Χώμα από τις ανασκαφές στην αρχαία Όλυνθο θα ρίξουν αύριο στο νεροκόσκινο μαθητές και μαθήτριες, που θα γίνουν αρχαιολόγοι για μια μέρα, προκειμένου να ανακαλύψουν, με τη μέθοδο της επίπλευσης, το καθημερινό μενού των αρχαίων Ολυνθίων.
 
Με την καθοδήγηση των υπευθύνων της Εφορίας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής, φιλοδοξούν να βρουν στην επιφάνεια των αλλεπάλληλων κόσκινων, τα οργανικά κατάλοιπα από το τραπέζι και τα συμπόσια που στήνονταν στο ίδιο σημείο χιλιάδες χρόνια πριν.

Θα ψάξουν για καμμένα οργανικά κατάλοιπα σπόρων σιταριού και κριθαριού, για κουκούτσια ελιάς και σταφυλιών, για θραύσματα οστών ή ψαροκόκαλα, αλλά και για οτιδήποτε άλλο αναπάντεχο μπορεί να βρεθεί στους δίσκους του νεροκόσκινου, όπως το καμένο νήμα που εντοπίστηκε στη σπηλιά της Δράκαινας στην Κεφαλλονιά και θεωρείται ένα από τα παλαιότερα νήματα της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς χρονολογείται στο 5.500 π.Χ.

«Η συγκεκριμένη έρευνα γίνεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο, προκειμένου να ανακτηθούν τα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα, δηλαδή καμένα οργανικά κατάλοιπα τροφίμων, τα οποία μας παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο διατροφής των κατοίκων μιας περιοχής, το νοικοκυριό αλλά και την αγροτική ζωή τους» εξηγεί στο ΑΠΕ - ΜΠΕ η Γεωργία Στρατούλη, προϊσταμένη του τμήματος προϊστορικών και κλασικών αρχαιολογικών χώρων, μνημείων, αρχαιογνωστικής έρευνας και μουσείων της Εφορίας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους.

Από την πλευρά της, η αρχαιολόγος - αρχαιοβοτανολόγος, υποψήφια διδάκτωρ, Ευγενία Γκατζόγια, διευκρινίζει ότι η μέθοδος της επίπλευσης που εφαρμόζεται με το νεροκόσκινο, το οποίο μοιάζει με βαρέλι, επιτρέπει στους αρχαιολόγους με τη χρήση του νερού να διαχωρίσουν τα οργανικά κατάλοιπα.

«Με αυτόν τον τρόπο έχουν βρεθεί υπολείμματα από σιτάρι και κριθάρι από τα οικιακά απορρίμματα καθώς δεν έχει εντοπιστεί κάποια συγκέντρωση τροφής ή αποθήκες. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής χρησιμοποιούσαν σίγουρα την ελιά και το λάδι ενώ τρέφονταν και με σταφύλι αλλά και με ένα είδος οσπρίου, το ρόβι. Γενικά τα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα που βρίσκουμε είναι σπόροι, φρούτα και καρποί, οστά μικρών ζώων, υπολείμματα οστράκων, ψαροκόκαλα και μικρά θραύσματα κεραμικής» προσθέτει.

Σχετικά με την αυριανή εκδήλωση η κ. Στρατούλη υπογραμμίζει ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους συμμετέχει στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2017, μιας πρωτοβουλίας χρόνων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διοργανώνοντας με τον Δήμο Πολυγύρου μια βιωματική δράση ώστε τα παιδιά να ανακαλύψουν με βιωματικό τρόπο την καθημερινότητα και την αγροτική ζωή της αρχαίας Ολύνθου.
 
«Θέλουμε να παιδιά να ανακαλύψουν πώς οργανώθηκε αυτή η πόλη, ποιες ήταν οι μεταλλάξεις της και οι μεταμορφώσεις της στην πάροδο του χρόνου» λέει και προσθέτει ότι ήδη υπάρχουν 130 εγγραφές παιδιών από τις τρεις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού σχολείου και τις δύο πρώτες του γυμνασίου. Είναι, άλλωστε, ευπρόσδεκτος κάθε ενδιαφερόμενος ενήλικας, η οικογένεια και οι φίλοι του.

Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Όλυνθο

Σε ό,τι αφορά τα στοιχεία στα οποία έχει καταλήξει η αρχαιολογική έρευνα για την αρχαία Όλυνθο, η κ. Στρατούλη σημειώνει ότι επρόκειτο για μια πολυάνθρωπη πόλη πολύ μεγαλύτερη από τα 26 στρέμματα που έχουν ανασκαφεί μέχρι σήμερα.

Ήταν χτισμένη κοντά στον Τορωναίο Κόλπο, ενώ εντυπωσιακό είναι το στοιχείο ότι διέθετε σύστημα τροφοδοσίας νερού, το οποίο διοχετευόταν από πηγές στους πρόποδες του βουνού μέσω συστήματος πήλινων αγωγών μήκους 11 χιλιομέτρων ως τα σπίτια στην Όλυνθο.

«Η Ολύνθια κατοικία είχε ένα πηγάδι, στην ουσία έναν ταμιευτήρα νερού εξαιρετικής ποιότητας, με πήλινα τοιχώματα. Το νερό συσσωρευόταν σε αυτούς τους ταμιευτήρες και η υπερχείλιση κατευθυνόταν σε μια λεκανίδα, από την οποία οι κάτοικοι του σπιτιού προμηθεύονταν το νερό καθαρό με μικρά αγγεία. Είχε επίσης ληφθεί πρόνοια για την παροχέτευση των ομβρίων και ακαθάρτων υδάτων, καθώς τα νερά έπεφταν από τις στέγες των σπιτιών στις αύλακες που είχαν κατασκευαστεί μεταξύ τους.

Από εκεί το νερό διοχετευόταν μέσω πήλινων δικτύων, ενώ υπήρξε και πλήρες αποχετευτικό σύστημα» τονίζει χαρακτηριστικά.

Μετά την καταστροφή της πόλης το 479 π.Χ. από τους Πέρσες, κάποιες δεκαετίες αργότερα, η Όλυνθος θα γίνει τελικά η πρωτεύουσα του κοινού των Χαλκιδέων.

Για πολιτικούς λόγους, 32 πόλεις από την περιφέρεια της Ολύνθου δημιούργησαν μια πολιτειακή ένωση, για να μπορέσουν με τις συμπράξεις τους, να παίξουν τα μεγάλα παιχνίδια των πόλεων - κρατών εκείνης της εποχής.

Τότε η Όλυνθος συνοικίζεται από πολύ κόσμο και γίνεται μια πολύ μεγάλη πόλη, χτισμένη με το Ιπποδάμειο σύστημα, που προβλέπει μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα, δρόμους και λεωφόρους που ξεχωρίζουν μεταξύ τους και σπίτια δύο ορόφων.

Περιγράφοντας τα σπίτια αυτά η προϊσταμένη τμήματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, επισημαίνει ότι διέθεταν περίπου 13 - 14 δωμάτια, στους δύο ορόφους και αυλή που έφερε πηγάδι ή βωμό.

Στο ισόγειο βρισκόταν ο χώρος συγκέντρωσης και φαγητού, με χτιστές εστίες και ο χώρος φιλοξενίας των ξένων καθώς και ένας ακόμη πολύ σπουδαίος χώρος, ο ανδρώνας που είναι ο χώρος υποδοχής του νοικοκύρη του σπιτιού.

Πρόκειται για έναν χώρο συγκέντρωσης ή ψυχαγωγίας που φέρει τέσσερα-πέντε υπερυψωμένα ανάκλιντρα και στο κέντρο του υπάρχουν εξαιρετικά ψηφιδωτά.

Σε αυτό το σημείο γινόταν συμπόσιο με τη συνοδεία μουσικής και καλού φαγητού. Στον επάνω όροφο, που ήταν μισός σε έκταση από το κάτω τμήμα, υπήρχαν αποθήκες για τις τροφές αλλά και ο γυναικωνίτης, ο χώρος στον οποίο αποσύρονταν οι γυναίκες. Εκεί υπήρχαν προσωπικά αντικείμενα, πιθανόν και κάποιος αργαλειός, δωμάτια που χρησιμοποιούνταν όπως οι σημερινές κρεβατοκάμαρες, ενώ ο χώρος φιλοξενούσε συνάξεις γυναικών, την ίδια ώρα που στον κάτω όροφο γινόταν τα συμπόσια των ανδρών. Υπήρχε επίσης ιδιαίτερος χώρος λουτρού, με πήλινη μπανιέρα, ιδιαίτερα πλακίδια και αποχετεύσεις των ακάθαρτων νερών. Βεβαίως υπήρχαν και οι επαύλεις, τα σπίτια των αριστοκρατών, εκτός των τειχών, που ανήκαν σε πιο εύρωστα οικονομικά άτομα και φέραν εξαιρετικής αισθητικής ψηφιδωτά. Η πόλη καταστράφηκε από τον Φίλιππο τον Β΄ το 348 π.Χ.

«Θέλουμε να εντυπωθούν στο κοινό οι αρχαιολογικοί χώροι»

Μιλώντας για τον τρόπο με τον οποίο επιδιώκεται να γίνεται η παρουσίαση αρχαιολογικών χώρων στο κοινό, η κ. Στρατούλη δηλώνει με νόημα: «θέλουμε να εντυπωθούν στο κοινό οι αρχαιολογικοί χώροι».

Ως παράδειγμα φέρνει όχι μόνο την εκδήλωση, που χαρακτηρίζεται από την ενεργό συμμετοχή των παιδιών, αλλά και την εκδήλωση που έγινε πριν λίγο καιρό μια βραδιά του Αυγούστου με μισοφέγγαρο στον ίδιο αρχαιολογικό χώρο.

«Οριοθετήσαμε με διακόσια φαναράκια το δρόμο από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου μέχρι το ύψωμα της κλασσικής πόλης. Για πρώτη φορά έγινε μια προσέγγιση του αρχαιολογικού χώρου τη νύχτα. Μετά από πολλά χρόνια φωτίστηκε και ο πύργος των Μαριανών που βρίσκεται σε απόσταση δύο χιλιομέτρων βόρεια του αρχαιολογικού χώρου και του σημερινού οικισμού της Ολύνθου.

Η νύχτα, άλλωστε, έχει μια άλλη επίδραση στα μνημεία που προσφέρονται για εκδηλώσεις λόγου, ιστορίας, μουσικής» τονίζει και επιφυλάσσεται για νέες πρωτότυπες εκδηλώσεις στο μέλλον.