Γιούνκερ: «Καταδικασμένο το σύμφωνο για το ευρώ»

Το «Σύμφωνο για το ευρώ», το οποίο μετά τις πιέσεις από τη Γερμανία και τη Γαλλία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό συμβούλιο στις 11 Μαρτίου, «δεν προσφέρει καμία προστιθέμενη αξία» και «θα αποτύχει», τόνισε στις Βρυξέλλες ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.

Το Βερολίνο έθεσε την έγκριση του Συμφώνου ως «όρο», για να συνεχίσει να βοηθά μέλη της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικές δυσχέρειες. Σε εφαρμογή του «Συμφώνου για το ευρώ» τα μέλη της Ευρωζώνης περιορίζουν σημαντικά το κρατικό εξωτερικό χρέος τους ή τάσσονται υπέρ του μετριασμού των μισθών. Υπήρξαν έντονοι αντίλογοι.

Σύμφωνα με τον κ. Γιούνκερ, «το Σύμφωνο δεν προσφέρει προστιθέμενη αξία» σε σχέση με τα υφιστάμενα εργαλεία υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας και υπέρ της εποπτείας των εθνικών οικονομικών πολιτικών. Τίποτε δεν προσθέτει «συγκριτικά με τα ήδη υπάρχοντα», τόνισε ο κ. Γιούνκερ ενώπιον της επιτροπής οικονομικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου.

«Με εντυπωσιάζει» ανέφερε επίσης ο κ. Γιούνκερ «που δημόσιες συζητήσεις ξεκινούν ακριβώς όπως τα κύματα σπάνε πάνω στις ευρωπαϊκές ακτές, χωρίς να βλέπουμε ότι τα κύματα δημιουργούν κύματα».

Ο ίδιος συνέδεσε το Σύμφωνο με την πολιτική επικαιρότητα στο εσωτερικό της Γερμανίας, όπου η καγκελάριος Μέρκελ είναι αντιμέτωπη με μία σειρά τοπικών εκλογικών αναμετρήσεων και τις αντιρρήσεις της κοινής γνώμης στο να δαπανώνται γερμανικά κεφάλαια για τα κρατικά χρέη άλλων κρατών.

Ως προς την προοπτική το Σύμφωνο να αποτύχει, ο κ. Γιούνκερ παρατήρησε ότι για τον ορθό χαρακτήρα μιας οικονομικής πολιτικής σε τελευταία ανάλυση φροντίζουν οι αρχηγοί ενός κράτους ή οι πρωθυπουργοί του, αναλόγως του Συντάγματος. «Δε μου φαίνεται πρόδηλο ότι θα προχωρήσει το σύμφωνο [...] αυτό ξεπερνά τον ορίζοντα του εφικτού, δεν θα μπορούν οι επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας να εξετάζουν λεπτομερώς τις εθνικές οικονομικές πολιτικές», συμπλήρωσε. «Όμως κι αν αποφασιστεί με πείσμα το σύμφωνο αυτό να εφαρμοστεί, φοβούμαι ότι το 'σύμφωνο για το ευρώ' θα γίνει ακόμα ένα νεογέννητο που πέθανε».

Την ίδια ώρα, έξι κράτη της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης ενδέχεται να προσπαθήσουν να εμποδίσουν την μεταρρύθμιση στους κανόνες για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, εκτός αν τα 17 κράτη-μέλη της Ευρωζώνης συμφωνήσουν να τροποποιηθούν τα σχετικά με τη συγκρότηση του κεφαλαίου λειτουργίας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης (ΕΜΣ), ανέφεραν την Τρίτη στις Βρυξέλλες διπλωματικές πηγές.

Ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης της ΕΕ, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), θα αντικαταστήσει από το μέσο του 2013 το ισχύον Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ). Το ταμείο στηρίζεται αποκλειστικά με τις εγγυήσεις των κυβερνήσεων της 17μελούς Ευρωζώνης. Το μέγεθος των εγγυήσεων αυτών με τη σειρά τους συναρτάται από το μερίδιο των εν λόγω κυβερνήσεων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Ο ΕΜΣ, αντιθέτως, θα αποτελείται κυρίως από κεφάλαια και εγγυήσεις με δανειοδοτική δυνατότητα της τάξης των 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, με συμμετοχή ανεξαιρέτως και των 27 κρατών-μελών της ΕΕ.

Ήδη, όμως, μέλη της Ευρωζώνης - Εσθονία, Σλοβακία - όπως και χώρες που αναμένεται να εισέλθουν στην Ευρωζώνη - Βουλγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Τσεχία - εκτιμούν ότι το να στηρίζεται ο ΕΜΣ σε κεφάλαια της ΕΚΤ, όπως συμβαίνει με το κεφάλαιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, είναι άδικο. Όπως τονίζουν εκπρόσωποί τους, «εκτός εάν μεσολαβήσει μία αλλαγή για το προβλεπόμενο κεφάλαιο του ΕΜΣ, θα εμποδίσουμε τη μεταρρύθμιση στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την οικονομική διακυβέρνηση, όταν αυτή επανέλθει από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οπότε το Συμβούλιο των υπουργών, εφ’ όσον θελήσει αυτή να προχωρήσει, «θα πρέπει να την υιοθετήσει με ομοφωνία».

Από τα συνολικά έξι ενιστάμενα κράτη ζητείται για τον καθορισμό του κεφαλαίου του ΕΜΣ να συνυπολογίζεται, πλην του εθνικού ΑΕΠ, και το μέγεθος κρατικού εξωτερικού χρέους ενός μέλους ή ακόμα και το μέγεθος του χρηματοπιστωτικού τομέα του. Εξετάζεται επίσης το ενδεχόμενο τα πρόστιμα από τις μελλοντικές παραβιάσεις στο σύστημα δημοσιονομικής πειθαρχίας στην Ευρωζώνη να καταλήγουν στο μετοχικό κεφάλαιο του ΕΜΣ.

Διπλωματική πηγή της Ευρωζώνης ανέφερε στις Βρυξέλλες ότι και η σουηδική κυβέρνηση εκτιμά πως η διαμόρφωση του κεφαλαίου του ΕΜΣ δεν θα πρέπει να τεθεί τόσο άμεσα.

Το μετοχικό κεφάλαιο της ΕΚΤ «εγγενής αδυναμία» στο σύστημα

Το κεφάλαιο της ΕΚΤ διαμορφώνεται από κατά 50% από τη μεσοσταθμική αναλογία του εθνικού ΑΕΠ στο ΑΕΠ της ΕΕ, ενώ κατά το υπόλοιπο 50% σε συνάρτηση του εθνικού πληθυσμού με τον πληθυσμό όλης της ΕΕ.

Σύμφωνα με ικανή μερίδα μελετητών του συστήματος, αυτό καταλήγει, ακριβώς λόγω του συνυπολογισμού του εθνικού ΑΕΠ, ώστε τα πολυπληθή κράτη με χαμηλή αναλογία στο κατά κεφαλήν εισόδημα να καταβάλλουν εν τούτοις υψηλότερο μερίδιο κεφαλαίου στην ΕΚΤ.

Με άλλα λόγια, «με περισσότερο πληθυσμό, παρά εθνικό ΑΕΠ, όσον αφορά την ΕΕ είσαι πτωχός, άρα καταβάλεις μεγαλύτερο κεφαλαιακό μερίδιο σε σχέση με το ΑΕΠ σου».

Αντιστρόφως, το Λουξεμβούργο, με πολύ μικρό πληθυσμό αλλά με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, σε συνάρτηση με το ΑΕΠ του καταβάλει μικρό κεφαλαιακό μερίδιο στην ΕΚΤ.