Κερδίζει έδαφος η προβληματική ιδέα του near-shoring

Ενα από τα πολλά κακά του στρατιωτικού ανταγωνισμού μεταξύ των υπερδυνάμεων που βιώνουμε σήμερα είναι ότι θα μας κληροδοτήσει προβληματικές ιδέες. Μια τέτοια ιδέα είναι το near-shoring.

Πρόκειται για έναν όρο που αναφέρεται στη διαδικασία όπου μία επιχείρηση μεταφέρει τις παραγωγικές τις μονάδες κοντά στο σημείο/χώρα πωλήσεων των προϊόντων της. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές αυτός ο όρος θα χαρακτηρίζει τις οικονομικές διαδικασίες που θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τα επόμενα χρόνια.

Ιδίως όσον αφορά τις ξένες επιχειρήσεις που σήμερα βρίσκονται στην Κίνα και οι οποίες σταδιακά θα αρχίσουν να μεταφέρονται στην αμερικανική ήπειρο προκειμένου να έχουν ευκολότερη πρόσβαση στην δυναμικότερη αγορά που θα προκύψει από την ουκρανική κρίση, δηλ. την αγορά των ΗΠΑ.

Οπως δηλώνει η Kathy Jones αναλύτρια του Schwab Center for Financial Research: «Ακόμα και σήμερα με την αναιμική αύξηση του ΑΕΠ, οι ΗΠΑ φαίνονται να είναι σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσουν μία παγκόσμια οικονομική ύφεση».

Οι λόγοι για την επερχόμενη μετεγκατάσταση των ξένων επιχειρήσεων από την Κίνα είναι πολλαπλοί. Ενας είναι οι επιδεινούμενες οικονομικές και πολιτικές σχέσεις ΗΠΑ και Κίνας με αποτέλεσμα την αύξηση των δασμών στα είδη που παράγονται στην Κίνα. Μία πολιτική που άρχισε ο Τραμπ και συνέχισε με τον ίδιο ενθουσιασμό ο Μπάιντεν.

Ενας άλλος είναι τα αυξημένα, μετά την ουκρανική κρίση, κόστη μεταφοράς. Αυτοί οι παράγοντες συγκλίνουν στην αύξηση του κόστους των προϊόντων που παράγουν οι διεθνείς εταιρείες στην Κίνα αντισταθμίζοντας έτσι τα οφέλη που παρείχε η αρχική τους εγκατάσταση εκεί (π.χ. φτηνό εργατικό δυναμικό).

Οι διεθνείς εταιρείες που βρίσκονται στην Κίνα θα προσπαθήσουν να αντιδράσουν σε αυτές τις εξελίξεις μεταφέροντας τις επιχειρήσεις τους στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, ιδίως σε αυτές που έχουν σχετικά φτηνό εργατικό δυναμικό, φτηνή ενέργεια και συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου με τις ΗΠΑ.

Μια χώρα που αναμένεται να ωφεληθεί ιδιαίτερα είναι το Μεξικό που από κοινού με τον Καναδά και τις ΗΠΑ έχουν υπογράψει συμφωνία ελευθέρου εμπορίου.

Σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνούς Ανάπτυξης (IDΒ) το προηγούμενο έτος οι άμεσες ξένες επενδύσεις στο Μεξικό ξεπέρασαν τα 32 δισ. δολάρια πού σημαίνει ότι η χώρα ήταν μεταξύ των 10 χωρών που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ξένες επενδύσεις.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών της χώρας 400 διεθνείς επιχειρήσεις βρίσκονται ήδη σε διαδικασία μετεγκατάστασης από την Κίνα στο Μεξικό, ενώ η Barclays υποστηρίζει ότι “η σημαντική αύξηση των επενδύσεων στην χώρα δείχνει ότι το near shoring ήδη λαμβάνει χώρα στο Μεξικό».

Πάντως, λείπουν ακόμα πολλά στοιχεία για να μας δώσουν μια πλήρη εικόνα και οι περιγραφόμενες τάσεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε προβλέψεις που μπορεί να διαψευσθούν, καθώς η διεθνής πολιτική και οικονομική κατάσταση είναι ιδιαίτερα ρευστή.

Είναι ενδιαφέρον ότι το near-shoring δεν συζητιέται στην Ευρώπη με την ίδια ένταση που συζητιέται στη Λατινική Αμερική. Κάτι το οποίο είναι κατανοητό.Ενας λόγος είναι η πιθανότητα να ξεσπάσει ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, κάτι που ασφαλώς αποθαρρύνει τις ξένες επιχειρήσεις να μετεγκατασταθούν στην Ευρώπη. Ενας άλλος λόγος είναι το τεράστιο κόστος της ενέργειας στην Ευρώπη σε συνδυασμό με πιθανή έλλειψη παροχής της.

Οταν ο τέως υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Β. Σόιμπλε, σε πρόσφατη συνέντευξή του δηλώνει ότι για να αντιμετωπισθεί η ενεργειακή κρίση που προκάλεσαν οι κυρώσεις των ΗΠΑ-ΕΕ σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι Γερμανοί πολίτες θα πρέπει να φοράνε δυο πουλόβερ στο σπίτι τους, η εικόνα που προκύπτει δεν είναι μιας δυναμικής high-tech οικονομίας που θα προσελκύσει ξένες επιχειρήσεις, αλλά αντίθετα μιας οικονομίας που επιστρέφει με ταχύτατους ρυθμούς στην πρώιμη Νεολιθική περίοδο. Και αυτό φυσικά ισχύει όχι μόνο για την Γερμανία, αλλά για όλη την Ευρώπη.

Πάντως, ανεξάρτητα από ποιος θα ωφεληθεί και ποιος όχι, οι λόγοι που ωθούν τις επιχειρήσεις να υιοθετούν το near-shoring είναι σε τελική ανάλυση πολιτικοί και όχι οικονομικοί. Aυτό για όσους πιστεύουν ότι το «αόρατο χέρι της αγοράς» πρέπει να κατευθύνει την οικονομία, καθιστά το near-shoring μια προβληματική ιδέα, ενώ αντίθετα είναι μια εξαιρετική ιδέα για όσους πιστεύουν ότι το «στιβαρό χέρι του κράτους» πρέπει να παίζει αυτό τον ρόλο.