαθμό (περίπου 95%) στον πρώτο πυλώνα (δημόσια ασφάλιση), καθώς οι λοιποί δύο πυλώνες (επαγγελματική ασφάλιση, ιδιωτική ασφάλιση) αντιστοιχούν σε πολύ μικρό μέρος των συνολικών παροχών (1% και 4%, αντίστοιχα).

Λόγω της ιδιαιτερότητας αυτής, σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, η βιωσιμότητα του συστήματος επηρεάζεται έντονα από τα δημογραφικά δεδομένα, τα οποία κατά τον παρόντα χρόνο είναι δυσμενή και εκτιμάται ότι θα επιδεινωθούν περαιτέρω μελλοντικά, καθώς αναμένεται αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων και συρρίκνωση του αριθμού των ασφαλισμένων.

Και καταλήγει πως οι βασικές προκλήσεις για τη χώρα αναφέρονται στην άμβλυνση ή αντιστροφή της τάσης των δυσμενών δημογραφικών δεδομένων, στη διαρκή παρακολούθηση των όρων και προϋποθέσεων συνταξιοδότησης, ώστε να αποτραπεί η διόγκωση της συνολικής συνταξιοδοτικής δαπάνης, στη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών ώστε να βελτιωθούν τα έσοδα του συστήματος μέσω της ανάπτυξης και της αύξησης της απασχόλησης, καθώς και στην αποτελεσματική διαχείριση των ασφαλιστικών οφειλών, οι οποίες συνεχώς αυξάνονται.

Στο ίδιο μήκος κύματος και βάσει των ευρωπαϊκών εξελίξεων, η πρόεδρος της EIOPA χαρακτήρισε μονόδρομο τις συμπληρωματικές συντάξεις και «κλειδί» τα Επαγγελματικά Ταμεία, όπως επίσης και το καθεστώς αυτόματης εγγραφής σε αυτά, για τη βιωσιμότητα των κρατικών συνταξιοδοτικών συστημάτων.

Πρόκειται για μια πρόταση, που θέτει πάγια και η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ). Στην πράξη, προτείνεται η  υιοθέτηση του καθεστώτος της υποχρεωτικής αυτόματης εγγραφής του συνόλου των εργαζομένων στην αγορά εργασίας για 1 έτος, σε κάποιο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης, με δυνατότητα οικειοθελούς αποχώρησής τους μετά το διάστημα αυτό, προκειμένου να καταστεί εφικτή η ραγδαία επέκταση της κλίμακας των Επαγγελματικών Συντάξεων και του 2ου Πυλώνα στο εγχώριο ασφαλιστικό μας σύστημα.

Σύμφωνα μάλιστα με την ΕΛΕΤΕΑ, το υπό επεξεργασία νέο νομοσχέδιο του αρμόδιου υπουργείου Εργασίας για την Επαγγελματική Ασφάλιση, αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη θεσμοθέτηση του καθεστώτος αυτού, που θα δώσει ριζική ώθηση στην ανάπτυξη του 2ου Πυλώνα στην Ελλάδα.