Οι φούσκες θέλουν τον ιό τους

Η ισπανική γρίπη -η οποία πήρε το όνομα γιατί πρωτοεμφανίστηκε σε εφημερίδα της Ισπανίας που δεν συμμετείχε στον Α' Παγκόσμιο- σκότωσε τουλάχιστον 40 εκατ. ανθρώπους το 1918-1919 σε όλο τον πλανήτη. Πολλοί πέθαναν στα χαρακώματα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, όπου επικρατούσαν άθλιες συνθήκες και τα στρατεύματα μεταφέρονταν από τη μια περιοχή στην άλλη, διαδίδοντας τη γρίπη. Ήταν μια δύσκολη εποχή, που τη διαδέχθηκε η «Βρυχώμενη δεκαετία του 1920», με το μεγάλο ράλι στα διεθνή χρηματιστήρια.

Ο ιός SARS σκότωσε λιγότερους από 800 ανθρώπους την περίοδο 2002-2003 και συνέπεσε με τον 2ο πόλεμο του Κόλπου και την εισβολή των συμμαχικών δυνάμεων στο Ιράκ. Χώρες όπως η Κίνα και το Χoνγκ Κoνγκ επηρεάστηκαν περισσότερο ενώ το συνολικό κόστος για την παγκόσμια οικονομία το 2003 υπολογίστηκε σε 40 δισ. δολάρια από μια ακαδημαϊκή έρευνα του 2004.   

Τόση η ισπανική γρίπη όσο και ο SARS προήλθαν από χώρες της Άπω Ανατολής και επομένως δεν ξενίζει που ο κοροναϊός ξεκίνησε από την ίδια περιοχή. Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε αν ο κοροναϊός θα εξαπλωθεί παντού ή θα ελεγχθεί. Όμως, ειδικοί παρατηρούν, επικαλούμενοι την εμπειρία από τον SARS, ότι χρειάζονται παγκόσμιοι μηχανισμοί επίβλεψης και συντονισμού για μια οικονομική και μικροβιακή επιδημία.

Πάντως, ο κοροναϊός έχει γίνει viral στις αγορές των οποίων η αρχική αντίδραση δεν εκπλήσσει. Οι αγορές υποχωρούν σημαντικά καθώς ιδιώτες και θεσμικοί επενδυτές -άνθρωποι και μηχανήματα- μειώνουν θέσεις σε μετοχές, πετρέλαιο κ.λπ., περιορίζοντας το ρίσκο τους μετά το μεγάλο πολυετές ράλι.

Κανείς δεν μπορεί να τους αδικήσει, όταν η χώρα όπου υπάρχουν τα περισσότερα κρούσματα του ιού, δηλ. η Κίνα, είναι η λοκομοτίβα της παγκόσμιας ανάπτυξης  την τελευταία δεκαετία. Εξαγωγικές χώρες όπως η Γερμανία εξαρτώνται από τις εισαγωγές της Κίνας κατά τον ίδιο τρόπο που η τελευταία εξαρτάται από τις εισαγωγές των ΗΠΑ. Όμως, το ερώτημα είναι αν μπορεί η πτώση να μετατραπεί σε χιονοστιβάδα και εν συνεχεία σε καθοδική αγορά διαρκείας.

Ως γνωστόν, αρκετοί υποστηρίζουν ότι η πολιτική των μηδενικών και αρνητικών επιτοκίων των μεγάλων κεντρικών τραπεζών σε συνδυασμό με τις μαζικές αγορές τίτλων (QE) έχουν δημιουργήσει μια τεράστια φούσκα στις αγορές, που όμοιά της δεν έχει ξαναϋπάρξει. Συνήθως τέτοιες φούσκες σπάνε με την αύξηση των επιτοκίων, π.χ. λόγω μιας απροσδόκητης αύξησης του πληθωρισμού.    

Όχι απαραίτητα. Σε κάποιες περιπτώσεις, κάποιο απροσδόκητο συμβάν αρκεί για να σπάσει η φούσκα με τον πανικό να υπεισέρχεται και να επιτείνεται από την έλλειψη ρευστότητας. Ο κοροναϊός θα μπορούσε να είναι «το ατύχημα που δεν έπρεπε να συμβεί» αν μετατραπεί σε επιδημία -κάτι που όλοι απευχόμαστε- και πλήξει τις οικονομίες αρκετών χωρών του πλανήτη.

Από την άλλη πλευρά, αν έχουν δίκιο εκείνοι που ισχυρίζονται πως υπάρχουν μεν φούσκες σε επιμέρους αγορές αλλά όχι μια μεγάλη φούσκα, το αποτέλεσμα θα είναι διαφορετικό.

Κάποιες επιμέρους φούσκες θα σπάσουν αλλά η παγκόσμια οικονομία δεν θα πληγεί σημαντικά. Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν ποιος έχει δίκιο.