Μεταβλητότητα που… ζαλίζει επέδειξαν το τελευταίο διάστημα στο Χ.Α. τα βαριά χαρτιά, και κυρίως τράπεζες, επαναφέροντας το ερώτημα αν αξίζει η προσδοκώμενη απόδοση με βάση το ρίσκο που αναλαμβάνεται.

Η θεωρία λέει ότι οι αγορές που επιδεικνύουν υψηλότερη μεταβλητότητα από τους μέσους όρους είθισται να προσφέρουν στους επενδυτές χαμηλότερες αποδόσεις, και μάλιστα με μεγαλύτερο ρίσκο. Ωστόσο, η πραγματικότητα πολύ συχνά απέχει από τη θεωρία. Η υψηλή μεταβλητότητα δεν συνιστά από μόνη της απόλυτο δείκτη μέτρησης ρίσκου για τη συγκεκριμένη αγορά.

Ο λόγος είναι ότι αφενός η μεταβλητότητα ενός χαρτοφυλακίου μπορεί να είναι χαμηλή αλλά το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο ιδιαίτερα ευάλωτο σε σημαντικούς κινδύνους που δεν έχουν καταγραφεί προηγουμένως (κρυμμένοι κίνδυνοι) και αφετέρου σε ορισμένες περιπτώσεις η υψηλή μεταβλητότητα μπορεί να οφείλεται στα μεγάλα κέρδη που μπορεί να εμφανίζει ένα χαρτοφυλάκιο, παρότι οι απώλειές του είναι καλά ελεγχόμενες.

Το ερώτημα ποια είναι η σχέση ρίσκου-απόδοσης στο Χ.Α. επανήλθε την προηγούμενη εβδομάδα έντονα με αφορμή τις τεράστιες διακυμάνσεις των μετοχών. Το αποκορύφωμα του volatility ήταν η μετοχή της Eurobank. Η μετοχή από τα χαμηλά της στο 0,105 ευρώ έως το 0,449 ευρώ που έφτασε σε 5 ημέρες μπόρεσε να αποδώσει άνω του 328%!

Αυτές οι διακυμάνσεις ωστόσο μπορεί να μπερδεύσουν τους επενδυτές. Κι αυτό γιατί, πέραν της υπέρμετρης μεταβλητότητας των τελευταίων ημερών, οι αποδόσεις των μετοχών της υψηλής κεφαλαιοποίησης, με λίγες εξαιρέσεις, δεν είναι τελικά τόσο υψηλές ώστε να αποζημιώνουν τους επενδυτές για τον μεγάλο κίνδυνο που παίρνουν. Το ρίσκο, με λίγα λόγια, των ελληνικών μετοχών είναι πολύ ισχυρό για τις αποδόσεις που οι ελληνικές μετοχές «υπόσχονται» στους επενδυτές. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από την εξέταση ενός δείκτη που υπάρχει ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις, του δείκτη Sharpe.

Ο δείκτης Sharpe

O Sharpe είναι δείκτης απλός και λειτουργικός και μπορεί να δείξει την απόδοση μιας μετοχής σταθμισμένης με τον κίνδυνο. Μετρώντας τις μηνιαίες αποδόσεις των 25 μετοχών του FTSE/ASE Large Cap για τους τελευταίες 12 μήνες και υπολογίζοντας την τυπική απόκλισή τους και με επιτόκιο risk free 8%, εκτιμήθηκε ο συγκεκριμένος δείκτης τους.

Για παράδειγμα, ο Sharpe υπολογίζεται ως εξής για τη μετοχή της 3Ε:

Η συγκεκριμένη μετοχή π.χ. στο τελευταίο 12μηνο εμφανίζει μέση μηνιαία απόδοση 5,12%, η οποία υπολογίζεται αν προστεθούν οι 12 μηνιαίες παρατηρήσεις και διαιρεθούν με το 12 που είναι το πλήθος των παρατηρήσεων. Έπειτα υπολογίζεται η τυπική απόκλιση των 12 μηναίων αποδόσεων. Η τυπική απόκλιση για τη μετοχή τη EEEK είναι 6,85%. Έπειτα ετησιοποιούμε τα δύο μεγέθη, πολλαπλασιάζοντας τη μηνιαία απόδοση 5,12%x12 και τη μηνιαία τυπική απόκλιση με την τετραγωνική ρίζα του 12 και έχουμε 61,8% ετησιοποιημένη απόδοση και 23,72% ετησιοποημένη τυπική απόκλιση. Με ποσοστό risk free rate 8% η φόρμουλα που δίνει τον δείκτη Sharpe είναι: (Rm-Rf)/σ ή (61,8%-8%)/23,72%=2,27 φορές.

Ένας δείκτης Sharpe περίπου στη μονάδα θεωρείται ικανοποιητικός, ενώ ένας δείκτης κοντά στα επίπεδα των 2 φορών θεωρείται εξαιρετικός.

Ο S&P 500 εμφανίζει δείκτη Sharpe 1,54 φορά, ενώ ο DAX 0,68 και ο γαλλικός CAC 0,66 φορά. Ο βρετανικός FTSE 100 εκτιμήθηκε στη 0,15 φορά. Από τις χώρες της ευρωζώνης με «προβλήματα» ο ISEQ στην Ιρλανδία ξεχωρίζει με τον πολύ θετικό δείκτη Sharpe στη 1,39 φορά, ενώ η Ιταλία και ο δείκτης FTSE Mibtel εκτιμήθηκε σε -0,11 φορά, ο PSI στην Πορτογαλία στο 0,13 και ο IBEX 35 στη Μαδρίτη στο 0,03.

Είναι παραπάνω από προφανές ότι δείκτες που προτιμώνται από τους διαχειριστές εμφανίζουν καλύτερα επίπεδα Sharpe, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις αγορές συνολικά.


Οι ελληνικές μετοχές

Από τις μετοχές του FTSE/ASE Large Cap, τον τίτλο της εξαιρετικής απόδοσης σταθμισμένης με τον κίνδυνο για το τελευταίο δωδεκάμηνο κερδίζει με μεγάλη διαφορά η Coca Cola 3E με δείκτη Sharpe που υπολογίζεται στις 2,27 φορές. Η μέση μηνιαία απόδοσή της τους προηγούμενους 12 μήνες είναι 5,15%, ενώ η τυπική απόκλισή της είναι 7%.

Όσο υψηλός κι αν δείχνει ο δείκτης της Coca Cola 3E, είναι σε ελαφρώς μόνο ανώτερα επίπεδα από τον ευρωπαϊκό δείκτη Euro Stoxx Beverages, του οποίου ο δείκτης Sharpe υπολογίζεται το τελευταίο δωδεκάμηνο σε 2,11 φορές! Για τον ευρωπαϊκό δείκτη των τροφίμων και ποτών η μέση απόδοση των 12 μηνιαίων παρατηρήσεων είναι 1,82% και η τυπική απόκλιση 2% μόλις. Το συμπέρασμα για την Coca Cola 3E πάντως είναι άκρως θετικό.

Δύο μετοχές με αισθητά υψηλότερους δείκτες Sharpe από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς είναι ο ΟΤΕ και η ΔΕΗ. Ο τίτλος του ΟΤΕ, παρότι δεν εμφανίζει δείκτη Sharpe ανώτερο της μονάδας, κινείται σε πολύ ανώτερα επίπεδα από τον ευρωπαϊκό δείκτη Euro Stoxx Telecommunications, ο οποίος εκτιμήθηκε για το προηγούμενο δωδεκάμηνο στο -0,90. Η μετοχή της ΔΕΗ, της οποίας ο δείκτης Sharpe εκτιμήθηκε στη 0,8 φορά, είναι επίσης πολύ υψηλότερα από τον δείκτη των utilities και τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι -0,40 φορά.

Με θετικούς δείκτες ανώτερους από τη μονάδα εμφανίζονται δύο ακόμα μετοχές της υψηλής κεφαλαιοποίησης. Η μετοχή της Intralot και ο τίτλος της Folli Follie. Για την πρώτη ο δείκτης Sharpe υπολογίστηκε στο 1,35 και για την έτερη στο 1,12. Ο Γενικός Δείκτης εμφανίζει για την ίδια χρονική περίοδο (Μάιος 2012 - Απρίλιος 2013) δείκτη Sharpe στο 0,36, ενώ ο δείκτης της υψηλής κεφαλαιοποίησης στο -0,02. Για τη μετοχή της Intralot ο ευρωπαϊκός αντίστοιχος δείκτης υπολογίζεται στη 1,39 φορά, ενώ για τη Folli Follie ο δείκτης των ευρωπαϊκών εταιρειών προσεγγίζει τη 1,62 φορά.

Ειδική αναφορά αξίζει να γίνει και στις τράπεζες, αφού όλες οι μετοχές που συμμετέχουν στον δείκτη των blue chips εμφανίζουν ιδιαίτερα αρνητικούς δείκτες Sharpe. Η μετοχή με τον χαμηλότερο δείκτη είναι η ΕΤΕ με -1,45, η Eurobank με -0,94, η Alpha Bank με -0,73 και η Τράπεζα Πειραιώς με -0,36. Ο ευρωπαϊκός δείκτης των τραπεζών εμφανίζει οριακά θετικό δείκτη Sharpe.

Δύο ακόμα περιπτώσεις που έχουν ενδιαφέρον είναι οι τίτλοι της Motor Oil και της Ελληνικά Πετρέλαια, όπου οι δείκτες Sharpe είναι θετικοί στο 0,3 και στο 0,27 αντίστοιχα. Παρότι δεν πλησιάζουν τη μονάδα, ο ευρωπαϊκός κλάδος των εταιρειών είναι στη -0,43 φορά.

Ένας ευρωπαϊκός κλάδος με υψηλό δείκτη Sharpe είναι της υγείας με 2,06 φορές, ενώ και ο δείκτης των καταναλωτικών υπηρεσιών παρουσιάζει δείκτη στο 1,85.

Με αρνητικούς δείκτες Sharpe εμφανίζονται και οι τίτλοι της Τιτάν, της Eurobank Properties, της Marfin Investment Group και της Frigoglass. Στις τελευταίες θέσεις των θετικών δεικτών βρίσκονται οι τίτλοι των ΟΠΑΠ, Μέτκα και Βιοχάλκο στη 0,30 φορά.


* Διαβάστε τους αναλυτικούς πίνακες στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".