Πώς η Τουρκία διεκδικεί το πάνω χέρι στο LNG των ΗΠΑ

Τον πρώτο λόγο για τις εξαγωγές αμερικανικού LNG στη ΝΑ Ευρώπη επιδιώκει να έχει η Τουρκία, η οποία κάνοντας ρελάνς στο ρόλο που διεκδικεί η Ελλάδα, ανακοίνωσε προ ημερών ότι συζητά με Chevron, Exxon Mobil και άλλους παίκτες για να αποκτήσει μερίδια σε κοιτάσματα φυσικού αερίου στις ΗΠΑ.

Σε πρώτη ανάγνωση, η είδηση δείχνει ότι το παιχνίδι στη περιοχή θα «χοντρύνει», όπως έχει γράψει το Euro2day.gr και ότι η Τουρκία θα αποκτήσει πλεονέκτημα στο βαθμό που η κρατική εταιρεία πετρελαίου TPAO καταφέρει και μπει μετοχικά στα gas fields του Τέξας και αλλού, όπως αποκάλυψε προ ημερών ο υπ. Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ. Τόσο γιατί θα αναβαθμίσει τη σχέση της με την Ουάσινγκτον ειδικά σε μια συγκυρία που δέχεται σφοδρή πίεση για να μειώσει τις εισαγωγές ρωσικού αερίου, όσο και γιατί όταν κανείς ελέγχει τα κόστη παραγωγής αποκτά προβάδισμα έναντι των άλλων παικτών.

Αν και προς το παρόν δεν πρόκειται παρά για εξαγγελίες, εντούτοις στο σενάριο που η κρατική εταιρεία της γείτονος εισέλθει σε πεδία σχιστολιθικού αερίου (shale gas), αυτό σημαίνει ότι θα γίνει και παραγωγός, άρα θα ελέγχει και τα κόστη, γεγονός που θα της επιτρέψει να ρίξει και τις τιμές του αμερικανικού LNG που εξάγει στην ΝΑ Ευρώπη.

Αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε περισσότερα και καλύτερα συμβόλαια με πελάτες από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την Ουκρανία, τους ίδιους δηλαδή που βολιδοσκοπούν και ελληνικές εταιρείες.

Το περιέγραψε άλλωστε ο ίδιος ο τούρκος υπουργός λέγοντας ότι οι τουρκικές επενδύσεις σε αμερικανικά κοιτάσματα θα επιτρέψουν στη χώρα να εισάγει την επόμενη 15ετία από τις ΗΠΑ γύρω στα 1.500 φορτία LNG, αριθμός που μεταφράζεται σε 100 πλοία το χρόνο.

Σύμφωνα πάντως με ειδικούς της ελληνικής αγοράς, η απόφαση της Τουρκίας ναι μεν μπορεί να της προσδώσει πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό, ωστόσο ενέχει και ρίσκα, καθώς η επένδυση σε σχιστολιθικά κοιτάσματα απαιτεί μεγάλα κεφάλαια.

To shale gas εξορύσσεται από πετρώματα που βρίσκονται σε μεγάλα βάθη με τεχνικές λίαν κοστοβόρες (υδραυλική ρωγμάτωση ή «fracking»), γι’ αυτό και έχει υψηλότερα κόστη παραγωγής έναντι του αερίου της Ρωσίας ή του Κατάρ. Καθόλου τυχαίο δεν είναι ότι στο παρελθόν όταν οι διεθνείς τιμές του αερίου είχαν καταρρεύσει, αρκετοί αμερικανοί επενδυτές είχαν κλείσει προσωρινά τα πηγάδια τους, καθώς η παραγωγή δεν «έβγαινε» με τόσο χαμηλές τιμές.

Αλλά, όπως λένε οι συνομιλητές μας, οι αποφάσεις της γείτονος στο τομέα της ενέργειας λαμβάνονται πάντα με γεωπολιτικά κριτήρια. Εξυπηρετούν πάντα τη εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, χωρίς να συνυπολογίζονται στον ίδιο βαθμό με τη Δύση οι εμπορικές και οικονομικές παράμετροι. Με τα ίδια κριτήρια είχε συνάψει η χώρα και τις συμφωνίες για το ρωσικό αέριο με τη Μόσχα.

Η αύξηση σε επτά των FSRU

Η δεύτερη τουρκική εξαγγελία που συνδέεται με τη πρώτη αφορά τα όσα δήλωσε τη Τέταρτη, ο Μπαιρακτάρ από το βήμα του 15ου Türkiye Energy Summit ότι η γείτονα προτίθεται να προσθέσει δύο νέα πλωτά τέρμιναλ στον στόλο των πέντε FSRU που ήδη διαθέτει, φτάνοντας έτσι στα επτά.

Τα πέντε σημερινά πλωτά και χερσαία τουρκικά τερματικά απλώνονται από τη Θράκη μέχρι τα ανοικτά της Σμύρνης και την Αν.Μεσόγειο και έχουν τέσσερις φορές μεγαλύτερη ικανότητα επαναεριοποίησης LNG από τα δύο ελληνικά (Ρεβυθούσα, Αλεξανδρούπολη). Τα στοιχεία προέρχονται από ανάλυση του πρακτορείου Argus και δείχνουν ότι η δυναμικότητα των τουρκικών τερματικών αντιστοιχεί σε 625 Τεραβατώρες το χρόνο, έναντι 148 Τεραβατωρών των δύο ελληνικών.

Το capacity των ελληνικών υποδομών (35 εκατ. κυβικά μέτρα την ημέρα) υπολείπεται σημαντικά των τουρκικών (161 εκατ. κυβικά την ημέρα) και προφανώς δεν επαρκεί για να καλύψει όλη τη ΝΑ Ευρώπη, όταν από το 2028 και μετά θα μπει οριστικό τέλος στο ρωσικό αέριο.

Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που οι τρεις παίκτες του χώρου, όμιλος Κοπελούζου (Gastrade), Helleniq Energy και Motor Oil, «ζεσταίνουν» τις μηχανές τους για τα νέα FSRU στο Θρακικό Πέλαγος, το Θερμαικό και τους Αγ.Θεοδώρους αντίστοιχα, συζητώντας ορισμένοι εξ αυτών με τους Αμερικανούς και ειδικά με την αναπτυξιακή τράπεζα DFC, να χρηματοδοτήσει και να μπει ακόμη και μετοχικά, όπως λέγεται, σε κάποια.

Μήνυμα προς ΗΠΑ ότι μειώνει τις εισαγωγές από Ρωσία

Η τρίτη κίνηση της Άγκυρας αφορά το μήνυμα που έστειλε στις αρχές του μήνα προς την Ουάσινγκτον ο Τούρκος υπουργός, αποκαλύπτοντας ότι η χώρα του θα παρατείνει, αλλά μόνο βραχυπρόθεσμα, για ένα έτος, τις συμβάσεις με τη Gazprom, από την οποία προμηθεύεται το 40% των συνολικών της αναγκών.

Η κρατική Botas διαπραγματεύεται παράταση ενός μόνο έτους για δύο από τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις με την Gazprom, που αντιστοιχούν σε 22 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο, αφορούν αποκλειστικά την εγχώρια κατανάλωση και λήγουν στο τέλος του 2025, όπως είπε σε συνέντευξη Τύπου στην Αγκυρα, δίχως να δώσει λεπτομέρειες για το τι θα συμβεί μετά.

Σε μια συγκυρία που η Άγκυρα βρίσκεται σε κλοιό πιέσεων από την κυβέρνηση Τραμπ, τόσο για να μειώσει τις εισαγωγές του ρωσικού αερίου όσο και για να σταματήσει να το εξάγει προς την Ευρώπη, όλα τα παραπάνω επιχειρούν να στείλουν το μήνυμα στην Ουάσινγκτον, ότι η Τουρκία εισακούει τις αμερικανικές οχλήσεις.

Άλλωστε ένα από τα σενάρια θέλει τις ΗΠΑ να «ανέχονται» στη παρούσα φάση ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να καλύπτει τις εσωτερικές της ανάγκες με ρωσικό αέριο, υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα θα σταματήσει να το εξάγει.

Σήμερα η χώρα εισάγει από το βασικό της προμηθευτή, δηλαδή τη Ρωσία, περίπου 38 bcm, εκ των οποίων 22 bcm χρησιμοποιεί για τις δικές της ανάγκες, ενώ μέσω του TurkStream υποδέχεται επιπλέον 16 bcm ρωσικού αερίου το οποίο και εξάγει μέσω του Διαβαλκανικού Διαδρόμου (Transbalkan pipeline) προς τη Βουλγαρία. Οι όγκοι αυτοί διακινούνται υπό την ονομασία «Turkish blend» όταν είναι γνωστό ότι το χαρμάνι αφορά κυρίως ρωσικό αέριο.

Διπλή επιδίωξη

Σύμφωνα με τα παραπάνω σενάρια, η Τουρκία θα επιδιώξει να αντικαταστήσει αυτά τα 16 bcm με αμερικανικό LNG, μέσω των πέντε FSRU που διαθέτει (ή περισσότερων μελλοντικά), προκειμένου να το εξάγει μέσω της ίδιας διαδρομής προς όλες τις χώρες της περιοχής, ακόμη και στην Ελλάδα, εφόσον οι τιμές του είναι ανταγωνιστικές.

Συνοψίζοντας, το ενεργειακό άνοιγμα που επιχειρεί όλο και περισσότερο η Τουρκία προς τις ΗΠΑ έχει διπλή ανάγνωση, όπως λένε οι ειδικοί. Αφενός αποτελεί μια κίνηση για να ενισχύσει τη θέση της στη περιοχή, ειδικά τώρα που τα φώτα είναι στραμμένα στην Ελλάδα και η ανάδειξη του Κάθετου Διαδρόμου υπονομεύει τις υποδομές που μεταφέρουν ρωσικό αέριο στο δικό της έδαφος, όπως ο TurkStream.

Αφετέρου επιχειρεί να ανατρέψει τη κακή εικόνα που υπάρχει για την ίδια στο Κογκρέσο, καθώς έχει συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να εκπληρώσει τις επιδιώξεις της στην άμυνα (F35) αν δεν συμπλεύσει ενεργειακά με τις ΗΠΑ.

Το θέμα πάντως ξεκαθάρισε για μια ακόμη φορά τη Τετάρτη ο αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα, Τζο Μπάρακ, λέγοντας ότι «για να επιστρέψει η Τουρκία στο πρόγραμμα των F-35, πρέπει να πάψει να χρησιμοποιεί ή να κατέχει το σύστημα S-400».