Τραπεζική χωρίς τράπεζες;

Ο ιδρυτής της Microsoft είχε ξεστομίσει τη δεκαετία του 1990 την περίφημη φράση «χρειαζόμαστε την τραπεζική αλλά δεν χρειαζόμαστε πια τις τράπεζες».

Η φράση αποδείχθηκε λανθασμένη για πάνω από δύο δεκαετίες, όμως υπάρχουν πλέον κάτι παραπάνω από σαφείς ενδείξεις ότι ο Bill Gates μπορεί τελικά να δικαιωθεί.

Την ίδια ώρα που στην Ελλάδα συζητάμε για το συστημικό σχέδιο «Ηρακλής» και τη δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ) στις τράπεζες, το τοπίο στον κλάδο μεταβάλλεται διεθνώς.

Η ετήσια έκθεση του συμβουλευτικού οίκου McKinsey & Co. για την αξιολόγηση του τραπεζικού κλάδου που έγινε χθες γνωστή έκανε εντύπωση.

Η έκθεση εκτιμά πως πάνω από τις μισές τράπεζες παγκοσμίως ίσως δεν είναι βιώσιμες, σε περίπτωση ενδεχόμενης υποχώρησης της οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως και θα πρέπει να λάβουν μέτρα  γρήγορα.

Οι συμπιεσμένες αποτιμήσεις των τραπεζών στα χρηματιστήρια διεθνώς προεξοφλούν μια επιβράδυνση της αύξησης των κερδών τους.

Σημειωτέον ότι η McKinsey θεωρεί πως η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο του ανοδικού οικονομικού κύκλου, που ξεκίνησε μετά τη μεγάλη κρίση του 2008.      

Η ίδια προειδοποίησε ότι οι τράπεζες κινδυνεύουν να γίνουν υποσημείωση της ιστορίας από την είσοδο νέων ανταγωνιστών όπως οι  fintech startups και οι τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Amazon, η Apple και η Alphabet στις ΗΠΑ και η Ping An στην Κίνα. 

Το χαμήλωμα των εμποδίων εισόδου στον τραπεζικό κλάδο ευνοεί μια τέτοια εξέλιξη ενώ η αλλαγή της συμπεριφοράς των καταναλωτών που φέρνει, αποτελεί δυνητική απειλή για τις τράπεζες. 

Η στήλη είχε αναφερθεί στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εγχώριες τράπεζες από την είσοδο των νέων τεχνολογικών παικτών και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου σε άρθρο την περασμένη Άνοιξη.

Η κλασική απάντηση πολλών τραπεζιτών ήταν πως υπάρχει θέμα για κάποιες τραπεζικές υπηρεσίες, π.χ. πληρωμές, κάρτες. 

Οι ίδιοι επεσήμαναν ότι η εμπιστοσύνη είναι πολύ σημαντικό πράγμα στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων.

Σ’ αυτό, οι τράπεζες  έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα, ισχυρίζονται. Κι αυτό γιατί ο κόσμος χρειάζεται διαμεσολαβητικούς οργανισμούς μεταξύ αποταμιευτών και δανειζομένων που αδειοδοτούνται και εποπτεύονται με αυστηρά κριτήρια όπως οι τράπεζες. 

Από την άλλη πλευρά, έρευνες διεθνώς δείχνουν ότι ένα σημαντικό ποσοστό του κόσμου -50% και άνω σε κάποιες περιπτώσεις- δεν εμπιστεύονται τις τράπεζες. 

Ειδικότερα στην Ελλάδα, η μετατροπή τους σε παραρτήματα της εφορίας τα προηγούμενα χρόνια φαίνεται πως έχει μάλλον πλήξει την καταθετική τους βάση και την εικόνα τους.  

Αναμφίβολα, η αναφορά της ετήσιας έκθεσης της McKinsey στις συγκριτικά χαμηλότερες επενδύσεις σε τεχνολογία από τράπεζες διεθνώς έχει βάση.    

Αυτό το φαινόμενο είναι ακόμη πιο έντονο σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου οι τράπεζες διοχετεύουν πολλούς πόρους στη μείωση του όγκου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Αυτό σημαίνει πως έχουν αντικειμενικά λιγότερους διαθέσιμους πόρους για νέες τεχνολογίες και τον αναγκαίο εταιρικό μετασχηματισμό τους.  

Με άλλα λόγια, βρίσκονται σε πιο μειονεκτική θέση και θα πρέπει να κινηθούν ταχύτερα. 

Οσον αφορά τον κλάδο, ο Bill Gates μπορεί να δικαιωθεί εν μέρει, γιατί μπορεί να έχουμε τραπεζική με τεχνολογικές εταιρείες και τράπεζες.