Τι θα κρίνει το βάθος της ύφεσης 

Ξένοι οίκοι, διεθνείς οργανισμοί όπως το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ, η ΤτΕ και άλλοι διατυπώνουν διαφορετικές προβλέψεις για το μέγεθος της ύφεσης στην ελληνική οικονομία το 2020.  Οι πιο απαισιόδοξοι σημειώνουν την αξιοσημείωτη συμβολή του τουρισμού και άλλων κλάδων των υπηρεσιών στην ελληνική οικονομία, για να υποστηρίξουν πως η ύφεση θα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.

Όπως είναι φυσικό, η στήλη έχει συζητήσει αυτό το θέμα με αρκετό κόσμο. Απ’ όλες τις ανταλλαγές απόψεων, υπάρχει μια προσέγγιση που θεωρούμε πιο μεθοδολογικά σωστή.

Πράγματι, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις ανήλθαν σε 18 δισ. ευρώ περίπου το 2019 ενώ οι ταξιδιωτικές δαπάνες ήταν λιγότερες από 3 δισ., με αποτέλεσμα το πλεόνασμα να ανέλθει σε 15,4 δισ. ευρώ. Αυτά τα νούμερα αντιπροσωπεύουν εξαγωγές υπηρεσιών. Επομένως, εντάσσονται στις καθαρές εξαγωγές, δηλ. συνολικές εξαγωγές μείον εισαγωγές. Αν οι εισαγωγές μειωθούν περισσότερο από τις συνολικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, η συμβολή των καθαρών εξαγωγών στο ΑΕΠ θα είναι θετική παρά την κατακόρυφη πτώση του τουρισμού.

Υπάρχουν λοιπόν εκτιμήσεις ότι το φετινό αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι  ουδέτερο προς θετικό για το ελληνικό ΑΕΠ, λόγω της αναμενόμενης κατακρήμνισης των εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές. Ιδιαίτερη αναμένεται πως θα είναι η συμβολή του πετρελαίου, λόγω της μεγάλης μείωσης της διεθνούς τιμής και της ζήτησης στη χώρα μας.

Μια ματιά στη συμπεριφορά των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών δείχνει πως υπέστησαν καθίζηση τα χρόνια της ύφεσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εισαγωγές αγαθών υποχώρησαν στα 45 δισ. ευρώ περίπου το 2015 από 70 δισ. περίπου το 2008. Από την άλλη πλευρά, σημαντική μείωση αναμένεται να σημειώσουν οι κεφαλαιουχικές επενδύσεις το 2020. Όμως, το νούμερο είναι σχετικά μικρό, αν σκεφθεί κανείς πως ανήλθαν σε μόλις 28 δισ. ευρώ περίπου το 2019 έναντι 25 δισ. το 2018. 

Τι θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το βάθος της ύφεσης, αν δεν είναι οι εξαγωγές-εισαγωγές και οι επενδύσεις; Η κατανάλωση είναι η απάντηση και ειδικότερα η ιδιωτική κατανάλωση. Σημειώνεται πως η ιδιωτική καταναλωτική δαπάνη ανήλθε σε 127 δισ. ευρώ περίπου το 2019 έναντι 125,6 δισ. το 2018, με το ΑΕΠ στα 190 δισ. και 185 δισ. ευρώ αντίστοιχα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν. Κοινώς, η ιδιωτική κατανάλωση αντιπροσωπεύει το 67% του ΑΕΠ. Αν μάλιστα προσθέσουμε τη δημόσια κατανάλωση, η συνολική κατανάλωση ανεβαίνει στο 86% του ΑΕΠ. Αυτό το νούμερο δεν απέχει πολύ από το 91% περίπου που ήταν το μερίδιο της κατανάλωσης στο ΑΕΠ το 2009.  

Παρά λοιπόν τις διακηρύξεις για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της ελληνικής οικονομίας, με περιορισμό της κατανάλωσης και συνακόλουθη αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών, το αποτέλεσμα δεν θα πρέπει να ικανοποιεί.   

Υπό αυτές τις συνθήκες, το εύρος της μείωσης της κατανάλωσης θα κρίνει σε πολύ μεγάλο βαθμό αν η ύφεση θα είναι πιο κοντά στο 5% ή 10% ή 15% ή παραπάνω στην ελληνική οικονομία. 

Η αύξηση της ανεργίας, η εκ περιτροπής απασχόληση, οι μειώσεις μισθών, η αβεβαιότητα για το μέλλον σε συνδυασμό με την έλλειψη εισοδημάτων από τον τουρισμό  κ.τ.λ.  θα πλήξει την κατανάλωση.

Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να συνυπολογισθεί η θετική επίπτωση από το δημοσιονομικό πακέτο στήριξης της οικονομίας. Οι εκτιμήσεις το ανεβάζουν έως το 10% του ΑΕΠ ή 18 δισ. ευρώ περίπου και δεν είναι ευκαταφρόνητο. Σ’ αυτό περιλαμβάνονται οι εγγυήσεις για τα δάνεια με κρατική εγγύηση. 

Είναι προφανές ότι η κατανάλωση θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό πόσο μεγάλη θα είναι η φετινή ύφεση και εκεί θα δοθεί η μάχη.