Τι είναι και πώς χτίζεται η καινοτομία στη διοίκηση

Στο τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «HUMANOCRACY», που ο Γκάρυ Χάμελ συνέγραψε με τον Μισέλ Ζανίνι υπογραμμίζει ότι μια επιχείρηση μπορεί να γίνει τόσο εκπληκτική όσο ισχυρό σε εφευρετικότητα είναι το ανθρώπινο δυναμικό της.

«Οι επιχειρήσεις», τονίζει ο διάσημος γκουρού της στρατηγικής, «πάσχουν από την ασθένεια της γραφειοκρατίας. Είναι φοβικές, διστακτικές, συναισθηματικά στείρες και δεν μπορούν αν καταλάβουν ότι τα ανθρώπινα όντα αντιθέτως είναι προσαρμόσιμα, δημιουργικά και παθιασμένα. Αυτή η διαφορά ανάμεσα στις ατομικές ικανότητες και την οργανωτική ακινησία, είναι το ατυχές προϊόν της γραφειοκρατίας. Αυτή η τελευταία αποτελεί πραγματικό οργανωτικό ιό που σήμερα πλήττει όλες τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του πλανήτη μας.

Εφεύρεση του 19ου αιώνα, με σκοπό να μετατρέψει τους ανθρώπους σε ημι-προγραμματισμένα ρομπότ, η γραφειοκρατία είναι μια διαδικασία «απανθρωπισμού», η οποία ψυχικά και πνευματικά αποστειρώνει τον άνθρωπο. Υπό αυτές τις συνθήκες ψυχικές και συναισθηματικής ακινησίας, μόνο το 13% των υπαλλήλων μιας επιχείρησης αισθάνεται να συνδέεται μαζί της και να εργάζεται με την όρεξη που πρέπει. Το υπόλοιπο 87% ναι μεν είναι παρόν στην επιχείρηση, πλην όμως ο ενθουσιασμός έχει μείνει στο σπίτι. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός αυτό καθ’ όσον οι γραφειοκράτες έχουν την τάση να θεωρούν τα ανθρώπινα όντα ως απλούς «πόρους».

Είναι ζωτική ανάγκη έτσι, τονίζουν οι Χάμελ και Ζανίνι, οι επιχειρήσεις και οι οργανώσεις να «απογραφειοκρατικοποιηθούν» και να ξαναγίνουν ανθρώπινες. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος πρέπει να εντοπισθούν και να αξιολογηθούν οι κρυφές δαπάνες της γραφειοκρατίας, το βάρος των οποίων γίνεται όλο και πιο σοβαρό για την υγεία των επιχειρήσεων. Πρέπει επίσης να «ξεριζωθούν» οι τοξικές γραφειοκρατικές αντιλήψεις και διαδικασίες και να ξεπεραστούν οι αντιστάσεις αυτών που υπερασπίζονται τις γραφειοκρατίες.

Γίνεται αυτονόητο έτσι ότι είναι επείγον να αλλάξουν και οι ιεραρχικές σχέσεις και κάποιοι θα πρέπει να αποχωριστούν τα κλειδιά του βασιλείου. Ως καινοτομία στη διοίκηση μπορεί να οριστεί η ριζική διαφορά από τις παραδοσιακές διοικητικές αρχές, διαδικασίες και πρακτικές ή η διαφορά από τις συνήθεις μορφές των οργανισμών που μεταβάλλει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται το διοικητικό έργο. Με απλά λόγια, η καινοτομία στη διοίκηση αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι διευθυντές κάνουν αυτό που κάνουν.

Από μόνη της η αλλαγή αυτή αποτελεί τεράστια καινοτομία,η οποία όμως σίγουρα αφαιρεί εξουσίες και χρήμα από αυτούς που πρωτοστατούν στις κοινωνικές και παραγωγικές αγκυλώσεις.

Ας σημειωθεί ότι κατά τους συγγραφείς της «Humanocracy», όσο πιο αντισυμβατική είναι η αρχή που βρίσκεται πίσω από τη διοικητική καινοτομία, τόσο περισσότερο χρόνο θα χρειαστούν οι ανταγωνιστές για να απαντήσουν. Ενίοτε δε η απαίτηση αυτή θα μπορούσε να πάρει και δεκαετίες.

«Όσο περισσότερο οι άνθρωποι μιας εταιρείας ή ενός οργανισμού σκέπτονται σαν να ήσαν οι ίδιοι επιχειρηματίες, τόσο αυξάνονται και οι δυνατότητες της εταιρικής μονάδας να πετύχει στο σημερινό κόσμο της αβεβαιότητας και των γρήγορων μεταβολών», λέει ο Γκάρι Χάμελ και όσοι θέλουν ας τον ακούσουν, προσπαθώντας να τον καταλάβουν.

Αν θέλουν βεβαία, και αυτή είναι η πρόκληση!