Μεγαλύτερος εξαγωγέας... αυταρχισμού το Πεκίνο

Ο επανεκλεγείς από το ΚΚΚ δια βίου πλέον Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, από την εποχή που άρχισε να μυείται στον μαρξισμό-λενινισμό, με δόσεις μαοϊσμού, είχε γνωστές διαφωνίες του με κάποιους ινστρούχτορες του κόμματος, που «δίδασκαν» τρόπους κατάληψης της εξουσίας και έκαναν λόγο για τη «δικτατορία του προλεταριάτου».

Ο Σι Τζινπίνγκ ήταν οπαδός της θεωρίας ότι μια αυταρχική και σχετικά κλειστή εξουσία, είναι καταδικασμένη αν δεν συνοδεύεται από οικονομική ανάπτυξη καπιταλιστικού τύπου. Κατά τον Κινέζο πρόεδρο, ένα μοντέλο οικονομικού καπιταλισμού με αυταρχική διακυβέρνηση μπορεί να αποκτήσει πολλούς «φίλους» και οπαδούς, πολύ πιο «πιστούς» από αυτούς που δια της βίας είχε εντάξει στην επιρροή της η πάλαι ποτέ σοβιετική αυτοκρατορία.

Στη βάση αυτής της λογικής, που είναι και το νέο κινεζικό δόγμα από τότε που ο Σι Τζινπινγκ ανήλθε στην ηγεσία, όπου μονιμοποιείται θεσμικά, το ΚΚΚίνας έχει ξεκινήσει μια σοβαρή προσπάθεια να προωθήσει σε συγκεκριμένες περιοχές το δικό του στυλ της αυταρχικής διακυβέρνησης, σε όσες χώρες οι ηγεσίες τους είναι αλλεργικές σε έννοιες όπως η δημοκρατία και το κράτος δικαίου.

Για το σκοπό αυτόν, το Κόμμα έχει εκπονήσει το απαραίτητο θεωρητικό πλαίσιο της δράσης του και της επιτυχίας του και θεωρεί ότι το σύστημά του είναι ανώτερο από την κατά την εκτίμηση του, «παραπαίουσα σήμερα διεθνή φιλελεύθερη τάξη αμερικανικού τύπου». Η κινεζική σοφία, αναφέρεται σε εκδόσεις του κόμματος, «είναι πολύτιμη συμβολή στην ανθρωπότητα και την ευημερία της».

Στο πλαίσιο αυτό ο Κινέζος πρόεδρος και σημαντικά ηγετικά στελέχη του ΚΚ που τον ακολουθούν, σε κάθε ευκαιρία, παρουσιάζουν συχνά την οικονομική επιτυχία της Κίνας ως απόδειξη ότι ο δρόμος προς την ευημερία δεν περνάει πλέον από την φιλελεύθερη δημοκρατία. Όπως είπε ο Σι στο πρόσφατο Συνέδριο του Κόμματος , το μοντέλο της Κίνας προσφέρει «μια νέα επιλογή για άλλες χώρες και έθνη που θέλουν να επιταχύνουν την ανάπτυξή τους διατηρώντας παράλληλα την ανεξαρτησία τους» -αγνοώντας ταυτόχρονα την εξωτερική πίεση για εκδημοκρατισμό.

Αυτό το μήνυμα είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για τους ηγέτες που θέλουν να επιτύχουν οικονομική επιτυχία χωρίς να απαντήσουν στις απαιτήσεις του λαού τους. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι μιλούν συνήθως για το «δικαίωμα» των εθνών να επιλέγουν τα πολιτικά τους συστήματα, είτε είναι δημοκρατικά είτε αυταρχικά -και για την αλαζονεία χωρών όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες που θεωρούν ότι η δημοκρατία είναι η προτιμότερη επιλογή.

Η υπεράσπιση του δικαιώματος των χωρών να κυβερνώνται από μη δημοκρατικά καθεστώτα είναι σαφώς διαφορετική από την βίαιη εγκατάσταση αυταρχικών ηγετών σε όλο τον κόσμο, όπως έκανε η Σοβιετική Ένωση κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Όμως, η ολοένα αυξανόμενη προώθηση του αυταρχισμού από το ΚΚΚ ως ανώτερο μοντέλο διακυβέρνησης δεν αποτελεί μικρότερη πρόκληση για την δημοκρατία από όσο η σοβιετική παρέμβαση, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με τα οικονομικά και πολιτικά μέτρα. της Κίνας που ενισχύουν τα αυταρχικά καθεστώτα και αποδυναμώνουν τα δημοκρατικά σε όλο τον κόσμο.

Το μάρκετινγκ εξαγωγής του κινέζικου αυταρχικού μοντέλου διακυβέρνησης με παράλληλη οικονομική άνοδο, έχει τρία σκέλη: το πρώτο έγκειται στη θετική προβολή της Κίνας ως αναπτυσσόμενης οικονομικής και πολιτικής δύναμης, με βάση τον «πατριωτισμό των αμφισβήτηση κυρίαρχων παρακμιακών μοντέλων δυτικού τύπου και την ενίσχυση χωρών που τείνουν ευήκοον ούς στη στρατηγική αυτή.

Το Πεκίνο ασκεί τόσο απειλές όσο και προτροπές προς αυτόν τον σκοπό, επιβραβεύοντας τις θετικές απεικονίσεις και τιμωρώντας την κριτική. Όπως παραδέχτηκε ο Κινέζος πρέσβης στην Σουηδία το 2019, «αντιμετωπίζουμε τους φίλους μας με καλό κρασί, αλλά για τους εχθρούς μας έχουμε καραμπίνες».

Έτσι η Κίνα προσφέρει προνομιακή πρόσβαση στην αγορά της σε φιλικές κυβερνήσεις, ακαδημαϊκά ιδρύματα επιχειρήσεις, αλλά προβαίνει σε οικονομικά αντίποινα εναντίον εκείνων που θεωρεί εχθρικές προς τα συμφέροντα της.

«Απειλεί επίσης Κινέζους αντιφρονούντες και τις οικογένειες τους, παρακολουθεί Κινέζους φοιτητές στο εξωτερικό, προσπαθεί να φιμώσει τον ακαδημαϊκό λόγο που θεωρεί προσβλητικό για το Πεκίνο και επιδιώκει να ελέγξει τον τρόπο με τον οποίο οι ξένοι εκπαιδεύονται σχετικά με την Κίνα. Το Πεκίνο φιλοδοξεί επίσης να επεκτείνει το αποτύπωμά του στα ξένα μέσα ενημέρωσης, να ελέγξει τα κινεζικά ΜΜΕ στο εξωτερικό και να στρέψει τους Κινέζους πολίτες της διασποράς εναντίον κομμάτων η υποψηφίων που θεωρεί ότι απειλούν τα συμφέροντα του», τονίζουν οι συνεργάτες της επιθεώρησης Foreign Affairs, Charles Edel και David O. Shullman.

Προσθέτουν δε στις διαπιστώσεις τους, ότι και για την επίτευξη των γεωπολιτικών στόχων της, μια δεύτερη κατηγορία αντιδημοκρατικών δράσεων είναι αυτές που λαμβάνουν χώρα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε αντίθεση με τον ανεπτυγμένο κόσμο, όπου ο πολιτικός και οικονομικός εξαναγκασμός της Κίνας και η διπλωματία του «Πολεμιστή Λύκου» ("Wolf Warrior") προκάλεσαν μια αυξανόμενη αντίδραση, το Πεκίνο έτυχε θερμότερης υποδοχής σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, όπου οι ελίτ ελπίζουν να διδαχθούν από ένα πολιτικό σύστημα που επέτρεψε τη μεταμόρφωση της Κίνας στην δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο.

Σε έναν αυξανόμενο αριθμό εύθραυστων δημοκρατιών, το Πεκίνο έχει αιχμαλωτίσει μικρές ομάδες διεφθαρμένων ελίτ και τις βοήθησε να συγκεντρώσουν την εξουσία με το να τις μονώσει από τις απαιτήσεις της κοινωνίας των πολιτών και εφαρμόζοντας κινεζική τεχνολογία για να καταστείλουν τους πολίτες τους και να τις βοηθήσει να διατηρήσουν την εξουσία επ’ αόριστον. Έτσι εξάγει το ΚΚΚ τον αυταρχισμό σε όλο τον κόσμο: όχι μέσω σεμιναρίων για τη μαρξιστική ιδεολογία, όπως ισχυρίστηκαν ορισμένοι αναλυτές, αλλά μέσω ενός ευρέος φάσματος αντιδημοκρατικών δραστηριοτήτων.

Μια τρίτη κατηγορία κινεζικών αντιδημοκρατικών δράσεων περιλαμβάνει εκείνες οι οποίες αποσκοπούν στην αποδυνάμωση των διεθνών θεσμών που ενσταλάζουν δημοκρατικούς κανόνες και στην δημιουργία νέων που δεν το κάνουν, εξουδετερώνοντας έτσι τα φιλελεύθερα τεκμήρια που επικρατούν στην τρέχουσα παγκόσμια τάξη. Η Κίνα χρησιμοποιεί την ισχύ που έχει αποκτήσει με την παγίωση της επιρροής της σε υπηρεσίες του ΟΗΕ για να εξασφαλίσει την θεσμική ευθυγράμμιση με τις κινεζικές προτεραιότητες.

Όπως μάλλον εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς, οι παραπάνω ηγεμονικές επιδιώξεις του Σι Τζιπίνγκ, σε κάποια φάση,θα είναι ελάχιστα συμβατές με τα αυτοκρατορικά «όνειρα» του «φίλου» του Πούτιν, για την Ευρασία. Που σημαίνει ότι η σημερινή λυκοφιλία τους έχει ημερομηνία λήξεως, ακόμα και αν η Κίνα κάνει ντου στην Ταϊβάν για να την «σώσει».